Pierwszy dzień szczytu NATO

Potwierdzenie zwartości i jedności NATO, a jednocześnie przedstawienie gotowości Sojuszu do dialogu to najważniejsze wątki piątkowego przemówienia sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberga na warszawskim szczycie Paktu.

Podczas pierwszego dnia szczytu NATO w Polsce ogłoszono wstępną gotowość operacyjną systemu obrony przeciwrakietowej. Chodzi o system budowany przez Sojusz wokół Morza Śródziemnego, który ma służyć do obrony zarówno Stanów Zjednoczonych jak i Europy. Jest to następca niedokończonego projektu amerykańskiej tarczy antyrakietowej. Podczas szczytu NATO w Warszawie sekretarz generalny Paktu Jens Stoltenberg poinformował, że wszystkie elementy systemu są już gotowe do działania, z wyjątkiem elementów budowanych w Polsce. - To oznacza, że amerykańskie okręty w Hiszpanii, radar w Turcji oraz platforma przechwytująca w Rumunii mogą już razem pracować pod kontrolą i dowództwem NATO - mówił Stoltenberg.

Przywódcy krajów NATO podtrzymali zobowiązanie do przeznaczania większych sum pieniędzy na obronność. Podczas obrad pierwszego dnia szczytu w Warszawie liderzy z krajów członkowskich powtórzyli zobowiązanie, że będą przeznaczać co najmniej 2 procent PKB na zbrojenia. Po raz pierwszy taką deklarację złożono dwa lata temu na szczycie w Walii. Jednak obecnie kryterium to spełniają tylko cztery spośród 28 krajów członkowskich - Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Estonia i Polska. Zwiększenie wydatków na obronność to konsekwencja działań Rosji na Krymie i we wschodniej Ukrainie. O większe inwestycje do europejskich sojuszników apelowały też Stany Zjednoczone. Część amerykańskich polityków nie kryje irytacji z faktu, że Waszyngton łoży na obronność znacząco większe sumy niż pozostałe kraje NATO.

Przed rozpoczęciem szczytu doszło do spotkania prezydentów Andrzeja Dudy i Baracka Obamy. - Mieliśmy z panem prezydentem bardzo dobra rozmowę, a rozmawialiśmy o bardzo wielu ważnych sprawach - powiedział Andrzej Duda. Z kolei Barack Obama stwierdził m.in., że Polska jest jednym z filarów wschodniej flanki NATO. Dodał, że w Polsce zostanie rozmieszczonych rotacyjnie ok. 1000 amerykańskich żołnierzy. Prezydent USA poruszył w rozmowie z prezydentem Polski także kwestię Trybunału Konstytucyjnego.

NATO wyśle 4 bataliony wojska do Polski i do krajów bałtyckich. Decyzję taką podjęli liderzy państw Sojuszu na szczycie w Warszawie, a ogłosił ją sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg. Jest to reakcja na agresywne zachowania Rosji. Sekretarz generalny NATO potwierdził, że za każdy batalion odpowiedzialny będzie inny kraj. Obecność wojsk w Polsce i w krajach bałtyckich nie będzie ograniczona czasowo - Miło mi ogłosić, że Kanada będzie państwem ramowym na Łotwie, Niemcy poprowadzą batalion na Litwie, Wielka Brytania w Estonii, a Stany Zjednoczone będą służyć jako państwo ramowe w Polsce - dodał.

Prezydent Francji, Francois Hollande oświadczył, że Rosję należy uważać za partnera, a nie zagrożenie. Taką opinię wyraził po przyjeździe na szczyt NATO do Warszawy.- NATO w żaden sposób nie może określać, jak miałyby wyglądać relacje Europy z Rosją. Z punktu widzenia Francji, Rosja nie jest przeciwnikiem, nie jest zagrożeniem - mówił francuski prezydent. Przyznał jednak, że jest to partner, który czasem używa siły, jak to było w przypadku aneksji Krymu. Po potępieniu działań Rosji na Ukrainie i nałożeniu na nią sankcji, część państw UE, w tym Francja, dla uniknięcia retoryki zimnowojennej domagało się utrzymania kontaktów z Moskwą.

Francuski prezydent wraz z kanclerz Niemiec zabiegał o rozwiązanie konfliktu rosyjsko-ukraińskiego. Jest współautorem zawartych w Mińsku porozumień o zawieszeniu broni między siłami rządowymi a prorosyjskimi separatystami w Donbasie. Zdaniem Francois Hollande'a wzmocnienie NATO w wypełnianiu misji jest ważne, jednak każde z państw członkowskich powinno się zajmować tylko tym, do czego jest zobowiązane. - Francja zrobi wszystko, co powinna, ale nic ponadto - powiedział prezydent Hollande.

Kraje NATO będą ściślej współpracować ze sobą w walce z cyberprzestępczością. Zdecydowali o tym liderzy krajów NATO podczas pierwszego dnia szczytu w Warszawie. Sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg poinformował, że przyjęto też definicję, iż cyberprzestrzeń także może być areną prowadzenia wojny. To oznacza, że cyberatak na jeden z krajów członkowskich NATO może potraktować jako atak na cały Sojusz. Uz- naliśmy dzisiaj cyberprzestrzeń jako nową przestrzeń operacyjną, zarówno na lądzie, w powietrzu i w morzu. To oznacza lepszą ochronę naszych sieci i naszych operacji. To jasny znak, że wzmacniamy naszą wspólną obronę w każdym obszarze - podkreślił Stoltenberg.

Zwiększenie obecności wojskowej sił NATO w Polsce oraz rosnące antagonizmy z Rosją - na te aspekty w komentarzach poprzedzających szczyt NATO w Warszawie zwracały uwagę chińskie media. W zapowiedziach szczytu NATO w Warszawie w chińskie mediach przeważają stonowane relacje dotyczące potrzeby dostosowania zadań Sojuszu do nowej rzeczywistości. CRI.com na swoim portalu powołuje się na opinie ekspertów, według których warszawski szczyt wpłynie na zmianę modelu relacji wielu państw europejskich i Rosji. Pojawia się tam zdanie, że może on doprowadzić do jeszcze większej wrogości między Rosją, a członkami NATO. Portal cytuje m.in. wypowiedź Wei Dongxu, specjalisty w dziedzinie wojskowości, według którego ewentualne wejście do Sojuszu Finlandii i Szwecji wymusi na Rosji konieczność zmiany strategii w Europie. Wydawany przez Agencję Xinhua dziennik "Cankao Xiaoxi" cytuje zaś rosyjskiego eksperta, według którego rosnące zaangażowanie Paktu przy rosyjskiej granicy można odbierać jako sygnały przygotowań do działań
zbrojnych. W tym kontekście główne chińskie media nie odnoszą się jednak do sytuacji na Ukrainie po aneksji Krymu.

Kreml widzi możliwość współpracy Rosji i NATO. Według agencji Ria Novosti, jedną ze sfer takiej współpracy może być walka z międzynarodowym terroryzmem. O możliwości wspólnego zwalczania terroryzmu mówił rzecznik prezydenta Rosji, Dmitrij Pieskow. Jednak w jego opinii, konieczne jest wzajemne zrozumienie i szacunek.- Jeśli usilnie będzie się szukało wroga, żeby nakręcać antyrosyjską histerię, a później na tej podstawie rozmieszczać wciąż nowe jednostki lotnicze i naziemne, przybliżając je do rosyjskich granic, to raczej nie uda się stworzyć płaszczyzny współpracy - cytuje kremlowskiego rzecznika agencja Ria Novosti. Dmitrij Pieskow jednocześnie dodał, że "jeśli prace zostaną skoncentrowane na walce z terrorem, w tej sferze będzie obszerne pole dla wspólnych działań. Rzecznik Kremla dodał też, że Moskwa ma nadzieję, iż w kontaktach NATO z Rosją, zwycięży zdrowy rozsądek i chęć uniknięcia konfrontacji.

Szefowie dyplomacji państw członkowskich NATO wyrazili poparcie dla aspiracji Gruzji do członkostwa w Pakcie Północnoatlantyckim - poinformował PAP dyrektor biura prasowego MSZ Rafał Sobczak po sesji na szczycie NATO w Warszawie, poświęconej temu krajowi. We wspólnej deklaracji NATO-Gruzja, ogłoszonej po spotkaniu, podkreślono, że gruziński minister spraw zagranicznych Micheil Dżanelidze zapewnił, że jego kraj jest zdeterminowany, by zostać członkiem Sojuszu. Jest to główny priorytet Gruzji - zapisano w deklaracji. Z kolei ministrowie państwa NATO potwierdzili decyzje dotyczące perspektywy członkostwa Gruzji w Sojuszu, podjęte na szczycie w Budapeszcie w 2008 r. i później.

Przywódcy Finlandii i Szwecji zostali zaproszeni na piątkową kolację szefów państw i rządów państw NATO.

Tematem Rady NATO-Rosja będzie też zapobieganie incydentom oraz bezpieczeństwo przestrzeni powietrznej nad Bałtykiem, gdzie w minionych miesiącach doszło do incydentów z udziałem rosyjskich samolotów. Stoltenberg pytany, czy możliwe jest zapewnienie bezpieczeństwa na Bałtyku bez członkostwa w Sojuszu Finlandii i Szwecji, powiedział, że Sojusz blisko współpracuje z oboma krajami i zamierza tę współpracę poszerzać, także na Morzu Bałtyckim.

Francuskie media podkreślają, że szczyt NATO w Warszawie jest uważnie obserwowany przez Moskwę. Cytowany jest rosyjski minister spraw zagranicznych Siergiej Ławrow, który ostrzega, że jego kraj podejmie odpowiednie kroki, uznając rozlokowanie tarcz antyrakietowych w Rumunii i w Polsce za zagrożenie dla bezpieczeństwa Rosji. Media zaznaczają, że Europa Środkowo-Wschodnia kładzie nacisk na pokazanie sąsiadowi, iż Sojusz Północnoatlantycki stanowi monolit zdecydowany stawić czoła ewentualnej agresji rosyjskiej. Zwracają uwagę, że - według Polski i państw bałtyckich - rosyjskie wojska są w stanie w ciągu trzech dni zająć Łotwę czy Estonię, dlatego konieczna jest obecność na wschodniej flance siedmiu brygad NATO-wskich. Tymczasem Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Niemcy i Francja kładą nacisk na konieczność podtrzymywania dialogu z Moskwą.