Kto zgarnie Pokojową Nagrodę Nobla?

W najbliższy piątek Norweski Komitet Noblowski ogłosi laureata Pokojowej Nagrody Nobla. W tym roku do nagrody zostało nominowanych 68 organizacji i 203 osoby. Jak co roku, bukmacherzy i eksperci mają swoich faworytów. Przedstawiamy zestawianie nazwisk i instytucji, które dominują w tegorocznych spekulacjach.

Kurs: 14.00 za każdego postawionego funta

Victor Ochen i jego African Youth Initative Network (AYINET) zostali nominowani przez amerykańską organizację charytatywną kwakrów za obronę młodzieży oraz ofiar przemocy. 33-letni aktywista z Ugandy jest najmłodszym Afrykańczykiem nominowanym do pokojowego Nobla.

Za pośrednictwem AYINET Ochen organizuje warsztaty, na których promuje tolerancję, pojednanie i przebaczanie, co jest szczególnie potrzebne w jego ojczyźnie przez lata rozrywanej przez wojny. Od 2005 roku organizacja umożliwiła operacje dla 5 tys. ofiar tortur i przemocy seksualnej.

Ochen urodził się w północnej Ugandzie w jednym z obozów dla wypędzonych i na własnej skórze doświadczył przemocy i łamania praw człowieka. W 2003 roku Armia Bożego Oporu Josepha Kony'ego porwała jego brata i do dziś jego losy pozostają nieznane.

Ugandyjczyk znajduje się na szerokiej liście faworytów dyrektora Peace Reaserch Institute Oslo. Szef PRIO od 2002 roku prezentuje swoje typy, które stają się opiniotwórczą wskazówką dla mediów.

(WP / oprac. Adam Parfieniuk)

Kurs: 12.00 za każdego postawionego funta

Więziony saudyjski bloger i jego prawnik, Walid Abu Al-Kair zostali nominowani przez lewicowych członków norweskiego parlamentu, Karin Andersem i Snorre Valena.

Badawi został aresztowany w 2012 roku pod zarzutem obrazy islamu, sąd oskarżył go również o akt apostazji. W 2013 roku został skazany na 600 batów i siedem lat więzienia, a rok później karę podwyższono do 1000 batów i 10 lat pozbawienia wolności, a do całości dołożono grzywnę. Kara cielesna miała zostać wymierzona partiami na przestrzeni 20 tygodni, pierwszą "ratę" Badawi przyjął 9 stycznia tego roku, otoczony przez tłumy skandujące "Allahu Akbar!".

Kolejne etapy chłosty są przekładane. Badawi nie cieszy się najlepszym zdrowiem, ma nadciśnienie, a jego żona, która walczy o jego uwolnienie, jest pewna, że małżonek nie przeżyje tej kary więzienia połączonej z chłostą. Dzięki nagłośnieniu sprawy Badawiego w zachodnich mediach, stał się on symbolem walki o wolność słowa i prawa człowieka w Arabii Saudyjskiej.

Bloger znajduje się na szerokiej liście faworytów dyrektora PRIO.

Na zdjęciu: demonstracja Amnesty International pod ambasadą saudyjską w Londynie, styczeń 2015 r.

Kurs: 11.00-12.00 za każdego postawionego funta

Edward Snowden po raz kolejny został nominowany do pokojowego Nobla, tym razem wyróżnili go lewicowi posłowie norweskiego parlamentu, Snorre Valen oraz Bard Vegar Solhjell.

Z swoją działalność Snowden do dziś jest ścigany przez władze USA, które uważają go za zdrajcę. Ewentualne przyznanie nagrody automatycznie zrodziłoby pytania o możliwość jej odbioru przez laureata. Snowden mieszka na terenie Rosji, do której uciekł przed amerykańską ręką sprawiedliwości.

W czasach pracy dla Agencji Bezpieczeństwa Narodowego USA (NSA) Edward Snowden miał styczność z wieloma dokumentami i programami operacyjnymi, które były ukrywane przed społeczeństwem. Latem 2013 roku, korzystając ze swojej wiedzy, wywołał światowy skandal. Ujawnił serię dokumentów, które obnażyły amerykańską globalną sieć podsłuchów.

Opinia publiczna dowiedziała się, że NSA ma wgląd w setki tysięcy godzin rozmów telefonicznych i miliony maili, które Amerykanie wysyłają każdego dnia. Okazało się również, że USA podsłuchują nie tylko liderów wrogich państw, ale także sojuszników, m.in.: Niemców, Francuzów i Hiszpanów.

We wtorek Edward Snowden przerwał długie milczenie, zakładając konto w serwisie Twitter. W ciągu doby zdobył ponad milion obserwujących, a jego pierwszy tweet ("Can you hear me now?" - Czy teraz mnie słyszycie?) został podany dalej ponad 120 tys. razy i dodany do ulubionych przez ponad 110 tys. użytkowników.

Snowden znajduje się na szerokiej liście faworytów dyrektora PRIO.

Kurs: 9.00 za każdego postawionego funta

Stowarzyszenie 9 Artykułu zostało nominowane przez Petera van den Dungena z uniwersytety w Bradford.

Artykuł 9 japońskiej konstytucji mówi o tym, że kraj zrzeka się prawa do prowadzenia działań napastniczych i "na zawsze rezygnuje z wojny, jako suwerennego prawa narodu oraz z groźby użycia siły do rozwiązania międzynarodowych dysput". Spora część Japończyków postrzega ten zapis jako przyczynę pokojowego współistnienia ich kraju z sąsiadami przez ostatnie 70 lat.

Obecny premier Shinzo Abe poczynił starania w kierunku obejścia Artykułu 9. Dzięki nowym prawom armia Japonii, która do tej pory była ograniczona wyłącznie do działań obronnych, może brać udział w międzynarodowych misjach wojskowych. Na przyszły rok Abe zapowiedział także wprowadzenie poprawki konstytucyjnej.

Tym zmianom sprzeciwia się wiele japońskich środowisk. Do miana czołowego aspiruje Stowarzyszenie 9 Artykułu założone przez dziewięciu naukowców i osób z kręgu kultury, łącznie z Kenzaburo Oe, który w 1994 został nagrodzony literackim Noblem.

Stowarzyszenie znajduje się na wąskiej liście faworytów dyrektora PRIO, na której figuruje tylko pięć osób i organizacji.

Na zdjęciu: protest w Tokio przeciwko zmianom w armii, lipiec 2015 r.

Kurs: 7.00 za każdego postawionego funta

Wyróżnienie dla rosyjskiej, opozycyjnej gazety byłoby pierwszym laurem w historii Pokojowej Nagrody Nobla przyznanym mediom. W pewnym sensie historia zatoczyłaby koło, ponieważ dziennik został założony w 1993 roku z inicjatywy Michaiła Gorbaczowa, który przeznaczył na ten cel część ze swojej nagrody pieniężnej za pokojowego Nobla. Od początku z gazetą blisko związany jest Dmitrij Muratow, który jest jej redaktorem naczelnym.

Od 2001 roku czworo dziennikarzy gazety, w tym Anna Politkowska, zostało zamordowanych. Dziennik, jako jedno z nielicznych mediów w Rosji, jest znany z krytycznych ocen polityki Kremla i głoszenia poglądów, które często nie idą w parze z ideami Władimira Putina. Strona internetowa gazety w przeszłości padała ofiarą wielu ataków hakerskich i policyjnego monitoringu.

"Nowaja Gazieta" znajduje się na wąskiej liście faworytów dyrektora PRIO, na której figuruje tylko pięć osób i organizacji.

Na zdjęciu: okładka dziennika po katastrofie samolotu Malaysia Arlines na Ukrainie.

Kurs: 6.00 za każdego postawionego funta

Denis Mukwege już po raz trzeci jest wymieniany w gronie faworytów. Tym razem został nominowany przez szerokie grono norweskich parlamentarzystów.

Doktor Bukwege w 1999 rokuotworzył szpital w miejscowości Bakuvu. Od tamtej pory głównym celem placówki tego ginekologa jest niesienie pomocy ofiarom przemocy seksualnej, która zwykle łączy się z konfliktami zbrojnymi regionie.

Lekarz przez lata rozwinął swoją działalność. Początkowo szpital mógł leczyć 120 pacjentów na raz, a dziś może pomieścić już ponad 400 osób. Niestety, personel nie może narzekać na nadmiar wolnych łóżek.

W pierwszej kolejności doktor Mukwege jest specjalistą w leczeniu i rekonwalescencji pacjentek, które fizycznie ucierpiały w wyniku gwałtów. Od wybuchu drugiej wojny w Kongo w 1998 roku pomógł kilku tysiącom kobiet, niejednokrotnie przeprowadzając nawet po 10 operacji dziennie.

Doświadczenie i sukcesy zawodowe pozwoliły mu zyskać pozycję rozpoznawalnego na całym święcie orędownika na rzecz walki z przemocą seksualną.

Doktor Mukwege znajduje się na wąskiej liście faworytów dyrektora PRIO, na której figuruje tylko pięć osób i organizacji.

Na zdjęciu: Denis Mukwege na konferencji prasowej w Brukseli, marzec 2015 r.

Kurs: 5.00 za każdego postawionego funta

Papież Franciszek był nominowany już w ubiegłym roku. Tym razem jego kandydaturę wysunął Abid Raja, norweski parlamentarzysta z Partii Liberalnej. Biskup Rzymu może zostać potencjalnie doceniony za swój wkład na rzecz walki o sprawiedliwość społeczną i swobody wyznania.

- Papież odegrał wielką rolę na świecie. O ile wiem, żaden papież nie dostał jeszcze tej nagrody. Jako muzułmanin, czuję się bardzo zaszczycony, nominując papieża - mówił Raja agencji NTB.

Franciszek znajduje się na szerokiej liście faworytów dyrektora PRIO.

Kurs: 5.00 za każdego postawionego funta

Obok papieża Franciszka, o. Mussie Zerai jest głównym faworytem bukmacherów do zdobycia tegorocznej Pokojowej Nagrody Nobla.

Duchowny z Erytrei na co dzień między Szwajcarią i Włochami, gdzie pomaga tysiącom afrykańskich migrantów, którzy ryzykują życie i przekraczają Morze Śródziemne. Jeszcze w lutym tego roku dyrektor PRIO mówił Reutersowi, że ksiądz Zerai jest jednym z głównych faworytów do tegorocznej nagrody.

Duchowny od 1995 roku zajmuje się uchodźcami i imigrantami z Północnej Afryki, którzy docierają do Europy. Uciekinierzy często wsiadają na rozklekotane, przepełnione łodzie, a po dotarciu do brzegów Starego Kontynentu wymagają natychmiastowej pomocy.

Na zdjęciu: o. Mussie Zerai na konferencji prasowej w Brukseli, 2013 r.

W mediach pojawiają się także liczne spekulacje, których nie uwzględniają najpopularniejsze typu bukmacherów. Wśród nich warto zwrócić uwagę na Angelę Merkel, którą nominowano w styczniu (proces nominacji kończy się w lutym) za udział w załagodzeniu konfliktu na Ukrainie. Dziś nazwisko niemieckiej kanclerz pada przede wszystkim w kontekście otwartej polityki wobec uchodźców i imigrantów, którzy przybywają do Europy.

W kuluarach mówi się także o Juanie Manuelu Santosie i Timoleonie Jimenezie. Są to odpowiednio prezydent Kolumbii dowódca organizacji paramilitarnej FARC. Dzięki staraniom obu liderów konflikt, który trwa już 50 lat, jest bliski zakończenia. Traktat pokojowy został już wstępnie zatwierdzony przez obie strony w czasie kolejnych poufnych rund negocjacji w Hawanie na Kubie. Wewnątrzkolumbijski proces pokojowy wydaje się już nieodwracalny, a nagroda mogłaby go tylko umocnić.

Warto jednak pamiętać, że Komitet Noblowski często nic nie robi sobie z typowań faworytów i przyznaje nagrodę wbrew jakimkolwiek przewidywaniom. Tak było choćby w roku 2012, gdy dostała ją Unia Europejska czy rok później, gdy niespodziewanie przyznano jej Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej.

(WP / oprac. Adam Parfieniuk)