Karta Polaka dla Polaków zza wschodniej granicy
Karta Polaka to dokument, o który od soboty będą mogli ubiegać się Polacy zamieszkali za wschodnią granicą Polski. Karta dotyczy obywateli 15 państw. Działacze polonijni postulują objęcie nią także np. Polaków zamieszkałych na Bałkanach.
Spodziewamy się bardzo dużego zainteresowania - powiedział wiceszef Kancelarii Premiera Adam Leszkiewicz. Podkreślił, że wnioski mogą być składane od soboty. Według szacunków, w pierwszym roku o Kartę może ubiegać się kilkaset tysięcy osób, docelowo - znacznie ponad milion.
Zdaniem prezesa stowarzyszenia Wspólnota Polska prof. Andrzeja Stelmachowskiego, Karta Polaka jest bardzo potrzebna, zwłaszcza na tle tych barier dla Polaków zza wschodniej granicy, jakie pojawiły się po przystąpieniu Polski do Schengen. Być może w przyszłości będzie można rozważać kwestie poszerzenia kręgu działania Karty Polaka, chociażby na Polaków na Bałkanach, a także i w Europie Zachodniej - zaznaczył Stelmachowski.
Karta Polaka wprowadza ułatwienia i przywileje dla Polaków, zamieszkałych na Wschodzie, gdyż nie jest tam uznawane podwójne obywatelstwo. Karta umożliwia m.in. refundację wizy schengenowskiej, dostęp do polskich szkół i uczelni oraz ułatwienia w uzyskiwaniu stypendiów, a także podejmowanie pracy i prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce.
Karta Polaka jest wydawana przez konsula, ma być ważna przez 10 lat od momentu jej przyznania i może być przedłużana na wniosek zainteresowanego. Karty będą drukowane w Warszawie i przesyłane do konsulatów.
Polacy zamieszkali za wschodnią granicą podkreślają, że ważne jest dla nich, by imiona i nazwiska mogły być wpisywane po polsku. Poseł Andrzej Czuma (PO) zapowiada podjęcie inicjatywy ustawodawczej w tym zakresie.
Zdaniem byłego pełnomocnika ds. wdrożenia Karty Polaka Michała Dworczyka, wskazane byłoby wciągnięcie do prac nad zbieraniem wniosków dotyczących tej Karty także organizacji pozarządowych, w tym np. Stowarzyszenia Wspólnota Polska oraz organizacji Pomoc Polakom na Wschodzie. W jego ocenie ułatwiłoby to przyjmowanie i rozpatrywanie wniosków o Kartę.
Prace nad wdrożeniem Karty trwały m.in. w Kancelarii Premiera i MSZ. W Ministerstwie Spraw Zagranicznych prowadzone było szkolenie kandydatów na konsulów.
Koszt wyprodukowania jednej karty szacowano na 10 zł. Przy założeniu, że refundacji podlegałyby rocznie wizy dla 100 tys. osób - to około 24 mln zł. Dofinansowanie kosztów przejazdów (wprowadzenie 37-proc. zniżki dla posiadaczy Karty Polaka) to koszt 2 mln 664 tys. rocznie. Ogółem wszystkie koszty wprowadzenia Karty szacowano na 60-80 mln zł rocznie.
Osoby ubiegające się o Kartę Polaka muszą wykazać swój związek z polskością - w tym przynajmniej bierną znajomość języka polskiego, wykazać, że jedno z rodziców lub dziadków bądź dwoje pradziadków było narodowości polskiej, bądź przedstawić zaświadczenie organizacji polonijnej o działalności na rzecz kultury i języka polskiego. Sporządzono też listę takich organizacji, jest ich ponad 30.
Są wśród nich m.in. Związek Polaków na Białorusi, Związek Polaków w Estonii "Polonia", Związek Polaków na Litwie, Związek Polaków na Łotwie, Związek Polaków na Ukrainie. Dane osób, które otrzymają Kartę, umieszczone będą w centralnym rejestrze prowadzonym przez Radę do Spraw Polaków na Wschodzie.