Pijany kierowca - główny "klient" sądów 24-godzinnych
Sądy 24-godzinne miały być batem na chuliganów, osiedlowych wandali i pseudokibiców. Pierwszy miesiąc działania ekspresowej Temidy nie potwierdza jednak tych obietnic. Podsądnymi najczęściej są jak dotąd pijani kierowcy i rowerzyści.
Od 12 marca do 12 kwietnia w sądach okręgu krakowskiego znalazło się 188 spraw w trybie przyspieszonym. Z tego aż 145 dotyczyło prowadzących pojazdy w stanie nietrzeźwym, a 12 bez stosownych uprawnień. 19 wiązało się ze znieważeniem funkcjonariuszy publicznych. Pozostałe paragrafy były "reprezentowane" w przyspieszonych sądach śladowo.
Statystyka potwierdza
Zbliżone proporcje miały miejsce w innych rejonach Małopolski. Na przykład do sądów rejonowych w Nowym Sączu i Muszynie w trybie przyspieszonym trafiały do końca marca wyłącznie sprawy osób zatrzymanych podczas prowadzenia pojazdów pod wpływem alkoholu.
Pierwszy poważniejszy wyrok w sprawie innej niż jazda "po pijaku" zapadł w Nowym Sączu 9 kwietnia. Sąd skazał 19- i 23-latka na rok pozbawienia wolności. Zostali zatrzymani podczas próby kradzieży paliwa z zaparkowanego samochodu.
Spośród 18 spraw rozpatrywanych w trybie przyspieszonym przez nowotarską prokuraturę, 12 dotyczyło pijanych kierowców. Nie było żadnych związanych z chuligańskimi wybrykami. Te ostatnie były co prawda przedmiotem zainteresowania prokuratury w Zakopanem (siedem postępowań w sprawie bójek, pobić i gróźb), ale i tutaj dominowali nietrzeźwi kierowcy.
Również w regionie tarnowskim przyspieszona Temida zajmowała się głównie amatorami jazdy na podwójnym gazie. Na przykład w Tarnowie od początku wprowadzenia nowych przepisów na 52 sprawy, aż 49 dotyczyło nietrzeźwych kierujących. Pozostałe sprawy to kradzieże. W Dąbrowie Tarnowskiej 18 na 21, w Bochni pięć z siedmiu. Natomiast w Brzesku sąd 24-godzinny był zaabsorbowany już wyłącznie pijanymi kierowcami.
Łatwo udowodnić
Do szybkich sądów trafia oczywiście "urobek" policjantów. Sędziego Andrzeja Almerta nie dziwi tak duża liczba spraw z pijanymi kierowcami. Są proste do udowodnienia, dowody są tu bezsporne, by postawić przed sądem. 99,9% sprawców przyznaje się zresztą sama do winy, bo też i nie ma innego wyjścia - tłumaczy.
Wątpliwa skórka za wyprawkę
Nie jest oczywiście bez znaczenia szybkość reakcji na przestępstwo, tylko czy warte jest to kosztów postępowania, które się ponosi - stwierdza sędzia Almert. Chodzi m.in. o przysługującego w takich przypadkach podsądnemu obrońcę z urzędu. Taka wizyta mecenasa w 24-godzinnym sądzie kosztuje skarb państwa (z VAT-em) 512 zł z groszami. Oczywiście można zasądzić te koszty, ale z ich wyegzekwowaniem w praktyce bywa różnie. Nawiasem mówiąc niektórzy podsądni wręcz protestują przeciw przydzielaniu im obrońcy z urzędu. Sprawa i tak jest "przechlapana", a jeszcze grozi dodatkowe nadwerężenie kieszeni. Nie mówiąc już o tym, że stworzenie pod potrzeby sądów 24-godzinnych nowych etatów sędziowskich i dla pracowników administracyjnych to także nie dwuzłotowy wydatek.
Fajerwerk dla gawiedzi...
Praktyka zawsze stara się być jakoś racjonalna. Sędziowie w przeciwieństwie do twórców reformy znają prawo i konsekwencje różnych działań prawnych i próbują to złe prawo racjonalnie stosować - prof. Jan Widacki nie jest specjalnie zaskoczony faktem osądzania głównie pijanych automobilistów i cyklistów. Pomysł z 24-godzinnymi sądami, taki fajerwerk dla gawiedzi, był zły, niemądry. Wiadomo było, że to się nie sprawdzi, że wymiar sprawiedliwości nie może tak funkcjonować. Mało tego. Jestem przekonany, że spraw w tym trybie będzie coraz mniej. Za rok o nim w ogóle zapomnimy. Umrze śmiercią naturalną - zauważa.
Muszą zanalizować
Jak ocenia ten pierwszy miesiąc funkcjonowania sądów 24-godzinnych resort, nie wiadomo. Dane z sądów jeszcze do nas spływają. Dopiero po ich zebraniu z całej Polski będziemy mogli je skomentować. Jako ministerstwo nie możemy opierać się na szczątkowych danych z jednego województwa - wyjaśniała Joanna Dębek z Wydziału Informacji Ministerstwa Sprawiedliwości.