Czarne wizje dla Europy na 2016 r. 

Niedawno agencja Bloomberga opublikowała "Przewodnik pesymisty po świecie 2016", w którym ostrzega przed rozmaitymi zagrożeniami, od ataku Izraela na Iran, przez kryzys gospodarczy w Chinach, po cyberataki na banki. Zainspirowani nim, stworzyliśmy listę "plag", które mogłyby spaść na samą Europę. Wewnętrzne "trzęsienie ziemi" w UE, koniec Europy bez granic, nowe walki na wschodzie kontynentu, kolejne krwawe zamachy na skalę ataku w Paryżu, rosnąca w siłę ultraprawica z jednej strony i radykalni islamiści z drugiej - to niektóre z nich.

Oby się nie sprawdziły. Co nie znaczy, że w 2016 r. Europa nie stanie przed szeregiem wyzwań i zagrożeń - zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych - których dziś nie jesteśmy w stanie przewidzieć.

Na zdjęciu: belgijski żołnierz patroluje ulice Brukseli, listopad 2015 r.

(WP / mp)

Kryzys imigracyjny narasta. W 2015 r. do Europy dotarł niemal milion uchodźców i imigrantów - ten rekord właśnie zostaje pobity. O schronieniu w UE marzą nie tylko uchodźcy wojenni z Bliskiego Wschodu (bo końca wojny w Syrii nie widać) i Azji Środkowej (talibowie niestrudzenie walczą o władzę w Afganistanie) czy ofiary reżimów (jak w Etiopii). Coraz więcej pojawia się też uchodźców klimatycznych, którzy ściągają z tych rejonów świata, gdzie nie sposób już żyć przez susze czy powodzie. Do tego trzeba doliczyć imigrantów ekonomicznych.

Grecja, Włochy, Bułgaria, Hiszpania, Malta i Cypr, przez które prowadzą główne szlaki imigrantów, przeżywają oblężenie. Nowa unijna Agencja ds. Straży Granicznej i Przybrzeżnej jest sparaliżowana rozmiarem uchodźczej fali. Tymczasem uciekinierzy szturmują kolejne granice. Na wielu przejściach dochodzi do dramatycznych scen. Europa widziała już te obrazy rok wcześniej, ale skala jest teraz dużo większa.

Niektóre kraje UE postanawiają opuścić szlabany, powołując się na ochronę własnego bezpieczeństwa. Umowy o swobodnym przepływie ludzi zostają zawieszone, a strefa Schengen de facto się rozpada.

Czytaj również: Wojny klimatyczne. Nadchodzi nowa era konfliktów zbrojnych

Na zdjęciu: słoweńska policja eskortuje imigrantów i uchodźców, październik 2015 r.

Próby renegocjowania warunków członkostwa Wielkiej Brytanii skończyły się tylko połowicznym sukcesem dla Londynu. Kością niezgody od początku była i pozostała propozycja czasowych ograniczeń świadczeń socjalnych dla imigrantów. Dla zwolenników Brexitu stało się to wodą na młyn. Jesienią Wielka Brytania ogłasza referendum ws. pozostania w UE. Słowem kluczem kampanii przed głosowaniem jest strach - jedni straszą skutkami wyjścia ze Wspólnoty, inny pozostania w niej. Ostatecznie to ci drudzy okazali się mniej lękliwi i większość Brytyjczyków powiedziała "goodbye" Unii.

Decyzja ta ma jednak dalekie skutki nie tylko dla brytyjskiego królestwa, w którym Szkocja już myśli o ponownym głosowaniu ws. niepodległości. Także inne państwa UE, w których władze przejęły mocno eurosceptyczne ugrupowania, zaczynają mówić o podobnym kroku. Kryzys gospodarczy, migracyjny i instytucjonalne skostnienie UE sprawiają, że staje się to realnym zagrożeniem. Nagłówki gazet straszą kolejnymi "exitami" - od strefy euro po całą Unię.

Czytaj również: Siedem kryzysów zagraża UE. Prof. B. Góralczyk: chcąc Unię ratować, trzeba ją wymyślić na nowo.

Na zdjęciu: flagi na budynku Komisji Europejskiej w Brukseli, maj 2015 r.

Prognozy o tym, że Rosja ma już dość walk na wschodzie Ukrainy, zwłaszcza że otworzyła drugi front w Syrii, okazały się niestety nietrafione. Od początku roku Kijów alarmował o naruszeniach wynegocjowanego w Mińsku zawieszenia broni. W Donbasie co jakiś czas dochodziło do utarczek, w których ginęli pojedynczy żołnierze. Jednak zmagające się z własnymi kryzysami kraje UE liczyły, że rozejm, choć kruchy, będzie w stanie przetrwać. Tę sytuację wykorzystała Rosja.

Moskwa postawiła na "stary" sprawdzony scenariusz krymski. Na południu Ukrainy zaczęły wybuchać kolejne ogniska oporu. Antykijowscy rebelianci twierdzą, że są zawiedzeni władzami centralnymi, obiecującymi reformy, których nie udało się wprowadzić w życie. Osłabiona armia ukraińska musiała znów stanąć do walki z "zielonymi ludzikami", którym udało się zbudować lądowy korytarz na Krym.

USA i większość państw UE zareagowała zaostrzeniem sankcji na Rosję, których skuteczność będzie widoczna dopiero za kilka miesięcy. Jednak nowe walki na Ukrainie wywołały popłoch na wschodzie Europy, szczególnie w Mołdawii i krajach nadbałtyckich.

Na zdjęciu: ukraińscy żołnierze w bazie w Żytomierzu, styczeń 2015 r.

Państwo Islamskie ponosi coraz większe porażki w Iraku i Syrii, gdzie bombardują je i Rosjanie, i międzynarodowa koalicja pod wodzą USA, ale nadal silna jest cybernetyczna komórka dżihadystów. To właśnie ona radykalizuje i rekrutuje kolejnych fanatyków, także w Europie. Islamiści nie zachęcają już do wyjazdu do kalifatu, ale do ataków w rodzimych krajach. Przez Stary Kontynent przechodzi fala pojedynczych zamachów nożowników czy napastników, którzy samochodami wjeżdżają w przechodniów. Jednak najgorszy koszmar dopiero nadciąga.

Umacniają się bowiem filie IS od Afryki Północnej po Azję i Pacyfik. To tam teraz szkolą się przyszli zamachowcy. Ostatniego słowa nie powiedziała też Al-Kaida. Ta rywalizacja skutkuje tym, że dochodzi do kolejnego wielkiego zamachu, w którym ginie kilkadziesiąt osób.

Na zdjęciu: kwiaty przy paryskiej kawiarni, gdzie doszło do zamachu, listopad 2015 r.

Dręczące Europę kryzysy sprawiają, że coraz bardziej radykalizuje się jej społeczeństwo. Z jednej strony to w społecznościach muzułmańskich - szczególnie wśród kolejnych pokoleń rodzin imigrantów, które czują się marginalizowane, ale także konwertytów - widać wpływy ekstremistów. Przypadki policji szariatowej, która pojawiła się w Niemczech, czy ataku radykałów na opalające się dziewczyny we Francji, przestają być odosobnione.

Jest i druga strona medalu, bo coraz większy radykalizm widać także wśród osób o prawicowych poglądach, które nie widzą żadnych szans na integrację imigrantów w ogóle, a muzułmanów w szczególności. Na całym kontynencie powstają organizacje na wzór niemieckiej Pegidy.

Gdy wrogość eskaluje, zaczyna dochodzić do wzajemnych ataków, są pierwsze ofiary wzajemnej nienawiści. Co gorsza, jedna i druga strona są dla siebie siłą napędową, tylko pogarszając sytuację w Europie.

Czytaj również: Przedmieścia i więzienia - europejskie inkubatory terroryzmu.

Na zdjęciu: rasistowskie graffiti w pobliżu sali modlitewnej dla muzułmanów, Elne, Francja, listopad 2015 r.

(WP / mp)