Lista "zbrodniarzy na emeryturze"
Mają po 80-90 lat, a na sumieniu potworne zbrodnie – hitlerowcy, którzy brali udział w Holocauście. Co roku listę najbardziej poszukiwanych nazistowskich zbrodniarzy publikuje żydowska organizacja Centrum Szymona Wiesenthala. Obecnie trwa proces jednego z nich, Johna Demjaniuka, który był w czołówce niechlubnej listy. W przypadku niektórych poszukiwanych, jak zauważa BBC, nie ma nawet pewności, czy nadal żyją.
01.12.2009 | aktual.: 01.12.2009 21:20
Centrum Szymona Wiesenthala zostało założone w 1977 roku, żeby kultywować pamięć o ofiarach nazistowskich zbrodni i pomagać w tropieniu odpowiedzialnych za nie hitlerowców oraz ich pomocników. Sam Szymon Wiesenthal przyczynił się do ujęciu m.in. Adolfa Eichmanna (zobacz galerię)
, głównego wykonawcy ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej.
Co ciekawe, na obecnej liście agencji znajdują się nie tylko niemieccy oficerowie, ale osoby różnych narodowości, które brały udział w hitlerowskich zbrodniach. Jak podaje BBC, szacuje się, że samych Niemców, którzy pomagali nazistom w masowych mordach na Żydach mogło być 100-300 tysięcy.
- W wielu przypadkach to brak politycznej woli, utrudnia postawienie przed wymiarem sprawiedliwości sprawców Holocaustu; podobnie jak błędne przekonanie wielu narodów, że nie jest dziś możliwe odnalezienie, zidentyfikowanie i skazanie zbrodniarzy – twierdzi dr Efraim Zuroff z Centrum Szymona Wiesenthala.
Żydowska agencja w raporcie o poszukiwanych nazistach wystawiła także oceny państwom, które pomagały lub utrudniały wydanie hitlerowców. Najlepiej ocenione zostały Stany Zjednoczone, najgorzej m.in. Argentyna, Francja, Wielka Brytania, Czechy, Luksemburg, czy Wenezuela. Polska, według Centrum Szymona Wiesenthala, poczyniła minimalne kroki, by pomóc w uchwyceniu zbrodniarzy. Jak zaznaczono w raporcie, osiągnięcia mogły być większe.
Alois Brunner
Urodzony w 1912 roku w Austrii. Protegowany Adolfa Eichmanna. Odpowiedzialny za deportację do obozów zagłady około 130 tysięcy Żydów z Austrii, Grecji, Francji i Słowacji. Zaocznie skazany przez francuski sąd na karę śmierci. Brunner jednak od lat mieszka w Syrii, która odmawia jego wydania. Nie jest jasne, czy nadal żyje.
Aribert Heim
Austriacki lekarz. Działał w obozach koncentracyjnych w Sachsenhausen, Buchenwald i Mauthausen, gdzie śmiertelnymi zastrzykami zamordował setki więźniów. Nazywany "Doktorem Śmierć". Miał się ukrywać w Hiszpanii, Chile, a potem Egipcie. Podobnie, jak w przypadku Brunnera, nie ma pewności, czy ciągle żyje. Miałby dziś 95 lat.
John Demjaniuk
Oskarżony o udział w zamordowaniu 28 tysięcy Żydów w obozie w Sobiborze w 1943 roku. Demjaniuk, z pochodzenia Ukrainiec, miał być także strażnikiem w Treblince, Flossenbuergu i na Majdanku. Sądzony latach 80. w Izraelu i uniewinniony przez Sąd Najwyższy z braku dowodów, że był osławionym "Iwanem Groźnym". Obecnie trwa proces 89-letniego Demjaniuka przed sądem w Monachium (czytaj więcej o procesie)
.
Sandor Kepiro
Węgierski oficer żandarmerii, który brał udział w masowej egzekucji około 1200 cywilów w Nowym Sadzie w Serbii w 1942 roku. Ukrywał się w Argentynie, ale powrócił na Węgry i według Centrum Szymona Wiesenthala mieszka w Budapeszcie. Został skazany przez węgierski sąd już w latach 40., jednak nigdy nie odbył kary. Sam Kepiro powiedział agencji AFP, że jest niewinny. - Na moich rękach nie ma śladów krwi - twierdzi 94-letni Węgier.
Milivoj Asner
Były szef policji w chorwackim mieście Pożega. Brał udział w deportacji do obozów koncentracyjnych setek Żydów, Romów i Serbów. Obecnie mieszka w Austrii, która odmawia jego wydania ze względu na zły stan zdrowia Asnera.
Soeren Kam
Duński oficer SS. Odpowiada za zabójstwo wydawcy antynazistowskiego pisma, Carla Henrika Clemmensena. Kam stworzył także listę duńskich Żydów, którzy trafili potem do niemieckiego obozu koncentracyjnego. Żyje w Niemczech. Sąd uznał, że nie ma wystarczających dowodów do jego ekstradycji.
Klaas Carl Faber
Służył w wywiadzie SS na terenie Holandii. W 1944 roku został skazany na śmierć za morderstwa na setkach więźniów. Później karę zamieniono na dożywocie. W 1952 roku Faber uciekł z więzienie do Niemiec.
Heinrich Boere
Były członek Waffen SS w Holandii. W 1944 roku zastrzelił trzech cywilów. Obecnie 88-letni Boere przebywa w Niemczech. W tym roku przed sądem w Akwizgranie rozpoczął się jego proces (czytaj więcej)
.
Charles Zentai
Brał udział w prześladowaniach węgierskich żydów. Oskarżony również o torturowanie i zabicie 18-letniego Żyda, który nie nosił opaski z gwiazdą Dawida. Ciało chłopaka znaleziono w Dunaju. Zentai od lat mieszkał w Australii. Niedawno sąd zgodził się na jego ekstradycję do Węgier (czytaj więcej)
.
Michaił Gorszkow
Oskarżony o udział w pogromach Żydów na Białorusi. Odebrano mu amerykańskie obywatelstwo. Obecnie przeciwko Gorszkowowi prowadzone jest postępowanie w Estonii.
Algimantas Dailide
Współpracował z nazistami na Litwie. Po wojnie uciekł do Stanów Zjednoczonych. Odebrano mu jednak amerykańskie obywatelstwo i deportowano na Litwę. Nie odsiaduje kary więzienia z powodów medycznych. Ma 88 lat.
Oskarżany przez Centrum Szymona Wisenthala za pomaganie w zagładzie estońskich Żydów i komunistów. Sąd w Estonii oczyścił go jednak z tych zarzutów. Obecnie Mannil mieszka w Wenezueli.