Muzułmanki odsłonią twarz - Francja zdecydowała

Zakaz zakrywania ciała i twarzy w miejscach publicznych poparło 246 senatorów – głównie z Unii na Rzecz Ruchu Ludowego, ugrupowania Nicolasa Sakrozy’ego. Przeciw oddano tylko jeden głos, bo lewicowi deputowaniu nie brali udziału w głosowaniu. Wcześniej projekt przyjęło Zgromadzenie Narodowe – niższa izba francuskiego parlamentu.

- Francuskie muzułmanki nie przychylają się do zakazu rządu w sprawie noszenia burek i nikabów - tłumaczy Daria Orzechowska z Polskiej Akademii Nauk, która zajmuj się muzułmanami we Francji. Jako dowód ekspertka podaje, że jeszcze rok temu w burkach chodziło nad Sekwaną niespełna 400 kobiet. Po pierwszym głosowaniu nad ustawą zakazującą ich publicznego noszenia, liczba ta wzrosła pięciokrotnie. - To nadal niewiele jak na tak dużą populację muzułmanów mieszkających we Francji. Chodzi jednak o ostentacyjny sprzeciw wobec polityki francuskiego rządu – wyjaśnia.

Według Orzechowskiej, dla niektórych muzułmanek noszenie nikabów i burek to możliwość zachowania tożsamości kulturowej i godności. Tłumaczą, że w ten sposób kobieta jest chroniona przed częstym spojrzeniem mężczyzn.

Dr Agata Skowron-Nalborczyk z Uniwersytetu Warszawskiego, zwraca jednak uwagę, że w islamie nie ma powszechnego nakazu zasłaniania twarzy. - Niektóre muzułmanki w ogóle się nie zakrywają, inne noszą tylko chusty. Całkowite zasłanianie się kobiet to element wpływu islamu fundamentalistycznego, np. z Arabii Saudyjskiej. Ciekawe jednak, że gdy kobiety wyjeżdżają z tego kraju, nierzadko zdejmują zasłonę z twarzy – mówi arabistka. Dr Skowron-Nalborczyk dodaje, że część francuskich muzułmanek noszących nikab może z powodu ustawy przestać wychodzić na ulicę i wycofa się z życia społecznego. - Nie jest to łatwa sprawa i dlatego zakaz może być uważany za łamanie wolności i praw człowieka – ocenia.

150 euro za zakrywanie twarzy

Nowe francuskie prawo ma wejść w życie za pół roku. Za nieprzestrzeganie ustawy będzie grozić do 150 euro grzywny. Ustawa przewiduje także kary dla osób, które zmuszają kobiety do noszenia zasłon twarzy – rok więzienia lub 30 tysięcy grzywny.

- Kobieta wychowana w tradycyjnej muzułmańskiej rodzinie, niezależnie od tego, w którym państwie europejskim zamieszka, będzie nosić burkę. Nie wyobrażam sobie, aby muzułmanki, które przez całe swoje dotychczasowe życie przywdziewały burkę czy nikab, miałyby się wyrzec jednego z symboli swej tożsamości. Trudno mi też sobie wyobrazić francuską żandarmerię, która w muzułmańskich dzielnicach Paryża Goutte d’Or, Belleville czy Strasburg Saint Denis wypisuje mandat ubranej w nikab muzułmance – mówi Daria Orzechowska.

Francuskie MSW podaje, że muzułmańskie stroje zasłaniające twarz nosi nad Sekwaną około dwóch tysięcy kobiet wśród pięciu milionów muzułmanów mieszkających w tym kraju. Część z nich to osoby, które nawróciły się na islam. Jak wyjaśnia dr Skowron-Nalborczyk, chodzi o tzw. psychologię konwertyty. – Nawrócenie wiąże się z silnymi emocjami. Taka osoba chce pokazać, że jest oddana nowej wierze – wyjaśnia arabistka.

Będą protesty?

Ekspertki nie wykluczają, że może dojść do protestów muzułmanów, którzy nie zgadzają się z zakazem. Trudno jednak przewidzieć ich skalę. Dr Skowron-Nalborczyk nie spodziewa się jednak ostrego sprzeciwu samych muzułmanów. - Poprzednia ustawa (z 2004 roku), która zakazywała noszenia chust w szkołach, dotyczyła większej liczby osób, a tamte protesty nie były duże – wyjaśnia.

- Francja to państwo paradoksów. Z jednej strony szczyci się, że jest krajem wielokulturowym, określanym często „wielkim kotłem etnicznym”, z drugiej wydala Romów i jest oskarżana o ksenofobię – dodaje ekspertka PAN. Także dr Skowron-Nalborczyk zwraca uwagę, że ustawa dotyczy właściwie tylko niewielkiego odsetka francuskich muzułmanek. Zakaz jest, zdaniem arabistki, tematem zastępczym, który ma odciągnąć uwagę od innych problemów politycznych Francji.

Czytaj więcej: Co kryje się pod burką...

Ograniczenie swobód

Według francuskiej Partii Socjalistycznej zakaz powinien obowiązywać tylko w niektórych instytucjach, gdzie byłby uzasadniony względami bezpieczeństwa. Tekst ustawy mówi jednak o wszystkich miejscach publicznych, a więc także ulicach, sklepach czy środkach transportu.

- Państwo to rodzaj umowy społecznej. Ludzie oddają część swoich swobód, by państwo zapewniało im m.in. bezpieczeństwo. Nasze kraje funkcjonują na podstawie rozpoznawania twarzy. Po zamachach terrorystycznych w różnych punktach miast rozmieszczone są kamery, które pozwalają na identyfikację – komentuje dr Skowron-Nalborczyk. Arabistka przypomina historię napadu na bank na północy Francji w lutym tego roku, gdy złodzieje obeszli strażników, bo broń ukryli pod burkami. – Dochodzi do absurdów, gdy zakryta kobieta pokazuje dokument ze zdjęciem, na którym widać twarz, ale nie można sprawdzić, czy należy on do danej osoby – mówi ekspertka.

„Imigracja selektywna”

Od 1872 nad Sekwaną obowiązuje zakaz pytania o przynależność religijną. Statystyki w tym zakresie są więc określane m.in. na podstawie pochodzenia danej osoby lub jej rodziców z określonych krajów i regionów, jak Maghreb czy Bliski Wschód. Daria Orzechowska przypomina, że w lipcu 2006 roku we Francji przyjęto nową ustawę imigracyjną, która zaostrza warunki wjazdu i pobytu cudzoziemców.

- Wspierano imigrację osób wykształconych, posiadających wysokie kwalifikacje. Zdaniem Nicolasa Sarkozy’ego tylko system „imigracji selektywnej” uchroni Francję przed napływem osób żyjących na koszt państwa – mówi ekspertka, dodając, że co roku we Francji pojawia się ponad 150 tysięcy imigrantów (tyle zezwoleń wydają urzędy). Dla przykładu, w 2005 roku tylko 11,5 tysiąca z nich podjęło legalną pracę. Oznacza to, że jedynie co 15. imigrant chce i jest w stanie sam na siebie zarobić - ocenia Orzechowska.

Małgorzata Pantke, Wirtualna Polska