Miliony przypadków skutków ubocznych po szczepionkach na COVID-19? Wyjaśniamy mity wokół tabeli WHO

Dane przedstawione przez WHO rzekomo wykazują, że szczepionki na COVID-19 mają znacznie więcej skutków ubocznych niż inne szczepionki. To nieprawda - sprawdziliśmy to. Wyjaśniamy mity wokół tabeli WHO.

TORONTO, ON - APRIL 10: Dr. Michael Anderson (right) administers a dose of the Pfizer vaccine into the arm of Rebecca Mador, who got her 2nd shot. A COVID-19 vaccination clinic run by Waakebiness-Bryce Institute for Indigenous Health and the U of T Dalla Lana School of Health, held a clinic on Saturday. Approximately 400 vaccines were dispensed. Although the clinic was run on appointment, there were some spots for walk ins. The clinic will hold another day long event on May 1st, and then every two weeks following. CORONAPD Toronto Star/Rick Madonik (Rick Madonik/Toronto Star via Getty Images)

Źródło zdjęć: © GETTY | Rick Madonik

oprac. Wojciech Rodak

5 grudnia 2021, 08:37

W mediach społecznościowych krąży obecnie tabela Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Ma ona jakoby dowodzić, że po podaniu szczepionek na COVID-19 skutki uboczne wystąpiły 2,5 mln razy. Wśród użytkowników mediów społecznościowych budzi to lęk i oburzenie.

"Każdy eksperyment na zwierzętach zostałby w tym momencie dawno temu przerwany!" - brzmi tweet jednego z użytkowników. Inny pisze o szczepionkach na COVID-19: "Przynajmniej pod względem globalnych skutków ubocznych wielokrotnie przewyższają sprawdzone szczepionki".

Jednak dane, na których opierają się te komentarze, są wyrwane z kontekstu - i wcale nie dowodzą, że szczepionki przeciw COVID-19 mają znacznie więcej niepożądanych skutków ubocznych niż inne szczepionki.

Czechy szykują obowiązkowe szczepienia przeciwko koronawirusowi

Samo zgłoszenie to niekoniecznie fakt

Dane liczbowe zawarte w arkuszu kalkulacyjnym z dnia 12 listopada wydają się być autentyczne. Aktualne dane na temat możliwych skutków ubocznych można znaleźć na stronie internetowej VigiAccess, która zapewnia publiczny dostęp do bazy danych WHO VigiBase. Baza danych zawiera listę potencjalnych skutków ubocznych produktów medycznych. To sumaryczne dane dotyczące wszystkich szczepionek dla poszczególnych chorób. Na przykład szczepionek przeciwko odrze czy też COVID-19.

W odpowiedzi na pytanie Deutsche Welle rzeczniczka WHO wyjaśniła, że liczba zgłoszeń możliwych skutków ubocznych nie jest tożsama z faktyczną liczbą skutków ubocznych związanych ze szczepieniem. Wystąpienie takich czy innych objawów może być również kwestią zbiegu okoliczności lub błędnych interpretacji.

Na stronie VigiAccess czytamy również, że "informacje zawarte na tej stronie nie odzwierciedlają potwierdzonego związku pomiędzy lekiem a efektem ubocznym".

Desperacka próba 50-latka z Włoch. Ze sztucznym ramieniem udał się na szczepienie

WHO: Nie więcej skutków ubocznych niż w przypadku innych szczepionek

W mediach społecznościowych można przeczytać opinie, że liczba zgłaszanych skutków ubocznych jest niezwykle wysoka - ma być ona również znacznie wyższa niż w przypadku szczepionek przeciwko innym chorobom. Rzeczniczka WHO zwraca jednak uwagę na to, że oczywiste jest, że w przypadku produktu medycznego, który jest podawany znacznie częściej niż inne produkty, zgłaszanych jest również znacznie więcej potencjalnych skutków ubocznych.

- Trzeba wziąć tu pod uwagę proporcje - zaznacza rzeczniczka. Według WHO, do tej pory na całym świecie podano ponad 8 mld dawek szczepionek na COVID-19 - to więcej niż w przypadku jakiejkolwiek innej szczepionki. "Biorąc to pod uwagę, doniesienia o podejrzewanych niepożądanych skutkach szczepionek na COVID-19 nie przewyższają tych dotyczących innych szczepionek. W stosunku do ilości podawanych dawek jest ich nawet mniej" - napisała w e-mailu do Deutsche Welle rzeczniczka.

Ogólnoświatowa kampania szczepień przeciw COVID-19 jest największą kampanią szczepień w historii ludzkości.

Obowiązek szczepień w Polsce? Minister Zdrowia wyznał, co o tym sądzi

"Wiele fałszywych twierdzeń"

Deutsche Welle zwróciło się również do Centrum Monitoringu w Uppsali, które prowadzi wspomnianą bazę danych. Rzecznik prasowy potwierdził, że w ostatnich miesiącach rozpowszechniano wiele fałszywych twierdzeń w związku z bazą danych. Zwrócił uwagę na opublikowany niedawno raport ośrodka, który wyjaśnia liczne doniesienia o potencjalnych skutkach ubocznych. Około dziesięć lat temu do bazy danych trafiało tylko kilka możliwych skutków ubocznych leków. Od lutego 2021 roku, jak powiedział, liczba zgłoszeń wzrosła o miliony.

- Ostatni okres szybkiego wzrostu można w dużej mierze wyjaśnić gwałtownym wzrostem liczby doniesień o szczepionkach na COVID-19 - czytamy na stronie.

Celem bazy danych jest wspieranie wprowadzania nowych szczepionek poprzez gromadzenie danych na temat ich bezpieczeństwa.

Podsumowując: dane WHO i Centrum Monitoringu w Uppsali są mylnie interpretowane w mediach społecznościowych. Są to liczby absolutne nie uwzględniające proporcji. I nie dowodzą one, że szczepionki przeciwko COVID-19 mają o wiele więcej skutków ubocznych niż szczepionki przeciwko innym chorobom. Są to jedynie potencjalne skutki uboczne. Ich związku z podaniem szczepionek nie udowodniono.