Legionella. Sposoby zarażenia, zapobieganie, leczenie. Coraz więcej zakażeń w Polsce

Pod koniec wakacji 2023 roku z Podkarpacia zaczęły docierać pierwsze informacje o osobach zakażonych legionellą - bakterią, która - jak podaje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - występuje powszechnie w zbiornikach słodkowodnych. W kolejnych dniach pojawiły się również doniesienia z kolejnych regionów kraju. Choroba wywołana przez patogen zbiera także tragiczne żniwo. Czy można się przed nią uchronić?

Bakterie Legionella pneumophila są szeroko rozpowszechnione na całym świecie - występują pospolicie w środowisku. Jak informuje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, ich środowiskiem są słodkowodne zbiorniki, "zwłaszcza wody stojące, w których dochodzi do przejściowego podwyższenia temperatury powyżej 20 stopni Celsjusza". Legionella występuje zarówno w sztucznych, jak i naturalnych zbiornikach, takich jak rzeki, fontanny, jeziora, gorące źródła, klimatyzacje, strumienie, zraszacze, kałuże, stawy, wieże chłodnicze czy chłodnie kominowe.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Jak można zarazić się legionellą? Do zakażenia dochodzi wskutek inhalacji aerozoli (wdychania mikroskopijnych cząsteczek). Jak w rozmowie z Dzień Dobry Wakacje wyjaśniał dr n. med. Paweł Grzesiowski, legionellą nie można zarazić się poprzez transmisję z człowieka na człowieka oraz poprzez picie płynów, w których znajdują się patogeny.

- Bakteria nie jest w stanie przejść z człowieka na człowieka, więc nie zarażamy się nią wzajemnie. Ryzyko zachorowania jest równe zeru również podczas picia zaatakowanej przez legionellę wody. Do zakażenia dochodzi natomiast w przypadku wdychania oparów ze zraszaczy, basenów czy fontann, w których znajduje się bakteria - przekazał ekspert.

Legionella może wywołać chorobę płuc, znaną jako legionelloza lub choroba legionistów, a także chorobę pozapłucną, znaną jako gorączkę Pontiac. Pierwsza z nich ma ciężki przebieg, której objawami są zapalenie płuc, wysoka gorączka, zaburzenia oddychania, suchy kaszel oraz ciężki stan ogólny. Dodatkowo wśród objawów choroby wymieniane są bóle brzucha, wymioty i biegunka, a także zaburzenia świadomości. "W przypadkach o ciężkim przebiegu może rozwinąć się niewydolność oddechowa, wstrząs i ostra niewydolność nerek" - informuje PZH.

Pozapłucne postacie zakażenia legionellą mają zwykle łagodny przebieg, przypominający grypę. Ich objawami są wzrost temperatury ciała, bóle głowy i mięśni, zakażenie górnych dróg oddechowych, dreszcze. Jak informuje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, wyzdrowienie następuje najczęściej samoistnie, po kilku dniach.

Czy zakażenie legionellą jest śmiertelne? Jak informuje sanepid, legionelloza, czyli jedna z chorób wywoływanych przez bakterie, jest śmiertelna. Śmiertelność w przypadku choroby legionistów w zależności od stanu pacjenta i jego odporności może wynosić 40-80 proc. Gorączka Pontiac nie jest natomiast chorobą śmiertelną.

Okres wylęgania objawów zakażenia bakterią Legionella pneumophila wynosi od 24 godzin do nawet trzech tygodni. Najszybciej, bo w okresie 24-48 godzin od zakażenia, mogą pojawić się objawy gorączki Pontiac. Okres rozwoju legionellozy, czyli choroby legionistów, wynosi natomiast od dwóch do 10 dni. Jak wskazuje PZH, u osób z obniżoną odpornością okres wylęgania może być wydłużony nawet do trzech tygodni.

Leczenie legionellozy najczęściej wymaga hospitalizacji. Zakażonemu pacjentowi podawane są antybiotyki, a w przypadku potrzeby - wdrażane jest również dodatkowe leczenie. Gorączka Pontiac najczęściej nie wymaga leczenia.

Zapobieganie zakażeniom legionellą polega przede wszystkim na odpowiedniej konserwacji, czyszczeniu i dezynfekcji urządzeń hydraulicznych. Na choroby, wywołane przez bakterie, nie ma szczepionki.