"Nowa Polka babci". MSZ interweniuje ws. reklamy, której już nie ma

Reklama na tylnej szybie regionalnego autobusu w powiecie Ammersland w Dolnej Saksonii od kilku dni ściąga krytykę setek internautów z Polski i Niemiec. Chodzi o slogan "Nowa Polka babci", którym promowała się agencja zatrudniająca opiekunki osób starszych z Polski. - To skandal i uprzedmiotowienie. Dla wnuka Playstation, dla rodziców samochód, a babcia dostaje pod choinkę nową Polkę - mówi Agnieszka Glapa z berlińskiej Inicjatywy Opiekunek i Opiekunów.

Na zdjęciu widzimy uśmiechniętą starszą kobietę i również uśmiechającą się, pochyloną nad nią kobietę w średnim wieku, w domyśle Polkę. Obok nich slogan: "Nowa Polka babci", a poniżej: "kompetentna i serdeczna opieka". Tak reklamowała się firma Procura-24 z Cloppenburga, 50 kilometrów od Bremy.

Negatywną opinię o reklamie podzielił sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Szymon Szynkowski vel Sęk, który napisał na Twitterze: "Reklama, która uprzedmiotawia kobiety, w dodatku na tle narodowościowym, nie powinna mieć miejsca w przestrzeni publicznej". Zapowiedział interwencję ambasady RP w Berlinie.

Jednak, jak ustaliło Deutsche Welle, zdjęcie, które przez weekend rozniosło się w sieciach społecznościowych, nie jest aktualne. Pierwsze wątpliwości wzbudził już fakt, że na drzewach nie ma liści. - To zdjęcie z ubiegłego roku - potwierdziła Deutsche Welle rzeczniczka prasowa Deutsche Bahn (DB). Niemiecka kolej zarządza tą linią autobusową przez podwykonawcę.

Już w ubiegłym roku reklamę jako rasistowską krytykował lokalny oddział Partii Lewica, a na początku września 2020 roku o sprawie pisał lokalny dziennik "Nordwest Zeitung". - Po cennej wskazówce od redakcji poprosiliśmy wtedy o rozmowę z zewnętrznym operatorem i reklama została usunięta z autobusu jesienią 2020 roku - dodała rzeczniczka DB.

Potwierdził to prawnik firmy Procura-24, który w imieniu firmy odpowiedział na pytania Deutsche Welle. Operator linii autobusowej poinformował firmę w ubiegłym roku, że regionalny związek przedsiębiorstw komunikacyjnych odmawia dalszego prezentowania baneru. Jak poinformował, reklama widniała na jednym autobusie od kwietnia 2020 roku, czyli przez kilka miesięcy.

Fala krytyki na zdjęcie-widmo pokazuje jednak, jak kontrowersyjna jest kwestia warunków pracy w sektorze opieki nad osobami starszymi w Niemczech. Szacuje się, że ok. 300 tysięcy niemieckich seniorów korzysta z tzw. opieki domowej, wykonywanej przede wszystkim przez opiekunki i opiekunów z krajów Europy Wschodniej.

Procura-24 nadal zdecydowanie odrzuca wszelką krytykę. "To krótkie, wyraziste i zwięzłe odniesienie do zakresu usług z celną ilustracją rzeczywistości społecznej" – informuje jej prawnik. Firma sugeruje, że krytyka polskiej dyplomacji to "nic innego, jak próba instrumentalizacji tej reklamy dla obsłużenia politycznej i narodowo nastawionej klienteli".

W ubiegłym roku skargę na baner odrzuciła też Niemiecka Rada Reklamy (Deutscher Werberat), branżowa organizacja kontrolna. Jej zdaniem reklamę trzeba oceniać jako całość, a nie tylko jej oddzielny slogan. "W związku z przedstawieniem uśmiechniętej młodej kobiety przytulającej seniorkę, a także dodatkowym tekstem 'Kompetentna i serdeczna opieka' staje się wystarczająco jasne, że nie pojawiają się żadne stereotypowe, a nawet poniżające wypowiedzi na temat określonej grupy ludzi" - stwierdzono.

Tych opinii nie podzieliła jednak DB. - Usunięcie reklamy było dla nas bardzo ważne, ponieważ Deutsche Bahn stawia na różnorodność, nie akceptuje żadnego rodzaju dyskryminacji i ceni różnorodność swoich pracowników i klientów - poinformowała rzeczniczka spółki.

Reklama wzburzyła też aktywistki wspierające polskie opiekunki w Niemczech. - Wszędzie na reklamach są uśmiechnięte kobiety i zadowoleni seniorzy. A do nas dzwonią potem pokrzywdzone opiekunki, które szukają pomocy - mówi Agnieszka Glapa z Inicjatywy Opiekunek i Opiekunów i grupy Dziewuchy Berlin. Cieszy się, że sprawą zainteresowała się polska dyplomacja. - Ta sprawa pokazuje, że Polacy w Niemczech traktowani są jak tania siła robocza, przede wszystkim opiekunki - dodaje.

Choć kontrowersyjny slogan zniknął z autobusu, to reklama Procury-24 zwraca uwagę na jeszcze jeden aspekt tej branży, którą od dawna krytykują niemieckie związki zawodowe. Według nich, używając liczby "24" w nazwie, agencje sugerują, że opiekunki z Polski będą w domu niemieckiego seniora do dyspozycji bez przerwy w dzień i w nocy. Tymczasem praca przez całą dobę jest w Niemczech niezgodna z prawem.

Przeczytaj także:

Eksperci domagają się Niemiec "wolnych od tytoniu”

Niemcy: coraz więcej personelu opiekuńczego z zagranicy