Delegacja Komisji Weneckiej już w Polsce. Zbada nowelizację ustawy o TK

• PO i Nowoczesna chciały spotkania z Komisją Wenecką
• Następnie prezydium Senatu spotkało się z delegacją
• Później członkowie Komisji Weneckiej rozmawiali z prezydium Sejmu

- Grudniowa nowelizacja ustawy o TK, a także zagadnienia dotyczące wyboru sędziów Trybunału były głównymi tematami spotkania Krajowej Rady Sądownictwa z przedstawicielami Komisji Weneckiej. Pytania były szczegółowe - powiedział po spotkaniu rzecznik KRS Waldemar Żurek. - Rozmowy były bardzo rzeczowe i bardzo konkretne. Myślę, że obie strony podkreślają swój obiektywizm i profesjonalizm, więc myśmy rozmawiali o prawie, a nie o polityce - dodał.

- Omawialiśmy zagadnienia dotyczące Trybunału Konstytucyjnego, a więc ustawy przyjętej przez większość parlamentarną, ale przedstawiciele Komisji Weneckiej zadawali także pytania dotyczące szerszego kontekstu, czyli także procedowania nad ustawą, zagadnień dotyczących wyboru sędziów Trybunału; pytali także, dlaczego, naszym zdaniem, ta ostatnia ustawa o Trybunale (uchwalona w grudniu - red.) jest w takim kształcie. Pytania były szczegółowe - relacjonował sędzia Żurek.

Dodał, że przedstawiciele KRS referowali także zagadnienia dotyczące skargi konstytucyjnej, którą Krajowa Rada Sądownictwa złożyła do Trybunału na nowelę ustawy o TK. Jak relacjonował rzecznik, "członkowie Komisji z zasady pytali, raczej nie wyrażali swoich opinii, tylko prowadzili notatki i zadawali pytania".

Pytany, co by było, gdyby polskie władze nie wypełniły zaleceń Komisji, Żurek odparł: - Oczywiście to są decyzje polityczne. My jako prawnicy nie wypowiadamy się na ten temat. Wiemy, (...) że opinia Komisji Weneckiej jest tylko i wyłącznie opinią niewiążącą, jednakże jest niezwykle ważna dla państw europejskich oraz szerzej dla państw należących do Rady Europy i przestrzegających konwencji praw człowieka i podstawowych wolności - dodał.

Wyraził przekonanie, że "nasz rząd, jeśli dostanie zalecenia, to na pewno będzie je respektował".

O godz. 9 w Pałacu Prezydenckim prezydent Andrzej Duda spotkał się z przewodniczącym Komisji Weneckiej Giannim Buquicchio.

- Spotkanie prezydenta Andrzeja Dudy z przewodniczącym Komisji Weneckiej Giannim Buquicchio było bardzo dobrym, merytorycznym spotkaniem dwóch prawników - powiedział w poniedziałek szef biura prasowego Kancelarii Prezydenta Marek Magierowski. Podkreślił, że miało ono charakter nieformalny. Jak mówił, spotkanie było zaplanowane na 30 minut, ale przedłużyło się.

Magierowski zaznaczył, że szef Komisji Weneckiej był bardzo zainteresowany opinią prezydenta na temat debaty, która od kilku miesięcy toczy się w Polsce wokół wyboru sędziów Trybunału konstytucyjnego. - Buquicchio zaznaczył, że opinia komisji nie jest wiążąca. Rekomendacja będzie w marcu - dodał.

- Prezydent przedstawił swój pogląd na temat różnych aspektów wyboru sędziów do TK i debaty, która się w Polsce na ten temat toczy. Przewodniczący Buquicchio podkreślał, że oczywiście spotyka się z przedstawicielami innych organów władzy w Polsce. Wyraził uznanie dla ministra spraw zagranicznych Witolda Waszczykowskiego, który sam zwrócił się z prośbą do Komisji Weneckiej - dodał Magierowski.

- Pierwsza prezes SN (Małgorzata Gersdorf) przedstawiła swoją opinię na temat zmian, które dokonały się w ostatnim czasie odnoszące się do TK - powiedział dziennikarzom po spotkaniu rzecznik SN Dariusz Świecki.

Jak dodał, chodziło przede wszystkim o kwestie związane ze zmianą składu TK i uchwałami Sejmu unieważniającymi poprzedni wybór sędziów Trybunału. - W tym zakresie członkowie Komisji Weneckiej zainteresowani byli kwestią prawną, czy w naszym porządku prawnym parlament ma uprawnienia do zmiany uchwał, które podjął w przedmiocie wyboru sędziów TK parlament poprzedniej kadencji - mówił Świecki. - Odpowiedź była taka, że w polskim porządku prawnym do tej pory nie było takiej praktyki - dodał rzecznik SN.

Relacjonując przebieg spotkania Świecki powiedział, że członkowie KW pytali też, czy wybór poprzednich sędziów TK jest ważny i jaka jest przyczyna, że prezydent nie odebrał od nich ślubowania. - Przedstawiliśmy nasze stanowisko odnośnie procedury powoływania sędziów TK oraz tego - także o czym wypowiedział się już TK w swoim orzeczeniu (3 grudnia - PAP) - że ci sędziowie powołani przez Sejm poprzedniej kadencji są sędziami TK w pełnym tego słowa znaczeniu - powiedział rzecznik SN. Dodał, że delegacja pytała także o zmiany w grudniowej nowelizacji ustawy o TK, dotyczące sprawności postępowania przed Trybunałem.

Pytano m.in. o brak vacatio legis tej ustawy i czy w polskim porządku prawnym są jakieś normatywne uregulowania dotyczące odroczenia ustaw. - Nasza odpowiedź była taka, że zasadą dobrej legislacji powinno być vacatio legis, a tylko w sytuacjach wyjątkowych ustawodawca może postanowić o natychmiastowym wejściu ustawy w życie. Naszym zdaniem taka wyjątkowa sytuacja w tym przypadku nie zachodziła - powiedział sędzia Świecki.

- Z pytań, które były formułowane pod naszym adresem, wynikało, że członkowie Komisji Weneckiej są bardzo dobrze zorientowani w naszej sytuacji związanej z Trybunałem Konstytucyjnym i mają rozeznanie co do istoty i funkcji, jaką pełni Trybunał - podsumował spotkanie sędzia Świecki. Dodał, że w spotkaniu - oprócz władz SN - uczestniczyli przedstawiciele MSZ.

PO chciała odrębnej rozmowy z delegacją Komisji Weneckiej - powiedział Andrzej Halicki (PO). MSZ podkreśla, że w planie pobytu KW nie ma spotkań z partiami politycznymi, a są z instytucjami. Przedstawiciele PO zostali zaproszeni na spotkania władz Sejmu i Senatu z komisją.

Podczas poniedziałkowej konferencji prasowej w Sejmie Halicki mówił, że w minionym tygodniu szef klubu parlamentarnego PO Sławomir Neumann wysłał do MSZ list z zapytaniem dotyczącym możliwości spotkania Platformy Obywatelskiej z Komisją Wenecką. - Do tej pory takiego spotkania nie zaproponowano. Co więcej, nie mamy także potwierdzenia o spotkaniu tu, w parlamencie, które z kolei powinien przygotować marszałek Marek Kuchciński - mówił Halicki.

- Wydaje nam się dziwne, że takimi drobnymi zabiegami rząd chce odciąć opozycję od spotkania z delegacją (Komisji Weneckiej). To na pewno narusza standardy i wcześniejsze zobowiązania. Myślę, że to nie powinno mieć miejsca - ocenił.

Resort spraw zagranicznych, pytany przez PAP o zarzuty PO, podkreślił, że w planie pobytu przedstawicieli Komisji Weneckiej "nie ma spotkań z partiami politycznymi". "Komisja Wenecka spotyka się z instytucjami, zgodnie z oczekiwaniami Komisji, którym MSZ starał się wyjść naprzeciw. W trakcie swojego pobytu członkowie Komisji Weneckiej spotkają m.in. z marszałkami Sejmu i Senatu oraz przedstawicielami polskiego parlamentu, w tym z wicemarszałek Sejmu Małgorzatą Kidawą-Błońską z Platformy Obywatelskiej" - podało biuro rzecznika prasowego MSZ.

Z kolei z komunikatu Kancelarii Senatu wynika, że delegację Komisji przyjmie marszałek Stanisław Karczewski, a do udziału w spotkaniu marszałek zaprosił senatorów z Prawa i Sprawiedliwości oraz Platformy Obywatelskiej.

Chęć spotkania z przedstawicielami Komisji Weneckiej wyrażał również klub Nowoczesnej. Rzeczniczka tego ugrupowania Kamila Gasiuk-Pihowicz podczas poniedziałkowej konferencji prasowej poinformowała, że Nowoczesna skierowała w tym celu pismo do marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego. - Potrzeba tu rzeczowej, merytorycznej rozmowy. Odpowiedzi na konkretne pytania, bo uważamy, że posłowie jak najbardziej powinni uczestniczyć w tej rozmowie - podkreśliła Gasiuk-Pihowicz. Zaznaczyła jednocześnie, że Nowoczesna nie otrzymała dotychczas odpowiedzi na to pismo.

W ocenie posłanki Nowoczesnej "zdecydowanie Komisja Wenecka powinna mieć możliwość spotkania się także z przedstawicielami opozycji". - Zwłaszcza z posłami, którzy uczestniczyli w procesie legislacyjnym, w uchwalaniu tych ustaw - mówiła.

- Rozmawialiśmy z Komisją bardzo merytorycznie, rozmawialiśmy na temat tego, co się wydarzyło, zadawane przez Komisję pytania dotyczyły głównie przyszłości: czy politycy Platformy są gotowi do kompromisów, czy senatorowie PiS i PO są w stanie usiąść i rozmawiać na temat przyszłości Trybunału Konstytucyjnego - powiedział marszałek Senatu Stanisław Karczewski na konferencji prasowej po spotkaniu prezydium Senatu, z delegacją Komisji Weneckiej.

Jak relacjonował, przedstawiciele Komisji mówili o tym, że problem wokół TK jest "problemem politycznym i prawnym". - My podkreślaliśmy i mówiliśmy, że Trybunał może działać, że powinien działać, że najwyższa pora, żeby zaczął intensywnie działać. Zaskakujące dla przedstawicieli Komisji było to, jak długa i olbrzymia (jest) przewlekłość procesów sądowych w Polce - powiedział marszałek Senatu.

- Jestem zadowolony z tej rozmowy, ta rozmowa była mini debatą między politykami Platformy i PiS. Skończyliśmy tę mini debatę takim sformułowaniem, że Trybunał powinien działać, ma wszelkie warunki w tej chwili do tego, żeby działać. Ja powiedziałem, że dobrze, żeby politycy byli dalej politykami, a sędziowie TK byli sędziami Trybunału - powiedział Karczewski.

Po spotkaniu z przedstawicielami Senatu delegacja Komisji Weneckiej udała się na spotkanie z prezydium Sejmu.

Europejska Komisja na rzecz Demokracji przez Prawo, znana również jako Komisja Wenecka, jest organem doradczym Rady Europy. O opinię ws. nowelizacji ustawy o TK - którą Sejm uchwalił 22 grudnia - zwrócił się do Komisji m.in. szef MSZ Witold Waszczykowski.

Projekt nowelizacji złożyli w Sejmie 15 grudnia posłowie PiS, 22 grudnia po burzliwej debacie nowelizację uchwalił Sejm, 24 grudnia Senat nie wprowadził do niej poprawek. Prezydent podpisał nowelizację 28 grudnia, tego dnia została ona opublikowana i weszła w życie.

Po południu delegacja Komisji ma rozmawiać z przedstawicielami Kancelarii Prezydenta: ministrem Krzysztofem Szczerskim i minister Anną Surówką-Pasek.

Na wtorek zaplanowano spotkania w Ministerstwie Sprawiedliwości i Trybunale Konstytucyjnym oraz z Rzecznikiem Praw Obywatelskich. Delegaci spotkają się również z reprezentantami organizacji pozarządowych, które na początku grudnia ub.r. - jako pierwsze - zwróciły się do Komisji Weneckiej.

Były to: Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Naczelna Rada Adwokacka, INPRIS - Instytut Prawa i Społeczeństwa, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Instytut Spraw Publicznych, Fundacja Panoptykon, Fundacja im. Stefana Batorego, Forum Obywatelskiego Rozwoju oraz Sieć Obywatelska Watchdog Polska.