Matura 2025 - język polski. Tak wyglądał arkusz CKE

Zakończyła się pierwsza tegoroczna matura. 275 tys. absolwentów zmierzyło się z obowiązkowym pisemnym egzaminem z języka polskiego na poziomie podstawowym. Jakie zadania pojawiły się na maturze? Zobacz, jak wyglądał arkusz CKE z języka polskiego.

 Zakończyła się pierwsza tegoroczna matura - z języka polskiego na poziomie podstawowym
Źródło zdjęć: © PAP
Justyna Mastalerz
29

Matura z języka polskiego w 2025 r. rozpoczęła się 5 maja o godzinie 9.00. Na napisanie egzaminu absolwenci mieli 240 minut.

Każdy maturzysta w arkuszu egzaminacyjnym z języka polskiego na poziomie podstawowym musi rozwiązać dwa testy: "Test – Język polski w użyciu" i "Test historycznoliteracki" oraz napisać wypracowanie na jeden temat wybrany z dwóch zaproponowanych.

Już wiadomo, z jakimi zadaniami i tematami wypracowań musieli zmierzyć się tegoroczni maturzyści. CKE opublikowała arkusze egzaminacyjne z języka polskiego w starej i nowej formule.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Tłumy nad Morskim Okiem. Tak wyglądała majówka w górach

MATURA 2025: JĘZYK POLSKI, POZIOM PODSTAWOWY. OTO ARKUSZ CKE:

Matura 2025 z języka polskiego - arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 z języka polskiego - arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE
  Matura 2025 z języka polskiego - arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 z języka polskiego - arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Strona 4 z 20

Matura 2025 z języka polskiego - arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 z języka polskiego - arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Część 1. Test Język polski w użyciu

Przeczytaj uważnie teksty, a następnie wykonaj zadania umieszczone pod nimi. Odpowiadaj tylko na podstawie tekstów i tylko własnymi słowami – chyba że w zadaniu polecono inaczej. Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile Cię poproszono.

Tekst 1.

Carl Sagan

Błękitna kropka¹

Nasi dalecy przodkowie, gdy obserwowali "gwiazdy", zauważyli, że pięć z nich zachowuje się odmiennie niż pozostałe. W odróżnieniu od tak zwanych gwiazd stałych, wschodzących i zachodzących w nie wzruszonym porządku, ruch tamtej piątki był dziwnie skomplikowany. Z upływem miesięcy "gwiazdy" wędrowały powoli wśród innych, niekiedy nawet zataczały pętle. Dzisiaj te ciała nazywamy planetami, od greckiego słowa planetes, które oznacza "wędrujący". Wyobrażam sobie, że naszym przodkom taka cecha musiała się wydać bardzo bliska.

Dziś wiemy, że planety są nie gwiazdami, lecz ciałami niebieskimi, które – tak jak Ziemia – krążą wokół Słońca, utrzymywane siłą jego grawitacji.

Stany Zjednoczone i nieistniejący już Związek Radziecki dokonały czegoś zadziwiającego: badały z bliska owe świetlne plamki – od Merkurego do Saturna – które wprawiały naszych przodków w podziw i skłaniały do uprawiania nauki. Od pierwszych pomyślnych wypraw w kosmos statki kosmiczne z Ziemi przelatywały, okrążały lub lądowały na ponad siedemdziesięciu ciałach niebieskich. Rozpoczęliśmy wędrówkę pośród "wędrowców". Znaleźliśmy rozległe wulkaniczne wzniesienia, przy których najwyższe góry na Ziemi wydają się karłami.

Odkryliśmy cuda, o jakich naszym przodkom nawet się nie śniło, gdy zastanawiali się oni nad naturą światełek błądzących po nocnym niebie. Badamy początki naszej planety i początki nas samych. Dzięki temu, że odkryliśmy inne możliwości, to znaczy zmierzyliśmy się z odmiennymi losami globów mniej lub bardziej podobnych do naszego, zaczęliśmy lepiej rozumieć Ziemię. Każdy z tych światów jest na swój sposób piękny i pouczający. Niemniej, o ile nam wiadomo, są one zarazem, wszystkie bez wyjątku, puste i jałowe. Nigdzie nie czeka na nas "lepsze miejsce", przynajmniej na razie.

Obecnie przekroczyliśmy nieznacznie granice Układu Słonecznego, wysłaliśmy cztery statki kosmiczne ku gwiazdom. Neptun znajduje się miliony razy dalej od Ziemi niż Nowy Jork od brzegów Bugu. W tych odległych światach, do których dotarliśmy, nie czekają jednak na nas dalecy krewni; nie ma tam ani istot ludzkich, ani – jak wiele na to wskazuje – śladów życia. Nie dysponujemy żadnymi listami od emigrantów, które mogłyby nam pomóc w poznaniu nowych światów, a jedynie cieszymy się cyfrowymi danymi, przesłanymi nam z szybkością światła przez naszych precyzyjnych, automatycznych emisariuszy². Z tych informacji wynika, że te światy znacznie różnią się od naszego. Mimo to nadal poszukujemy ich mieszkańców – taka już nasza natura. Życie szuka innego życia.

Nikogo na Ziemi, nawet najbogatszych ludzi, nie stać na razie na taką podróż. Nie możemy po prostu spakować się i wyruszyć na Marsa lub na Tytana. Nie widać też żadnych krótkoterminowych zysków, które mogłyby stanowić motywację dla prywatnych przedsiębiorców. Jeśli ludzie kiedykolwiek wyruszą ku tym światom, to dlatego, że jakieś państwo lub grupa państw uzna to za korzystne dla siebie lub dla całego rodzaju ludzkiego.

W chwili obecnej istnieje wiele innych, pilnych spraw do załatwienia za pieniądze, które wydano by na wysyłanie ludzi w kosmos.

Na podstawie: Carl Sagan, Błękitna kropka. Człowiek i jego przyszłość w kosmosie, tłum. Marek Krośniak, Poznań 2018.

Strona 5 z 20

Matura 2025 z języka polskiego - arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Marta Trepczyńska

Ziemia 2.0 – poszukiwania nadal trwają

Czy ludzie mogą żyć na innej planecie niż Ziemia? W NASA¹ od kilkudziesięciu lat trwają intensywne badania, mające na celu coraz głębszą eksplorację kosmosu i znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy na jakiejkolwiek innej planecie mogły w przeszłości bądź mogą w przyszłości istnieć warunki dla przetrwania roślin i ludzi. O planach kolonizacji Marsa słyszeliśmy już niejeden raz. Teraz naukowcy idą o krok dalej. Czy możliwe jest, aby ludzie zamieszkali kiedykolwiek planetę Wenus? Ich nowe ustalenia nie wykluczają tego! Jest jednak kilka "ale".

Planetą najlepiej zbadaną przez człowieka jest oczywiście Mars, a o planach jego kolonizacji poważnie wypowiadali się wybitni naukowcy, np. Stephen Hawking. Badania potwierdzają istnienie na Marsie wody oraz prawdopodobnie innych substancji chemicznych niezbędnych do życia. W dalekiej przeszłości powierzchnię Marsa miał pokrywać ocean. Doba trwa tam niemal tyle samo, ile doba na Ziemi. Przeszkody dla pojawienia się tam ludzi to m.in. niebezpieczne promieniowanie kosmiczne oraz zbyt niskie temperatury dochodzące do nawet –140 stopni Celsjusza. Jednak naukowcy nieustępliwie badają możliwość zasiedlenia Marsa. Ale to nie jest jedyna opcja na przyszłość.

Jak twierdzą naukowcy, przyjazną planetą dla człowieka może być też Wenus, która jest drugą pod względem odległości od Słońca planetą Układu Słonecznego. Pod wieloma względami jest podobna do Ziemi, czasem jest nawet nazywana jej siostrzaną planetą. Ma podobną masę oraz rozmiar zbliżony do Ziemi. Jest też pokryta podobną skalistą strukturą. Tu podobieństwa się jednak kończą. Na powierzchni Wenus panuje piekielnie wysoka temperatura: 462 stopnie Celsjusza, a ciśnienie jest prawie sto razy większe od tego na Ziemi, czyli mniej więcej takie, jak kilometr pod powierzchnią oceanu. Jak więc mielibyśmy zasiedlić Wenus w takich warunkach? Planetę pokrywa gruba warstwa chmur i to właśnie w nich, około 50 km nad powierzchnią Wenus, naukowcy dopatrzyli się podobnych warunków jak na Ziemi. Zarówno temperatura, jak i ciśnienie są tam zbliżone do ziemskich. Naukowcy uważają, że można by stworzyć specjalną skorupę, która oddzielałaby chmury od piekielnie gorącej powierzchni Wenus. Wtedy ludzie mogliby nawet wyjść z kapsuły kosmicznej. Oczywiście, potrzebowaliby specjalnych aparatów do oddychania, ponieważ planetę pokrywa w głównej mierze nie tlen, ale dwutlenek węgla.

Według naukowców, możliwa byłaby też kolonizacja Księżyca. Ogromnym plusem jest jego odległość od Ziemi, co pozwoliłoby na szybkie i stosunkowo tanie przeloty ludzi oraz dostawy paliwa. Są również przeszkody. Dzień na Księżycu trwa dwa ziemskie tygodnie, podobnie – noc, a wówczas nie można korzystać z energii słonecznej.

Strona 6 z 20

Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Badania przeprowadzone w latach 2015–2016 na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej dowiodły, że człowiek nie może na razie na stałe mieszkać w kosmosie. W tym eksperymencie wzięli udział dwaj bracia Scottowie – pierwszy poleciał w kosmos, a drugi został na Ziemi, by można było porównywać ich stan zdrowia. To doświadczenie dowiodło, że przeszkodą do zamieszkania w kosmosie jest m.in. za bardzo pomniejszające się serce – po blisko roku trwania eksperymentu zmalało u pierwszego z braci o 27 procent, pomimo intensywnych ćwiczeń fizycznych.

Jedno jest pewne: przy obecnym stanie wiedzy, a przede wszystkim przez warunki w kosmosie niesprzyjające ludziom, z planami kolonizacji planet musimy na razie "zejść na Ziemię". Nauka robi jednak wszystko, aby pozwolić nam na przezwyciężenie fizycznych niedoskonałości i "odblokować" możliwość życia poza Ziemią. Od tego zależy w końcu przyszłość ludzkości.

Na podstawie: Marta Trepczyńska, Ziemia 2.0 – poszukiwania nadal trwają, www.komputerswiat.pl

¹ NASA (ang. National Aeronautics and Space Administration) – instytucja rządowa Stanów Zjednoczonych odpowiedzialna za planowanie, koordynację, realizację i finansowanie programu badań kosmicznych oraz rozwoju astronautyki i lotnictwa cywilnego.

Zadanie 1. (0–1)

Na podstawie tekstu Carla Sagana wyjaśnij sens zdania: Rozpoczęliśmy wędrówkę pośród "wędrowców".

Zadanie 2. (0–2)

Rozstrzygnij, czy w tekście Carla Sagana i w tekście Marty Trepczyńskiej jest mowa o takiej samej przyczynie zainteresowania kosmosem. W uzasadnieniu odpowiedzi odwołaj się do obu tekstów.

Strona 7 z 20

Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Zadanie 3. (0–2)

Wyjaśnij, dlaczego zgodnie z tekstem Carla Sagana nie możemy po prostu spakować się i wyruszyć na Marsa. Czy o takim samym ograniczeniu w eksplorowaniu kosmosu jest mowa w tekście Marty Trepczyńskiej? Uzasadnij odpowiedź.

Zadanie 4. (0–1)

Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń odnoszących się do tekstu Carla Sagana albo do tekstu Marty Trepczyńskiej. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

Nr

Stwierdzenie

P / F

1.

Czasowniki w pierwszej osobie liczby mnogiej, obecne w tekście Carla Sagana, służą zmniejszeniu dystansu między autorem a czytelnikami.

P / F

2.

W sformułowaniu z tekstu Marty Trepczyńskiej dzień na Księżycu trwa dwa ziemskie tygodnie zastosowano przymiotnik wartościujący.

P / F

Strona 8 z 20

Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Zadanie 5. (0–4)

Na podstawie obu tekstów napisz notatkę syntetyzującą na temat: odkrywanie kosmosu jako potrzeba człowieka. Twoja wypowiedź powinna liczyć 60–90 wyrazów.

Uwaga: w ocenie wypowiedzi będzie brana pod uwagę poprawność językowa, ortograficzna i interpunkcyjna.

Strona 9 z 20

Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Część 2. Test historycznoliteracki

Wykonaj zadania. Odpowiadaj tylko własnymi słowami – chyba że w zadaniu polecono inaczej. Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile Cię poproszono.

Zadanie 6. (0–1)

Do których postaci mitologicznych nawiązują przytoczone fragmenty wierszy?

Każdemu z fragmentów wierszy A–B przyporządkuj po jednej postaci mitologicznej wybranej spośród 1–4. Wpisz numer wybranej postaci mitologicznej w odpowiednie miejsce w tabeli.

Fragment wiersza

Postać mitologiczna

A.

Jest pracowity, silny i wytrwały,

Lwia skóra nagie barki mu pokrywa,

Lecz wobec pana swojego nieśmiały,

Łańcuchów swoich sam kuje ogniwa

Adam Asnyk

B.

Był taki młody nie rozumiał że skrzydła są tylko przenośnią

trochę wosku piór i pogarda dla praw grawitacji

nie mogą utrzymać ciała na wysokości wielu stóp

Zbigniew Herbert

Postać mitologiczna:

  1. Herakles
  2. Charon
  3. Syzyf
  4. Ikar

Zadanie 7.

Przeczytaj poniższe fragmenty utworów literackich.

Tekst 1.

Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią

MORS DICIT¹:

[…]

Ale gdy przyjdzie dzień sądny,

Gdzie się nie skryje żaden,

Użrzą² mądry tego świata,

Iż obra boska odpłata;

Chowali tu żywot swój ciasno³,

Alič ich sirca nad słońce jasno⁴;

Jidą⁵ w niebieskie radości,

A nie w piekielne żałości.

¹ Mors dicit (łac.) – Śmierć mówi.

² Użrzą – ujrzą.

³ Chowali tu żywot swój ciasno – prowadzili tu (tj. na ziemi) surowy tryb życia.

⁴ Alič ich sirca nad słońce jasno – i oto ich serca są jaśniejsze od słońca.

⁵ Jidą – idą.

Strona 10 z 20

Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Tekst 2.

Jan Andrzej Morsztyn

Wiosna

Spieszmy się, spieszmy, niż nas czas nadgoni

I śmierć, której się dobra myśl nie schroni:

Ta niedyskretka tęże pchnięciem nogi

Otwiera chaty i królewskie progi.

Żyj w skok¹, bo-ć zamkną do niezmiernej wrota

Nadzieję² krótki kres dany żywota³;

Zarwij⁴, co możesz, dobrych dni pod miarą⁵,

Wnet będziesz bajką, nieboszczykiem, marą⁶.

¹ W skok – szybko.

² Do niezmiernej […] nadzieje – do długotrwałej nadziei.

³ Krótki kres dany żywota – szybki koniec życia.

Zarwij – urwij, tj. skorzystaj.

Pod miarą – z tych, które ci wymierzono.

Mara – widzenie senne; duch zmarłego.

Zadanie 7.1. (0–1)

Wyjaśnij, czym się różni postawa życiowa zalecana w przytoczonym fragmencie Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią od postawy życiowej zalecanej w przytoczonym fragmencie wiersza Wiosna Jana Andrzeja Morsztyna. W odpowiedzi odwołaj się do każdego z tekstów.

Zadanie 7.2. (0–1)

Podaj nazwę epoki, w której powstała Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią, a następnie wykaż zgodność postawy zalecanej w przytoczonym fragmencie tego utworu ze światopoglądem rozpoznanej epoki.

Strona 11 z 20

Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Zadanie 8.

Przeczytaj poniższy fragment utworu literackiego.

Jan Kochanowski

Pieśń 14 (Księgi wtóre)

Wy, którzy Pospolitą Rzeczą¹ władacie,

A ludzką sprawiedliwość² w ręku trzymacie,

Wy, mówię, którym ludzi paść poruczono³

I zwierzchności nad stadem Bożym zwierzono⁴,

Miejcie to przed oczyma zawżdy⁵ swojemi,

Żeście miejsce zasiedli Boże na ziemi,

Z którego macie nie tak swe własne rzeczy⁶

Jako wszystek ludzki mieć rodzaj na pieczy⁷. […]

Więc ja podobno⁸ z mniejszym niebezpieczeństwem

Grzeszę: bo sam się trącę swym wszeteczeństwem⁹.

Przełożonych występki miasta zgubiły

I szerokie do gruntu carstwa¹⁰ zniszczyły.

Jan Kochanowski, Pieśń 14 (Księgi wtóre), [w:] tegoż, Pieśni, Wrocław 1997.

¹ Pospolita Rzecz – państwo.

² Ludzka sprawiedliwość – tu: sprawiedliwość wobec ludzi.

³ Poruczyć – powierzyć wykonanie czegoś komuś zaufanemu.

⁴ Zwierzchności […] zwierzono – przekazano władzę.

⁵ Zawżdy – zawsze.

⁶ Rzeczy – sprawy.

⁷ Mieć […] na pieczy – troszczyć się.

⁸ Podobno – zapewne.

⁹ Wszeteczeństwo – nieprzyzwoite, gorszące postępowanie.

¹⁰ Carstwa – państwa.

Zadanie 8.1. (0–1)

Podaj argumenty, którymi podmiot liryczny w przytoczonym fragmencie Pieśni 14 Jana Kochanowskiego przekonuje rządzących, że ich obowiązkiem jest zawsze mieć na względzie dobro społeczeństwa.

Strona 12 z 20

Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Zadanie 8.2. (0–1)

Uzupełnij tabelę. Z przytoczonego fragmentu Pieśni 14 Jana Kochanowskiego wypisz przykład epitetu oraz podaj nazwę środka retorycznego, którego przykład zamieszczono w tabeli.

Nazwa środka retorycznego

Przykład

epitet

Wy, mówię, którym ludzi paść poruczono

Zadanie 9. (0–2)

Przeczytaj poniższe fragmenty utworów literackich.

Tekst 1.

Adam Mickiewicz

Dziady cz. III

P. ROLLISONOWA

Panie! litość – ja wdowa! Panie Senatorze!

Słyszałam, że zabili – czyż można, mój Boże!

Moje dziecko! – Ksiądz mówi, że on jeszcze żyje;

Ale go biją, Panie! któż dzieci tak bije! –

Jego zbito – zlituj się – po katowsku zbito.

(płacze)

[…]

Siadałam tam na rogu,

Pod murem – mury grube – przyłożyłam ucho –

Tam siedziałam od rana. – W północ, w mieście głucho,

Słucham – w północ, tam za murem – nie, nie zwodzę siebie:

Słyszałam go, słyszałam, jak Pan Bóg na niebie,

Ja głos jego słyszałam uszami własnemi –

Cichy, jakby spod ziemi, jak ze środka ziemi.

I mój słuch wszedł głęboko, daleko, głęboko;

Ach, dalej poszedł niżli najbystrzejsze oko.

Słyszałam, memu głos –

[…]

Niema owca pozna głos swojego jagnięcia

Śród najliczniejszych trzody – ach, to był głos taki! –

Ach, dobry Panie, żebyś słyszał raz głos taki,

Ty byś już nigdy w życiu spokojnie nie zasnął!

Adam Mickiewicz, Dziady drezdeńskie (część III), Wrocław 2012.

Strona 13 z 20

Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Tekst 2.

Józef Wittlin

Stabat Mater¹

Stała matka boleściwa – na rynku,

Przy swym martwym powieszonym synku.

Stała w świata przeraźliwej pustce

Polska matka w służącowskiej chustce.

Nie płakała i nic nie mówiła,

Zimne oczy w zimne zwłoki wbiła.

Wisiał martwy, z wszystkiego wyzuty,

Niemcy przedtem zabrali mu buty.

Będą w butach jej syna chodzili

Po tej ziemi, którą pohańbili.

Po tej ziemi, która umęczona

Stoi – patrzy – i milczy – jak ona.

[1942]

¹ Stabat Mater (łac.) – Stała Matka.

Józef Wittlin, Stabat Mater, [w:] tegoż, Poezje, Warszawa 1978.

Rozstrzygnij, czy obraz matki w przytoczonym fragmencie Dziadów cz. III Adama Mickiewicza jest podobny do obrazu matki w przytoczonym fragmencie wiersza Stabat Mater Józefa Wittlina. W uzasadnieniu odpowiedzi sformułuj dwa argumenty – każdy w odniesieniu do obu tekstów.

Strona 14 z 20

Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Zadanie 10.1. (0–1)

Spośród podanych postaci (A–D) z Wesela Stanisława Wyspiańskiego wybierz i zaznacz tę, której ukazuje się Rycerz.

A. Poeta.

B. Dziad.

C. Gospodarz.

D. Dziennikarz.

Zadanie 10.2. (0–1)

Wyjaśnij, czego symbolem jest Rycerz w Weselu Stanisława Wyspiańskiego.

Strona 15 z 20

Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Zadanie 11. (0–1)

Przeczytaj poniższy fragment utworu literackiego.

Krzysztof Kamil Baczyński

Ten czas

Miła moja, kochana. Taki to mroczny czas.

Ciemna noc, tak już dawno ciemna noc, a bez gwiazd,

po której drzew upiory wydarte ziemi – drżą.

Smutne nieba nad nami jak krzyż złamanych rąk.

Głowy dudnią po ziemi, noce schodzą do dnia,

dni do nocy odchodzą, nie łodzie – trumny rodzą,

w świat grobami odchodzą, odchodzi czas we snach.

A serca – tak ich mało, a usta – tyle ich.

My sami – tacy mali, krok jeszcze – przejdziem w mit.

My sami – takie chmurki u skrzyżowania dróg,

gdzie armaty stuleci i krzyż, a na nim Bóg.

10 września 1942 r.

Krzysztof Kamil Baczyński, Ten czas, [w:] tegoż, Wybór poezji, Wrocław 1989.

W kontekście przytoczonego fragmentu wiersza Ten czas Krzysztofa Kamila Baczyńskiego wyjaśnij sens sformułowania przejdziem w mit.

Strona 16 z 20

Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Zadanie 12. (0–2)

Zapoznaj się z poniższą okładką książki Rok 1984 George’a Orwella.

Strona 17 z 20
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Na okładce książki za pomocą różnych elementów graficznych przedstawiono interpretację powieści George’a Orwella. Wybierz dwa elementy graficzne i wyjaśnij ich sens w kontekście problematyki utworu Rok 1984.

Zadanie 13. (0–1)

Przeczytaj poniższy fragment utworu literackiego.

Sławomir Mrożek

Tango

AKT III

[…]

EUGENIA:

Pomóż mi.

(Eleonora machinalnie podaje jej rękę. Eugenia wchodzi na katafalk)

ELEONORA:

Niechże mama nie dziwaczy, przecież dzisiaj dzień ślubu.

Chce mama wszystko zepsuć przez jakąś śmierć?

STOMIL:

Jaka śmierć, co za śmierć?! Nigdy nie brałem tego pod uwagę…

ARTUR (do siebie):

Śmierć? Dobra myśl…

EUGENIUSZ:

To szaleństwo, Eugenio, bądź rozsądna, kto to widział umierać?!

ALA:

Babciu, przecież to nienormalne!

Strona 18 z 20

Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Zadanie 13. (c.d.) - Groteska w "Tangu" Sławomira Mrożka

EUGENIA:

Nie rozumiem was. Jesteście tacy inteligentni, a jak tylko człowiek chce zrobić coś tak zwyczajnego jak zgon, to wszyscy się dziwią. Co za ludzie! (kładzie się na wznak, splata ręce na piersi)

ELEONORA:

Widzicie? Zróbcie coś… Może ona naprawdę…

EUGENIUSZ:

Geńka, dość tych ekstrawagancji! Co za umieranie! Tego nigdy nie było w naszej rodzinie! […]

ARTUR:

Śmierć… wspaniała forma.

STOMIL:

Tylko trochę nieżyciowa. […]

ARTUR:

Dziękuję, babciu, ja ten pomysł wykorzystam.

STOMIL (chowając lusterko):

E, głupstwo. Najważniejsze, żeby nie nosić krępującej odzieży.

(Eugenia umiera.)

ELEONORA:

Mamo, spróbuj jeszcze raz!

ARTUR:

Umarła! A jednak to dziwne. Była taka niepoważna…

— Sławomir Mrożek, Tango, Warszawa 2023.

Wyjaśnij, na czym polega groteskowy charakter sytuacji przedstawionej w przytoczonym fragmencie Tanga Sławomira Mrożka. Odpowiedź zilustruj przykładem z tego fragmentu.

Strona 19 z 20

Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Zadanie 14. (0–2)

Przeczytaj poniższy utwór literacki.

Zbigniew Herbert

Stary Prometeusz

Pisze pamiętniki. Próbuje w nich wyjaśnić miejsce bohatera w systemie konieczności, pogodzić sprzeczne ze sobą pojęcie bytu i losu.

Ogień buzuje wesoło na kominku, w kuchni krząta się żona – egzaltowana dziewczyna, która nie mogła urodzić mu syna, ale pociesza się, że i tak przejdzie do historii.

Przygotowanie do kolacji, na którą ma przyjść miejscowy proboszcz i aptekarz, najbliższy teraz przyjaciel Prometeusza.

Ogień buzuje na kominku. Na ścianie wypchany orzeł i list dziękczynny tyrana Kaukazu, któremu dzięki wynalazkowi Prometeusza udało się spalić zbuntowane miasto.

Prometeusz śmieje się cicho. Jest to teraz jedyny sposób wyrażenia niezgody na świat.

Pierwodruk 1973

Zbigniew Herbert, Stary Prometeusz, [w:] tegoż, Wybór poezji, Wrocław 2019.

Czy postawa starego Prometeusza przedstawiona w utworze Zbigniewa Herberta jest zgodna z mitologicznym pierwowzorem? W uzasadnieniu odpowiedzi odwołaj się do przytoczonego utworu oraz do mitu o Prometeuszu z Mitologii Jana Parandowskiego.

Język polski - poziom podstawowy - wypracowanie

Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy
Matura 2025 - język polski. Arkusz CKE, poziom podstawowy © CKE

Co trzeba zrobić, aby zdać maturę?

Maturzysta musi przystąpić do trzech obowiązkowych pisemnych egzaminów na poziomie podstawowym: z języka polskiego, z matematyki i z języka obcego oraz do dwóch egzaminów ustnych: z języka polskiego i języka obcego. Maturzyści muszą też obowiązkowo przystąpić do jednego pisemnego egzaminu na poziomie rozszerzonym z tzw. przedmiotu dodatkowego lub do wyboru. Chętni mogą przystąpić maksymalnie jeszcze do pięciu egzaminów na poziomie rozszerzonym.

Aby zdać maturę, abiturient musi uzyskać minimum 30 proc. punktów z egzaminów obowiązkowych. Dla przedmiotu do wyboru nie ma progu zaliczeniowego, wynik z egzaminu służy tylko przy rekrutacji na studia.

Wybrane dla Ciebie

"Latające cysterny" już w Hiszpanii. USA wzmacniają swoje siły
"Latające cysterny" już w Hiszpanii. USA wzmacniają swoje siły
Tragiczny wypadek w Żarach. Pasażer zginął pod kołami autobusu
Tragiczny wypadek w Żarach. Pasażer zginął pod kołami autobusu
W Syrii torturował, w Niemczech leczył. Ofiary poznały go w telewizji
W Syrii torturował, w Niemczech leczył. Ofiary poznały go w telewizji
Przewidział katastrofę Boeinga? "Rodziny bym nie wsadził"
Przewidział katastrofę Boeinga? "Rodziny bym nie wsadził"
Wojna Iran-Izrael. Trump nie wydał rozkazu ataku, znamy powód
Wojna Iran-Izrael. Trump nie wydał rozkazu ataku, znamy powód
Spotkają się z irańskim ministrem. Zielone światło z USA
Spotkają się z irańskim ministrem. Zielone światło z USA
Iran wzywa na dywanik. Odpowie za słowa Trumpa
Iran wzywa na dywanik. Odpowie za słowa Trumpa
Putin spotka się z Zełenskim? "Czas położyć temu kres"
Putin spotka się z Zełenskim? "Czas położyć temu kres"
Media: Trump zatwierdził plan ataku na Iran
Media: Trump zatwierdził plan ataku na Iran
Wyniki Lotto 18.06.2025 – losowania Multi Multi, Ekstra Pensja, Kaskada, Mini Lotto
Wyniki Lotto 18.06.2025 – losowania Multi Multi, Ekstra Pensja, Kaskada, Mini Lotto
Poważny pożar w Rzeszowie. Ewakuowano wiele osób, są ranni
Poważny pożar w Rzeszowie. Ewakuowano wiele osób, są ranni
Trump wzywa Iran do kapitulacji. Odpowiedzieli bardzo dosadnie
Trump wzywa Iran do kapitulacji. Odpowiedzieli bardzo dosadnie