Izrael: debata o zakazie używania symboli Zagłady

"Niestety zjawisko używania nazistowskiej symboliki i terminologii stało się bardziej rozpowszechnione w ostatnich latach. Nieznośna łatwość z jaką sięga się do nich na co dzień, w politycznym i publicznym dyskursie, wskazuje na poważny brak szacunku dla emocji ocalałych z Holokaustu oraz ich potomków i powinna zostać potępiona" - napisano we wstępie do ustawy. Jej pierwsze czytanie odbyło się w środę.

Za złamanie zakazu grozi do sześciu miesięcy więzienia i kara do 100 tysięcy szekli (ponad 87 tysięcy złotych).

Zarówno krytycy, jak i zwolennicy nowych przepisów zgadzają się, że symbolika Holokaustu i odwołania do nazizmu zajmują szczególne miejsce w izraelskiej debacie publicznej. - To z jednej strony tabu, a z drugiej strony bezpośrednio i pośrednio wciąż pojawia się w izraelskiej strefie publicznej - mówi historyk Holokaustu, profesor Amos Goldberg.

Dla jednych to argument za ograniczeniem swobody posługiwania się tymi kategoriami, dla drugich - za dopuszczeniem ich do debaty.

- Epitet "nazista" jest używany w izraelskim dyskursie jako retoryczny zabieg, którego celem jest zaszokowanie odbiorcy. Nawet jeśli w wielu przypadkach taka retoryka jest bezzasadna i odpychająca, to właśnie Izrael musi pozwolić na krytykę zachowań i opinii, które przypominają nazizm - piszą redaktorzy dziennika "Haarec" w artykule krytycznym wobec nowych przepisów.

Zarówno polityczna lewica, jak i prawica sięgały po określenia "nazista" i symbolikę Holokaustu. Zakaz dotknie jednych i drugich. W czasie parlamentarnej debaty przeciwnik nowych przepisów z lewicowej partii Merec, Dow Chenin, zwrócił uwagę, że nawet premier Benjamin Netanjahu będzie musiał uważać na słowa i skończyć z porównywaniem Iranu do III Rzeszy, a irańskich przywódców do Hitlera.

- W izraelskim dyskursie politycznym takie porównania to norma - przekonuje prof. Goldberg, zwracając uwagę, że palestyńskiego przywódcę Jasera Arafata też nazywano w Izraelu "Hitlerem".

- Jednym z najbardziej szokujących przypadków użycia porównania do nazistów była wypowiedź izraelskiego filozofa, profesora Jeszajahu Leibowica, który nazwał izraelskich żołnierzy na okupowanych terytoriach "judeo-nazistami" - dodaje.

Goldberg zwraca jednocześnie uwagą na stosowanie takich określeń w trywialnych, codziennych sytuacjach. - Gdy byłem dzieckiem, nauczycieli, którzy byli wymagający, których nie lubiliśmy, nazywaliśmy nazistami - mówi.

W 2011 roku społeczność ultraortodoksyjnych Żydów protestowała przeciwko objęciu ich obowiązkową służbą wojskową. Na demonstracji obecne były dzieci ubrane w pasiaki z żółtą gwiazdą Dawida - jak więźniowie w Auschwitz. Podobnie, w 2005 roku podczas izraelskiej ewakuacji żydowskich osiedli ze Strefy Gazy, niektórzy osadnicy założyli opaski z żółtymi gwiazdami Dawida.

Za każdym razem takie użycie symboli odbija się szerokim echem w izraelskiej prasie i wywołuje publiczną debatę.