Litwa się zbroi

Odrodzona w 1991 roku niepodległa Litwa przez lata, podobnie jak cała Europa, żyła w błędnym przekonaniu, że czas wielkich wojen na Starym Kontynencie przeminął bezpowrotnie. Rok 2014, aneksja Krymu i wojna w Donbasie wyrwał Litwinów ze snu o wiecznym pokoju. Malutkie kraje bałtyckie poczuły się szczególnie zagrożone imperialnymi zakusami Kremla. I teraz robią wszystko, na miarę swoich skromnych możliwości, by nadrobić wieloletnie zapóźnienia w zakresie obronności.

Władze w Wilnie nie są tu wyjątkiem, bo od dwóch lat skokowo zwiększają nakłady na wojsko, które wcześniej bez skrupułów cięły na fali globalnego kryzysu finansowego. Zgodnie z planem budżet obronny z 0,8 proc. PKB w 2013 r. ma już w 2020 roku osiągnąć zalecane przez NATO 2 proc. PKB. Zwiększone środki są przeznaczane przede wszystkim na rozbudowę sił szybkiego reagowania oraz modernizację i dozbrojenie armii.

W tych duchu w ostatnich dwóch latach Litwa rozpoczęła realizację wielu ambitnych - jak na jej rozmiary - programów zbrojeniowych. Najnowszym zakupem, ogłoszonym w ostatnich dniach przez litewskie ministerstwo obrony, jest pozyskanie nowoczesnego norwesko-amerykańskiego systemu obrony przeciwlotniczej NASAMS za 100 mln USD. Ale wcześniej zainwestowała m.in. w nowe wozy bojowe, armatohaubice, przeciwpancerne pociski kierowane czy polskie wyrzutnie przeciwlotnicze.

Na zdjęciu: żołnierze litewscy podczas ćwiczeń Combined Resolve II w 2014 r.

Tomasz Bednarzak, WP

Na dwie baterie tego systemu przeciwlotniczego Litwini zamierzają wydać 100 mln USD, co przy budżecie wojskowym liczącym ok. 700 mln USD (w 2016 r.) jest kwotą niebagatelną.

NASAMS to skrót od Norwegian Advanced Surface to Air Missile System, czyli norweskiego zaawansowanego systemu rakietowego ziemia-powietrze, oferowanego przez koncern Kongsberg Defence & Aerospace we współpracy z amerykańskim Raytheonem. Zestaw może wykorzystywać różne typy pocisków przeciwlotniczych, ale w wersji dla Litwy ma mieć możliwość zwalczania celów w odległości do 40 km i do wysokości 14 000 metrów.

Każda z litewskich baterii otrzyma dwie wyrzutnie, radar wskazywania celów i centrum kierowania ogniem. Co ciekawe, systemy NASAMS wzmocniły obronę przeciwlotniczą Warszawy podczas niedawnego szczytu NATO. Wyrzutnie te na stałe chronią również m.in. strategiczne obiekty w stolicy USA - Waszyngtonie.

Na zdjęciu: wyrzutnia NASAMS w trakcie testów.

O ile NASAMS jest klasyfikowany przez Litwinów jako system obrony powietrznej średniego zasięgu, jeszcze w 2014 roku Wilno zdecydowało się na ekspresowy zakup polskich przenośnych wyrzutni bardzo krótkiego zasięgu uzbrojonych w pociski Grom. Łączna wartość tego kontraktu, podpisanego ze spółką ZM Mesko ze Skarżyska-Kamienej, opiewa na 34 mln euro.

Zestawy rakietowe Grom przeznaczone są do zwalczania nisko lecących celów - do wysokości 3500 metrów, w odległości do 5,5 km. Dzięki temu zakupowi Litwini zwiększyli swoje możliwości zwalczania wrogich samolotów i śmigłowców, w tym również systemów bezzałogowych.

Na zdjęciu: litewski żołnierz z przenośną wyrzutnią pocisków Grom.

Pozyskanie 88 niemiecko-holenderskich wozów Boxer za ponad 385 mln euro jest największym kontraktem zbrojeniowym w najnowszej historii Litwy. Litwini nadali im nazwę Vilkas, czyli "Wilk".

Choć formalnie są to pojazdy klasyfikowane jako kołowe transportery opancerzone, dzięki silnemu uzbrojeniu w postaci armaty automatycznej 30 mm i pocisków przeciwpancernych Spike-LR bliżej im do wozów bojowych piechoty. Ich dostawa do litewskiej armii ma rozpocząć się w 2017 roku i zakończyć cztery lata później.

Vilkasy trafią do litewskiej brygady "Żelazny Wilk", która dotychczas używała przestarzałych amerykańskich transporterów gąsienicowych M113.

Na zdjęciu: prezentacja pojazdu Vilkas dla litewskiej armii.

Kolejnym poważnym zakupem dla litewskiej armii jest nabycie od niemieckich sił zbrojnych 21 armatohaubic samobieżnych PzH 2000. Przy ogłaszaniu transakcji minister obrony Litwy nie ukrywał, że ma ona związek ze "zmianą sytuacji geopolitycznej w Europie", czytaj: aneksją Krymu i wojną w Donbasie.

Pochodzące z nadwyżek Bundeswehry PzH 2000 mają zostać gruntownie zmodernizowane, a ich zakupowi towarzyszy pozyskanie ponad 30 wozów wsparcia. Koszt całej transakcji to prawie 60 mln euro, a dostawy mają zostać zrealizowane do 2019 roku.

PzH 2000 to nowoczesne systemy, zdolne razić cele na odległość nawet 40 km. Znacząco zwiększają one potencjał Litwy w tym zakresie, bo dotychczas litewska armia miała na wyposażeniu jedynie haubice 105 mm o zasięgu nieprzekraczającym 11 km.

Na zdjęciu: niemiecka armatohaubica PzH 2000 przeznaczona dla litewskiej armii.

W obliczy zagrożenia rosyjskimi zagonami pancernymi Wilno zdecydowało się także znacząco wzmocnić swoje zdolności w zakresie zwalczania wrogich czołgów. Pod koniec ubiegłego roku Litwini zdecydowali się na zakup ponad 70 dodatkowych przenośnych wyrzutni przeciwpancernych Javelin, wraz zapasem 210 pocisków. Wartość kontraktu szacowana jest na 55 mln USD.

Opracowany w USA FGM-148 Javelin to jeden z najnowocześniejszych i najbardziej skutecznych systemów tego typu na świecie. Dzięki możliwości rażenia wrogich pojazdów z góry, gdzie pancerz jest najcieńszy, teoretycznie jest w stanie zniszczyć nawet najnowocześniejsze rosyjskie czołgi.

Na zdjęciu: test pocisku Javelin w brytyjskiej armii.

Wzmacnianie zdolności obronnych przez Litwę nie kończy się wyłącznie na zakupach nowego uzbrojenia. Władze w Wilnie m.in. przywróciły zniesiony w 2008 r. powszechny pobór do wojska, zintensyfikowały współpracę zbrojeniową z krajami regionu i państwami nordyckimi, rozbudowują i modernizują poligony czy zwiększają ukompletowanie wojsk lądowych przy jednoczesnej rozbudowie sił szybkiego reagowania. Dużą uwagę przykłada się również do cyberprzestrzeni.

Wszystko oczywiście robione jest na miarę możliwości malutkiej Litwy. Nadrobienie wieloletnich zapóźnień w zakresie modernizacji sił zbrojnych potrwa długie lata. W obliczu rosyjskiej potęgi militarnej Wilno, podobnie jak cała wschodnia flanka NATO, musi polegać na pomocy silniejszych sojuszników. Ale wydaje się, że Litwini nie chcą dać pretekstu, by ktoś później powiedział, że nie przygotowywali się na najgorsze.

Na zdjęciu: litewscy żołnierze podczas ćwiczeń NATO "Saber Strike" na Łotwie.

Tomasz Bednarzak, WP