Co to jest SARS?

Nietypowe zapalenie płuc SARS (od ang. skrótu określającego ostry zespół niewydolności oddechowej)
pojawiło się w listopadzie 2002 roku w południowo-wschodnich Chinach. W lutym 2003 roku zachorowania wystąpiły również w Hongkongu, Wietnamie oraz Singapurze. Za sprawą podróżnych choroba rozprzestrzeniła się na cały świat.

Jak dotychczas zdecydowaną większość zachorowań (około 2000) odnotowano w Chinach (prowincja Guangdong) oraz w Hongkongu, Wietnamie i Singapurze. Zachorowania wystąpiły także w krajach Ameryki Północnej, Australii i w Europie - wyłącznie wśród osób powracających z krajów azjatyckich lub mających kontakt z tymi osobami. W Kanadzie zmarło 7 z 74 zarażonych, natomiast w USA -ani jeden ze 115 przypadków choroby nie zakończył się śmiercią. W krajach europejskich wśród 20 osób, chorych na zespół SARS, nie odnotowano przypadku śmiertelnego ani przenoszenia choroby na inne osoby. W Polsce nie stwierdzono dotąd zachorowań na SARS.

Zachorowania szerzą się drogą powietrzno-kropelkową, jednak nie tak łatwo jak np. grypa. Najbardziej narażone są osoby mające bezpośrednią styczność z chorym - 90% przypadków zachorowań wystąpiło wśród personelu medycznego opiekującego się chorymi. Trwają badania, które wyjaśnią, czy zespół SARS może być przenoszony drogą materiałową.

Okres wylęgania choroby wynosi 2-10 dni. Początkowe objawy są niespecyficzne: gorączka powyżej 38 stopni Celsjusza z towarzyszącymi często dreszczami, bólem głowy, bólami mięśni i poczuciem choroby. W ciągu 3-7 kolejnych dni dołącza się suchy kaszel i duszność. Około 10-20% zachorowań przebiega z niewydolnością oddechową wymagającą wspomaganego oddychania. Umierają najczęściej osoby wcześniej przewlekle chore oraz te, u których choroba była leczone dopiero w późnym stadium.

Jako czynnik podejrzany o wywołanie zachorowań na SARS wymienia się wirus z rodziny Paramyxoviridae (pokrewny wirusom np. odry, świnki) lub rodziny Coronaviridae - do której należą m.in. wirusy wywołujące ok. 1/3 zachorowań na nieżyt nosa. Chińczycy twierdzą, ze chodzi o bakterie - chlamydie. Wykluczono, że zachorowania powoduje wirus grypy lub inne wirusy mu pokrewne.

Skutecznym sposobem zapobiegania zachorowaniu jest ochrona dróg oddechowych przez użycie masek z tzw. filtrami HEPA, zatrzymującymi najmniejsze cząstki i aerozole. Również maski z gazy lub bibuły zmniejszają, w znacznym stopniu, ryzyko zakażenia się. Osoby chore powinny używać masek z gazy lub bibuły i być poddane izolacji.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca ograniczenie podróżowania do regionów objętych zachorowaniami na SARS, zwłaszcza przez dzieci. Osoby powracające z terenów objętych zachorowaniami powinny zwracać szczególną uwagę na stany gorączkowe i objawy ze strony układu oddechowego, w ciągu 10 dni od przyjazdu. W przypadku wystąpienia podejrzanych objawów trzeba je niezwłocznie zgłaszać lekarzowi, podając jednocześnie miejsce swojego pobytu za granicą.

W USA prezydent George W. Bush zarządził wpisanie SARS na listę chorób, w przypadku których pacjenci mogą być poddani przymusowej izolacji, aby zapobiec zarażeniu innych. Administracja zapewnia, że nie planuje się na razie izolowania chorych na SARS i wciągnięcie tej choroby na specjalną listę jest tylko środkiem prewencyjnym. Kwarantannę zastosowano tam ostatnio w 1963 r., wobec chorego na ospę.

W związku z potencjalnym zagrożeniem zawleczenia choroby do Polski wydano instrukcje postępowania na lotniskach międzynarodowych. Osoby powracające z krajów Azji Południowo- Wschodniej dostają ulotkę, informującą o konieczności poddania się nadzorowi lekarskiemu w przypadku zachorowania. Na świecie obawa przed SARS spowodowała odwołanie licznych imprez sportowych i kulturalnych. (iza)

Główny Inspektorat Sanitarny