Cisza wyborcza podczas wyborów samorządowych 2018. Kiedy się zaczyna i jak długo trwa?

Cisza wyborcza to okres tuż przed głosowaniem powszechnym i w trakcie jego trwania, kiedy zabroniona jest agitacja polityczna, tj. wszelkie formy zjednywania zwolenników komitetów wyborczych czy kandydatów do objęcia urzędów państwowych.

Służy ona zniwelowania szumu informacyjnego, zapobiega nieuczciwej rywalizacji polityków i sprzyja podejmowaniu niezależnych decyzji przez wyborców. Podczas ciszy wyborczej nie wolno:

• rozdawać ulotek wyborczych ani rozwieszać plakatów i billboardów,
• zwoływać zgromadzeń o charakterze wieców wyborczych,
• wygłaszać przemówień politycznych w miejscach publicznych,
• organizować manifestacji, pochodów, demonstracji politycznych,
• upubliczniać wypowiedzi kandydujących polityków w mediach,
• dzielić się sondażami wyborczymi ani typować wyników wyborów na zakładach bukmacherskich,
• w jakikolwiek sposób nakłaniać do głosowania na konkretnych kandydatów czy członków danego komitetu wyborczego.

By nie złamać prawa, warto na bieżąco śledzić doniesienia o przebiegu głosowania, ponieważ w wyniku nieprzewidzianych okoliczności może zapaść decyzja o przedłużonej ciszy wyborczej. Tak było choćby podczas wyborów prezydenckich 2015, kiedy w jednym z lokali wyborczych na Śląsku Cieszyńskim na 1,5 godziny przerwano pracę z powodu śmierci 80-latki. Cisza wyborcza w całym kraju, podobnie jak godziny otwarcia śląskiego lokalu wyborczego, została więc wydłużona o 90 minut.

Cisza przedwyborcza obowiązuje w wielu państwach demokratycznych, ale wszędzie wygląda nieco inaczej. Szczegółowych regulacji należy szukać w zatwierdzonych przez władze kodeksach wyborczych.

Cisza wyborcza w Polsce, zgodnie z obowiązującym od 5 stycznia 2011 roku kodeksem wyborczym (DzU 2011, nr 21, poz. 112), zaczyna się w dniu poprzedzającym wybory, a kończy się wraz z oficjalnym zakończeniem głosowania. W art. 107 ustawy czytamy, że:

"W dniu głosowania oraz na 24 godziny przed tym dniem prowadzenie agitacji wyborczej, w tym zwoływanie zgromadzeń, organizowanie pochodów i manifestacji, wygłaszanie przemówień oraz rozpowszechnianie materiałów wyborczych jest zabronione".

W art. 115 możemy znaleźć dodatkowe zastrzeżenie prawodawcy:

"Na 24 godziny przed dniem głosowania aż do zakończenia głosowania zabrania się podawania do publicznej wiadomości wyników przedwyborczych badań (sondaży) opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań wyborczych i wyników wyborów oraz wyników sondaży wyborczych przeprowadzanych w dniu głosowania".

Termin wyborów samorządowych 2018 został wyznaczony na 21 października (w niedzielę). Oznacza to, że cisza wyborcza zaczyna się o północy 19 października (w piątek). Lokale wyborcze będą otwarte od godz. 7.00, a ich zamknięcie planowane jest na godz. 21.00. Wtedy też cisza wyborcza oficjalnie się zakończy.

Dwa tygodnie po pierwszej turze przewidziana została druga tura wyborów samorządowych 2018. Od północy 2 listopada do końca głosowania 4 listopada będzie więc trwała kolejna cisza wyborcza.

Cisza wyborcza obowiązuje we wszystkich mediach, także w Internecie, gdzie nikt nie pozostaje anonimowy. Prawo jest tam trudne do wyegzekwowania, ale wzmożone wysiłki owocują coraz lepszymi wynikami w wykrywaniu naruszania ciszy wyborczej. Zakaz agitacji w dniu wyborów i na 24 godziny przed wyborami dotyczy wszystkich internautów – również tych, którzy nie są bezpośrednio zaangażowani w politykę lokalną.

Cisza wyborcza w internecie oznacza, że zabronione jest:

• publikowanie na stronach internetowych i w portalach społecznościowych informacji, zdjęć i dokumentów, które mogłyby skłonić do głosowania na danego kandydata lub odwieść wyborców od oddania swojego głosu,
• dodawanie subiektywnych komentarzy na temat kandydatów czy komitetów wyborczych na ich profilach lub pod publikacjami internetowymi,
• zakładanie nowych stron, grup i wydarzeń, które służyłyby celom agitacyjnym.

W czasie ciszy wyborczej na Facebooku, Instagramie i Twitterze nie można lajkować ani udostępniać postów o treści politycznej, a zwłaszcza takich, które bezpośrednio dotyczą startujących w wyborach kandydatów.

Nieprzestrzeganie ciszy wyborczej, jeśli zostanie zgłoszone do organów ścigania (policji lub prokuratury), może stać się przedmiotem postępowania karnego. Nie jest to przestępstwo, lecz wykroczenie, dlatego o konsekwencjach takiej formy łamania prawa informuje kodeks wykroczeń.

W art. 24 zapisano, że kara pieniężna za złamanie ciszy wyborczej wynosi od 20 zł do 5 tys. złotych. Większe kwoty egzekwuje się od tych, którzy podają do publicznej wiadomości wyniki nieoficjalnych sondaży. W przypadku rozgłośni radiowych czy telewizyjnych o ogólnokrajowym zasięgu może to być kara sięgająca 1 mln złotych. Sąd, wymierzając grzywnę, bierze pod uwagę stopień szkodliwości czynu, a także dochody sprawcy, jego sytuację materialną, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

Zobacz także:

• Wybory samorządowe 2018 Warszawa
• Wybory samorządowe 2018 Katowice
• Wybory samorządowe 2018 Kraków
• Wybory samorządowe 2018 Wrocław
• Wybory samorządowe 2018 Gdańsk
• Wybory samorządowe 2018 Łódź
• Wybory samorządowe 2018 Poznań
• Wybory samorządowe 2018 Szczecin
• Wybory samorządowe 2018 Lublin
• Wybory samorządowe 2018 Bydgoszcz
• Wybory samorządowe 2018 Białystok