Inscenizacja walk w Bydgoszczy

Inscenizacja zatytułowana „Bydgoszcz 1945” odbyła się na terenie fabryki Makrum S.A. Na gruzach, której ma powstać nowoczesne centrum handlowe. Grupy rekonstrukcyjne ukazały ostatnie dni niemieckiej okupacji w Bydgoszczy, działalność polskiego ruchu oporu oraz przymusową pracę mieszkańców. Głównym elementem było odtworzenie walk polskich i niemieckich żołnierzy z użyciem ciężkiego sprzętu. Celem pokazu było zainteresowanie bydgoszczan- szczególnie młodych, historią regionu. Dlatego szczególnie sumiennie zadbano o szczegóły: mundury Wojska Polskiego, czerwonoarmistów i żołnierzy III Rzeszy, rekonstrukcje: karabinów Mauser i Mosin naładowanych ślepą amunicją. W inscenizacji można było też zobaczyć transporter opancerzony Scout Car.

Tekst: Łukasz Antczak/PAP

Nad inscenizacją pracowało 5 grup: SRH Nordland, PGRH Warta, Podkarpackie Stowarzyszenie Miłośników Militariów, GRH Reichshof 1944, Stowarzyszenie Miłośników Historii i Oręża i GRH Dromader, młodzi i dorośli nie tylko z Bydgoszczy, ale też z Poznania , czy Rzeszowa.

Największe trudności sprawiały sceny z użyciem materiałów pirotechnicznych, ale wiele prób trzeba było przeprowadzić też przed inscenizacją walk wręcz- prezentując bitwę „na żywo” wszystko musi być zagrane perfekcyjnie- nie można tak jak w filmie powtórzyć sceny, w której coś poszło nie tak- mówią organizatorzy.

Bitwa z 1945 roku była bardzo krwawa, zginęło w niej ponad 2 tys. żołnierzy Armii Czerwonej, około 100 Polaków i tysiąc Niemców. Również w rekonstrukcji, odtworzonej dziś, nie brakowało brutalnych scen i emocji, na szczęście tu śmierć była tylko inscenizacją. Po bitwie żołnierze, także ci "polegli", spotkali się z publicznością, by dalej opowiadać historię regionu.

Kilkuset widzów obserwowało w niedzielę rekonstrukcję zaciekłych walk o wyzwolenie Bydgoszczy w 1945 roku. Tym razem scenerią bitwy były gruzy rozbieranej właśnie siedziby zakładów "Makrum".

- To znakomite miejsce na tę inscenizację. Niedaleko rozbieranych obecnie budynków w 1945 roku toczyły się jedne z najbardziej zaciekłych walk o miasto - podkreślił w rozmowie z PAP Łukasz Nadolski, historyk z Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy.

Za oficjalną datę zajęcia miasta przez wojska polskie i radzieckie przyjęto po wojnie dzień 24 stycznia 1945 roku. Jak jednak przekonują historycy, była to bardzo uproszczona wizja historii, gdyż tego dnia wojska wkroczyły jedynie do południowej części miasta, a walki toczyły się jeszcze przez trzy dni.

- To była jedna z najważniejszych batalii z udziałem Wojska Polskiego w naszym regionie. Walki o miasto miały bardzo krwawe epizody, a Niemcy nie oddali go bez walki - zaznaczył historyk Łukasz Nadolski.

W rejonie Bydgoszczy najzacieklej opór stawiały jednostki złożone z łotewskich żołnierzy SS, a w samym mieście żołnierze garnizonu Bydgoszcz, w tym słuchacze ulokowanej w mieście szkoły wojskowej. Dowódcy niemieckiej obrony Bydgoszczy udało się wyprowadzić znaczną część podkomendnych z miasta i klucząc lasami uciec przed pogonią, by dotrzeć do linii obronnych przebiegających między Bydgoszczą, a Świeciem nad Wisłą.

W walkach o miasto i wokół niego najcięższe straty, około 2 tys. zabitych, poniosła Armia Czerwona. Straty Niemców były o połowę mniejsze, a jednostki polskie utraciły około stu zabitych.

Dokładnej liczby poległych prawdopodobnie nigdy nie uda się ustalić, gdyż informacje zawarte w dokumentach nie zgadzają się często z zapisami na grobach. Z kolei do pochówków żołnierzy niemieckich nie przywiązywano po wojnie wielkiej wagi, nie oznaczano często grobów i wciąż zdarza się, że odkrywane są kolejne mogiły.

Niedzielną rekonstrukcję w Bydgoszczy przygotowały grupy pasjonatów z Bydgoszczy oraz z innych miast Polski. Wykorzystano także amerykański pojazd rozpoznawczy typu Scout Car, który w okresie wojny był także na wyposażeniu polskich jednostek wojskowych.