Historyk z IPN: nadal wiele białych plam stanu wojennego
Historycy wciąż nie znają wielu okoliczności
wprowadzenia stanu wojennego - powiedział historyk z IPN
Grzegorz Majchrzak. Badacze czekają na zapowiedziane odtajnienie
dokumentów Układu Warszawskiego, a także na ujawnienie dokumentów
z archiwum Ministerstwa Obrony Narodowej.
Majchrzak, współredaktor wraz z Bogusławem Kopką zbioru dokumentów "Stan wojenny w dokumentach władz PRL (1980-1983)", podkreślił, że historycy nie mają nadal dostępu do licznych dokumentów o stanie wojennym.
Historycy nie znają wciąż kulisów przygotowań do stanu wojennego i szczegółów konsultacji, jakie prowadzono w tej sprawie z Rosjanami. Być może odpowiedź na te pytania kryją tajne - wciąż niedostępne nawet dla historyków - archiwa Ministerstwa Obrony Narodowej - powiedział Majchrzak.
Jak dodał, problemem dla badaczy jest niechęć MON do ujawnienia tych dokumentów. Wojsko traktuje te dokumenty jako tajne i nie chce ich udostępnić - dodał. Jego zdaniem wynika to z faktu, że to właśnie władze wojskowe przygotowały stan wojenny.
Jak powiedział, w dostępnych do tej pory historykom dokumentach nie ma śladu groźby interwencji sowieckiej w grudniu 1981 r. Z protokołów Biura Politycznego z początku grudnia 1981 r. wynika natomiast, że Rosjanie zapewniali stronę polską, że nie zamierzają interweniować - dodał.
Jego zdaniem w świetle dostępnych źródeł nic nie wskazuje na to, że w grudniu wojsko sowieckie miało wkroczyć do Polski. Dokumenty mówią, że przywódcy sowieccy mieli pełne zaufanie do gen. Jaruzelskiego, nie było więc potrzeby zbrojnej interwencji - wyjaśnił Majchrzak.
Dodał, że władze sowieckie były na bieżąco informowane o przygotowaniach do stanu wojennego, które rozpoczęto już w sierpniu 1980 r. na kilka dni przed podpisaniem porozumień sierpniowych. W październiku 1980 r. były już gotowe listy osób przeznaczonych do internowania. Cały okres do grudnia 1981 r. prowadzone były przygotowania planistyczne i propagandowe do wprowadzenia stanu wojennego - powiedział.
Historyk z IPN ma nadzieję, że niektóre okoliczności wprowadzenia stanu wojennego może wyjaśnić odtajnienie dokumentów Układu Warszawskiego, które niedawno zapowiedział minister obrony narodowej Radka Sikorskiego.
Niewykluczone, że znajdują się tam rewelacje. Trzeba jednak pamiętać, że wiele tajemnic stanu wojennego kryją w sobie zamknięte dla polskich historyków moskiewskie archiwa Układu Warszawskiego - podkreślił Majchrzak.