Iran zaprosił inspektorów z MAEA, by skontrolowali reaktor w Araku
Iran zaprosił na 8 grudnia inspektorów z Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej do zakładów w Araku, gdzie znajduje się reaktor na ciężką wodę, wypełniając jedno z postanowień umowy zawartej z szóstką mocarstw - poinformował szef MAEA Yukiya Amano.
28.11.2013 12:57
Dyrektor generalny tej oenzetowskiej agencji powiedział, że MAEA dogłębnie analizuje, w jaki sposób niedzielne porozumienie między grupą 5+1 (USA, Rosja, Chiny, Wielka Brytania, Francja i Niemcy) a Iranem może być "realizowane w praktyce", jeśli chodzi o rolę MAEA w sprawdzaniu realizacji umowy.
Wspólnota międzynarodowa obawia się, że Iran separowałby pluton ze zużytego paliwa z reaktora w Araku, uzyskując materiał rozszczepialny do budowy głowic atomowych.
Agencja Reutera zauważa, że wizyta inspektorów MAEA w zakładach w Araku jest częścią osobnego porozumienia uzgodnionego 11 listopada między agencją a Iranem.
Według załącznika do tego porozumienia Iran ma zapewnić w ciągu najbliższych trzech miesięcy m.in. dostęp inspektorów do kopalni uranu Gchine oraz zakładu produkcji ciężkiej wody w mieście Arak, czego MAEA wielokrotnie się domagała. Inspektorzy MAEA nie byli w zakładach w Araku od około dwóch lat.
Szef irańskiego programu atomowego Ali Akbar Salehi zapowiedział, że Iran planuje zwiększyć produkcję nisko wzbogaconego uranu. Wirówki, które wcześniej wytwarzały uran wzbogacony do 20 proc., zostaną wykorzystane do produkowania nisko wzbogaconego uranu. - Skutkiem tego będzie wzrost produkcji uranu wzbogaconego do 5 proc. - powiedział Salehi, cytowany przez agencję IRNA. Irańskie zakłady nuklearne będą dalej pracowały, "zostanie tylko wstrzymana produkcja uranu wzbogacanego do 20-proc." - dodał.
Zgodnie z porozumieniem grupy 5+1 a Teheranem Irańczycy zobowiązali się ograniczyć swój program nuklearny w zamian za pewne złagodzenie sankcji gospodarczych. Władze w Teheranie zapowiedziały, że będą kontynuowały wzbogacanie uranu, ale w sposób transparentny i zgodnie z międzynarodowymi normami.
Wśród najważniejszych elementów porozumienia jest m.in. wstrzymanie przez Teheran wzbogacania uranu do poziomu powyżej 5 proc. zawartości rozszczepialnego izotopu U235, zneutralizowanie posiadanych zapasów uranu o zawartości blisko 20 proc. U235, nieinstalowanie dodatkowych wirówek do wzbogacania uranu jakiegokolwiek typu oraz niewykorzystywanie jakichkolwiek wirówek następnych generacji.
Poza tym Iran ma trwale wycofać z użytku połowę wirówek zainstalowanych w zakładach nuklearnych w Natanz i trzy czwarte wirówek w zakładach w Fordo; zapewni codzienny dostęp inspektorów MAEA do tych dwóch zakładów; zapewni MAEA dostęp do zakładów produkujących wirówki oraz do kopalń uranu; nie uruchomi reaktora atomowego w Araku, ani nie zbuduje instalacji, która miałaby separować pluton ze zużytego paliwa z tego reaktora; rozszerzy dostęp inspektorów do reaktora w Araku.
W zamian sześć mocarstw zadeklarowało, że jeśli Iran przez sześć miesięcy obowiązywania porozumienia będzie przestrzegał jego warunków, nie dojdzie do rozszerzenia dotychczasowych sankcji.
Ponadto zostaną zawieszone określone sankcje dotyczące złota i innych metali szlachetnych, sektora motoryzacyjnego oraz eksportu ropy i produktów petrochemicznych, co potencjalnie zapewni Iranowi wpływy na kwotę około 1,5 mld dolarów.
