IPN chce ekshumować szczątki Żydów zamordowanych w Wąsoszu

Białostocki oddział IPN planuje ekshumację ofiar pogromu Żydów w Wąsoszu. Sprzeciwia się temu część społeczności żydowskiej, m.in. naczelny rabin Polski Michael Schudrich - pisze dziennik "Rzeczpospolita". Według relacji świadków, mord na Żydach w Wąsoszu został zainicjowany przez gestapo, ale dokonali go Polacy.

IPN chce ekshumować szczątki Żydów zamordowanych w Wąsoszu
Źródło zdjęć: © Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich w czasie uroczystości upamiętaniających mord na Żydach w Jedwabnem | PAP/Artur Reszko
SKOMENTUJ

Pogrom w Wąsoszu rozpoczął się w nocy 5 lipca 1941 roku, po wkroczeniu Niemców. Wcześniej miejscowość znajdowała się na terytorium okupowanym przez Sowietów. Ofiarą mordu padła lokalna społeczność żydowska - 150 - 250 osób. Od 1968 r. do 1978 r. sprawę zbrodni badała Okręgowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Od 9 stycznia 2004 r. śledztwo w tej sprawie prowadzi białostocki oddział IPN. Do tej pory nikt nie usłyszał zarzutów.

Relacje świadków zbrodni, wskazujące na jej przebieg, opisał dr Jan Milewski z IPN w artykule "Zagłada Żydów w Wąsoszu w świetle akt sprawy karnej Mariana Rydzewskiego", opublikowanym w "Biuletynie Historii Pogranicza". "Niemcy - zeznawał jeden ze świadków w 1950 r. - (...) przyjechali do wym. miejscowości i podpalili synagogę, po spaleniu której wyjechali, była to sobota (...), w nocy z soboty na niedzielę w Wąsoszu były morderstwa Żydów. Kto mordował ich, tego nie widziałem" - przytacza relację dr Milewski. Żydzi byli mordowani przy pomocy "grubych kołków, szpadli i wideł".

Inny ze świadków przytaczany przez dr. Milowskiego miał wskazywać, że za zbrodnię współodpowiedzialni są Polacy współpracujący z gestapo. "Wraz z gestapem przyjechał Łoś Jan, który to współpracował z gestapo i ten to namówił chłopów do bicia Żydów. Tak, że w nocy z soboty na niedzielę najwięcej Żydów zginęło". Według relacji świadków, miejscowi Polacy uważali wszystkich Żydów za komunistów, a Niemcy namawiający do mordu, mieli obiecać Polakom bezkarność.

W wątpliwość poddaje się zarówno liczbę ofiar, jak i miejsce pochówku. Jak twierdzi "Rzeczpospolita", nieoficjalnie wiadomo, że lokalizacja masowego grobu podawana przez świadków jest błędna, a odwierty nie potwierdziły obecności zwłok. Dzięki ekshumacji możliwe byłoby ustalenie miejsca pochówku i liczby ofiar, a także zweryfikowanie hipotez o udziale w zbrodni zarówno Polaków, jak i Niemców.

Ekshumacji sprzeciwia się naczelny rabin Polski Michael Schudrich, powołując się na religijne prawo halacha. - Odkąd ciała są w ziemi, halacha uczy nas, że nie powinno się im przeszkadzać, chyba że czyni się to dla ochrony godności umarłego lub zachowania życia - mówił rabin Schudrich w rozmowie z Żydowską Agencją Telegraficzną. Przeciwnego zdania jest Piotr Kadlčik, przewodniczący Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP. W jego opinii ciała można wydobyć, gdy są pochowane w nieprzystojny sposób i w niekonsekrowanej ziemi, a ekshumacja powinna łączyć się z przeniesieniem zwłok na najbliższy cmentarz żydowski.

Wybrane dla Ciebie

Działo się w nocy. Decyzja Netanjahu. "Zawieszamy zwolnienie więźniów"
Działo się w nocy. Decyzja Netanjahu. "Zawieszamy zwolnienie więźniów"
Spotkanie w kuluarach. Tak przebiegła wizyta Dudy w Waszyngtonie
Spotkanie w kuluarach. Tak przebiegła wizyta Dudy w Waszyngtonie
Putin opublikował przesłanie. Mówił o "szybkich zmianach na świecie"
Putin opublikował przesłanie. Mówił o "szybkich zmianach na świecie"
Pogoda na niedzielę. Mogą przydać się parasole
Pogoda na niedzielę. Mogą przydać się parasole
Grecja pod śniegiem. Burza Coral daje się we znaki
Grecja pod śniegiem. Burza Coral daje się we znaki
Franciszek przygotował się wcześniej. Mówił o szczegółach dokumentu
Franciszek przygotował się wcześniej. Mówił o szczegółach dokumentu
Coroczne przemówienie Orbana. Wspomniał o Ukrainie
Coroczne przemówienie Orbana. Wspomniał o Ukrainie
Wojska USA w Polsce. Prezydent Duda o szczegółach
Wojska USA w Polsce. Prezydent Duda o szczegółach
Tusk po spotkaniu Duda-Trump. "Nie ma się z czego śmiać"
Tusk po spotkaniu Duda-Trump. "Nie ma się z czego śmiać"
Duda o relacjach z USA. "Dawno nie było tak dobrych czasów"
Duda o relacjach z USA. "Dawno nie było tak dobrych czasów"
Trump powiedział Dudzie, że przyjedzie do Polski
Trump powiedział Dudzie, że przyjedzie do Polski
Lawina komentarzy po spotkaniu Duda-Trump
Lawina komentarzy po spotkaniu Duda-Trump