Czołg z wojny polsko-bolszewickiej przekazany Polakom w Afganistanie

W uroczystości przekazania czołgu do polskiej bazy wojskowej w Bagram wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Obrony Afganistanu oraz ambasador Polski w Kabulu, Piotr Łukasiewicz.

O tym, kiedy czołg zostanie przetransportowany do kraju, zadecyduje prezydent Bronisław Komorowski. Za sprowadzenie zabytku będzie odpowiadać Dowództwo Operacyjne i Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych. Koszty transportu drogą lotniczą w całości pokryje strona polska.

Przed wystawieniem czołgu na widok publiczny, jego przeglądu, ewentualnej naprawy oraz renowacji dokona Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego w Poznaniu.

Jak powiedział wiceminister spraw zagranicznych Bogusław Winid, na świecie zachowało się do naszych czasów 49 czołgów Renault FT-17. Cztery z nich - jako zdobycz wojenna bolszewików w wojnie z Polską w latach 1919-1921 - trafiły do Afganistanu w 1923 r. "Czołgi zostały zdobyte przez bolszewików 5 lipca 1920 r. w bitwie z Polakami pod Równem. Polska armia porzuciła je w okolicach tamtejszej stacji kolejowej, co było spowodowane brakiem benzyny i okrążeniem przez wroga" - wyjaśnił Winid.

Dwa czołgi Renault FT-17 Afgańczycy ofiarowali Amerykanom w 2003 r., a jeden Francuzom cztery lata później. Model, który został przekazany w sobotę Polskiemu Kontyngentowi Wojskowego w Afganistanie, był uprzednio przechowywany w siedzibie afgańskiego Ministerstwa Obrony.

O sprowadzenie pojazdu do Polski jako "wyjątkowej pamiątki militarnej z czasów wojny polsko-bolszewickiej" zabiegały Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Obrony Narodowej oraz Sztab Generalny Wojska Polskiego. Przekazanie czołgu stronie polskiej było tematem rozmowy prezydenta Bronisław Komorowskiego z prezydentem Afganistanu Hamidem Karzajem podczas wrześniowej sesji plenarnej ONZ w Nowym Jorku.

Czołg Renault FT-17 to nie jedyny historyczny sprzęt wojskowy, jaki w ostatnich latach sprowadzono do Polski. Wśród nabytków można wymienić m.in. amerykański czołg Sherman oraz wykorzystywaną w czasie kampanii 1939 r. polską tankietkę TKS (lekki czołg rozpoznawczy), sprowadzoną z Norwegii. We wrześniu tego roku polską kolekcję broni pancernej wzbogaciły ponadto sprowadzone z Grecji dwa amerykańskie czołgi z lat 50. XX wieku - M48 Patton i M60 Patton.

- Minister Radosław Sikorski zawsze chciał, aby oferta polskich muzeów była jak najbogatsza, by znajdowało się w nich najwięcej historycznego sprzętu wojskowego, niekoniecznie postsowieckiego. Dlatego MSZ czyni starania, aby odwiedzający muzea oglądali także np. sprzęt brytyjski i amerykański, używany przez Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie oraz naszych sojuszników w NATO - tłumaczył Winid.

Jak zaznaczył, przekazanie czołgu Renault FT-17 to kolejny dowód przyjaźni polsko-afgańskiej i wyraz uznania dla Polski za wkład w odbudowę Afganistanu. - Ten czołg będzie symbolizował wspólną walkę Polakom i Afgańczyków z komunizmem - podkreślił.

Francuski czołg lekki Renault FT-17 uchodzi za jeden z najnowocześniejszych pojazdów pancernych I wojny światowej. Jego produkcję rozpoczęto w 1917 r. Model FT-17 odznaczał się wysoką wartością bojową; był wyposażony w obrotową wieżę, co było niespotykanym wcześniej rozwiązaniem technicznym.

Po 1918 r. czołgi Renault FT-17 znalazły się na wyposażeniu wielu armii europejskich, w tym odradzającego się Wojska Polskiego. 120 czołgów tego typu, zgrupowanych w 1 Pułku Czołgów, przydzielono do Armii Polskiej we Francji dowodzonej przez gen. Józefa Hallera. Pułk ten był pierwszym polskim oddziałem wojskowym wyposażonym w tego rodzaju broń pancerną.

Polacy wykorzystali francuskie czołgi w wojnie z bolszewikami w latach 1919-1920. Oprócz udziału w bitwie pod Równem, uczestniczyły one m.in. w bojach pod Dyneburgiem, Grodnem i Lidą oraz w Bitwie Warszawskiej.

Czołgi Renault FT-17 (oraz ich modyfikacje) były w użyciu armii polskiej przez cały okres międzywojnia, a także brały udział - pełniąc głównie funkcje pomocnicze - w kampanii 1939 r.