Nagrody PAN za najciekawsze badania w dziedzinie biologii w 2005 r. 

Badaczka zegara biologicznego w układzie
nerwowym oraz naukowiec śledzący rozwój muszli u ślimaków żyjących
w epoce dinozaurów znaleźli się w gronie osób uhonorowanych w Warszawie przez Polską Akademię Nauk za
najciekawsze badania w dziedzinie biologii w ubiegłym roku.

Wydział Nauk Biologicznych PAN przyznał za rok 2005 nagrodę indywidualną i zespołową. Nagrodę indywidualną zdobyła prof. Elżbieta Pyza z Instytutu Zoologii UJ, za cykl publikacji poświęconych badaniom rytmiki dobowej. Jak wyjaśniła profesor, rytmy biologiczne, generowane przez wewnętrzny zegar biologiczny występują u wszystkich organizmów. Dzięki nim możliwe jest utrzymywanie rytmu aktywności i odpoczynku oraz synchronizacja tych procesów z cyklicznymi zmianami zachodzącymi w środowisku, jak na przykład dobowe zmiany dnia i nocy. Jako obiekt doświadczalny w badaniach nad zegarem biologicznym, prof. Pyza wykorzystuje muszki owocowe.

Nagrodę zespołową odebrały uczone z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN, prowadzące pod kierunkiem prof. Hanny Strzeleckiej-Gołaszewskiej badania nad białkami motorycznymi, czyli takimi białkami, które biorą udział w procesie przekształcania w organizmie energii chemicznej na energię mechaniczną niezbędną dla ruchu organizmów żywych. Badaczki starają się wytłumaczyć, dlaczego komórki człowieka poruszają się, a mięśnie kurczą. Badają w tym celu dwa białka motoryczne - miozynę i aktynę. Jak wyjaśniła prof. Strzelecka-Gołaszewska, kiedy włókna złożone z cząsteczek tych białek przesuwają się wzdłuż siebie, inicjowany jest proces skurczu mięśni oraz procesy ruchu i podziału komórek.

Wydział przyznał dodatkowo dwa wyróżnienia. Dr. Andrzeja Kaima z Instytutu Paleobiologii PAN wyróżniono za szczególnie ciekawe badania nad zmianami ewolucyjnymi w budowie muszli ślimaków z ery mezozoicznej (230-65 mln lat temu), kiedy żyły dinozaury. Z kolei prof. Magdalenę Ralską-Jasiewiczową z Instytutu Botaniki PAN - za badania nad roślinnością w Polsce w okresie czwartorzędu (okres od ok. 1,8 mln lat temu do dziś), w epoce lodowcowej i polodowcowej.

Podczas uroczystości wręczenia nagród Wydziału o wynikach swoich badań opowiadali także biolodzy uhonorowani Nagrodami Prezesa Rady Ministrów, Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej oraz Komitetu Mikrobiologii PAN. Aż dwie z tych nagród zdobyła za rok 2005 prof. Zofia Kielan-Jaworowska z Instytutu Paleobiologii PAN. Doceniono ją za badania nad ewolucją ssaków w epoce dinozaurów, czyli w mezozoiku.

Jak podkreśliła profesor, mezozoik zwany jest "ciemnymi latami historii ssaków". Przez pierwsze 160 mln lat mezozoiku, czyli faktycznie przez dwie trzecie swojej historii, ssaki były bardzo małe - osiągały zazwyczaj wielkość myszy i prowadziły tylko nocny tryb życia, co było reakcją na ocieplenie się klimatu. Profesor przypomniała, że przodkami ssaków były gady zwane cynodontami, które pojawiły się w permie (280 - 230 mln lat temu).

Źródło artykułu:
Wybrane dla Ciebie
Setki awarii Porsche w Rosji. "Możliwe, że zrobiono to celowo"
Setki awarii Porsche w Rosji. "Możliwe, że zrobiono to celowo"
Meghan Markle reaguje na poważne problemy zdrowotne ojca
Meghan Markle reaguje na poważne problemy zdrowotne ojca
Afera wokół rektora UKSW i mieszkania starszej kobiety. Ksiądz reaguje na materiał
Afera wokół rektora UKSW i mieszkania starszej kobiety. Ksiądz reaguje na materiał
Rosyjskie okręty na Bałtyku. Szwedzi o wzmożonej aktywności Moskwy
Rosyjskie okręty na Bałtyku. Szwedzi o wzmożonej aktywności Moskwy
Poważne zarzuty pod adresem księdza. Jest reakcja kurii
Poważne zarzuty pod adresem księdza. Jest reakcja kurii
Myślała, że ratuje wnuczkę. Straciła majątek
Myślała, że ratuje wnuczkę. Straciła majątek
Rosyjski okręt na Morzu Czerwonym. "Realizacja zadań strategicznie ważnych"
Rosyjski okręt na Morzu Czerwonym. "Realizacja zadań strategicznie ważnych"
Utrudnienia na lotnisku w Krakowie. Przez mgłę nie lądują samoloty
Utrudnienia na lotnisku w Krakowie. Przez mgłę nie lądują samoloty
Ścigał się z bratem, zabił dwie kobiety. W Niemczech rusza proces
Ścigał się z bratem, zabił dwie kobiety. W Niemczech rusza proces
Rafinerie na celowniku Ukrainy. Rosja potwierdza
Rafinerie na celowniku Ukrainy. Rosja potwierdza
Karambol w Wielkopolsce. Są ranni
Karambol w Wielkopolsce. Są ranni
Nadal są największym sojusznikiem? Szefowa dyplomacji UE mówiła o USA
Nadal są największym sojusznikiem? Szefowa dyplomacji UE mówiła o USA