Cisza wyborcza podczas wyborów samorządowych 2018. Kiedy się zaczyna i jak długo trwa?

Czym jest cisza wyborcza i przedłużona cisza wyborcza?

Cisza wyborcza to okres tuż przed głosowaniem powszechnym i w trakcie jego trwania, kiedy zabroniona jest agitacja polityczna, tj. wszelkie formy zjednywania zwolenników komitetów wyborczych czy kandydatów do objęcia urzędów państwowych.

Służy ona zniwelowania szumu informacyjnego, zapobiega nieuczciwej rywalizacji polityków i sprzyja podejmowaniu niezależnych decyzji przez wyborców. Podczas ciszy wyborczej nie wolno:

• rozdawać ulotek wyborczych ani rozwieszać plakatów i billboardów,
• zwoływać zgromadzeń o charakterze wieców wyborczych,
• wygłaszać przemówień politycznych w miejscach publicznych,
• organizować manifestacji, pochodów, demonstracji politycznych,
• upubliczniać wypowiedzi kandydujących polityków w mediach,
• dzielić się sondażami wyborczymi ani typować wyników wyborów na zakładach bukmacherskich,
• w jakikolwiek sposób nakłaniać do głosowania na konkretnych kandydatów czy członków danego komitetu wyborczego.

By nie złamać prawa, warto na bieżąco śledzić doniesienia o przebiegu głosowania, ponieważ w wyniku nieprzewidzianych okoliczności może zapaść decyzja o przedłużonej ciszy wyborczej. Tak było choćby podczas wyborów prezydenckich 2015, kiedy w jednym z lokali wyborczych na Śląsku Cieszyńskim na 1,5 godziny przerwano pracę z powodu śmierci 80-latki. Cisza wyborcza w całym kraju, podobnie jak godziny otwarcia śląskiego lokalu wyborczego, została więc wydłużona o 90 minut.

Cisza przedwyborcza obowiązuje w wielu państwach demokratycznych, ale wszędzie wygląda nieco inaczej. Szczegółowych regulacji należy szukać w zatwierdzonych przez władze kodeksach wyborczych.

Cisza wyborcza – ustawa, czyli kodeks wyborczy

Cisza wyborcza w Polsce, zgodnie z obowiązującym od 5 stycznia 2011 roku kodeksem wyborczym (DzU 2011, nr 21, poz. 112), zaczyna się w dniu poprzedzającym wybory, a kończy się wraz z oficjalnym zakończeniem głosowania. W art. 107 ustawy czytamy, że:

"W dniu głosowania oraz na 24 godziny przed tym dniem prowadzenie agitacji wyborczej, w tym zwoływanie zgromadzeń, organizowanie pochodów i manifestacji, wygłaszanie przemówień oraz rozpowszechnianie materiałów wyborczych jest zabronione".

W art. 115 możemy znaleźć dodatkowe zastrzeżenie prawodawcy:

"Na 24 godziny przed dniem głosowania aż do zakończenia głosowania zabrania się podawania do publicznej wiadomości wyników przedwyborczych badań (sondaży) opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań wyborczych i wyników wyborów oraz wyników sondaży wyborczych przeprowadzanych w dniu głosowania".

Od kiedy trwa cisza wyborcza w wyborach samorządowych 2018?

Termin wyborów samorządowych 2018 został wyznaczony na 21 października (w niedzielę). Oznacza to, że cisza wyborcza zaczyna się o północy 19 października (w piątek). Lokale wyborcze będą otwarte od godz. 7.00, a ich zamknięcie planowane jest na godz. 21.00. Wtedy też cisza wyborcza oficjalnie się zakończy.

Dwa tygodnie po pierwszej turze przewidziana została druga tura wyborów samorządowych 2018. Od północy 2 listopada do końca głosowania 4 listopada będzie więc trwała kolejna cisza wyborcza.

Wybory samorządowe 2018 – cisza wyborcza w internecie

Cisza wyborcza obowiązuje we wszystkich mediach, także w Internecie, gdzie nikt nie pozostaje anonimowy. Prawo jest tam trudne do wyegzekwowania, ale wzmożone wysiłki owocują coraz lepszymi wynikami w wykrywaniu naruszania ciszy wyborczej. Zakaz agitacji w dniu wyborów i na 24 godziny przed wyborami dotyczy wszystkich internautów – również tych, którzy nie są bezpośrednio zaangażowani w politykę lokalną.

Cisza wyborcza w internecie oznacza, że zabronione jest:

• publikowanie na stronach internetowych i w portalach społecznościowych informacji, zdjęć i dokumentów, które mogłyby skłonić do głosowania na danego kandydata lub odwieść wyborców od oddania swojego głosu,
• dodawanie subiektywnych komentarzy na temat kandydatów czy komitetów wyborczych na ich profilach lub pod publikacjami internetowymi,
• zakładanie nowych stron, grup i wydarzeń, które służyłyby celom agitacyjnym.

W czasie ciszy wyborczej na Facebooku, Instagramie i Twitterze nie można lajkować ani udostępniać postów o treści politycznej, a zwłaszcza takich, które bezpośrednio dotyczą startujących w wyborach kandydatów.

Jaka jest kara za złamanie ciszy wyborczej?

Nieprzestrzeganie ciszy wyborczej, jeśli zostanie zgłoszone do organów ścigania (policji lub prokuratury), może stać się przedmiotem postępowania karnego. Nie jest to przestępstwo, lecz wykroczenie, dlatego o konsekwencjach takiej formy łamania prawa informuje kodeks wykroczeń.

W art. 24 zapisano, że kara pieniężna za złamanie ciszy wyborczej wynosi od 20 zł do 5 tys. złotych. Większe kwoty egzekwuje się od tych, którzy podają do publicznej wiadomości wyniki nieoficjalnych sondaży. W przypadku rozgłośni radiowych czy telewizyjnych o ogólnokrajowym zasięgu może to być kara sięgająca 1 mln złotych. Sąd, wymierzając grzywnę, bierze pod uwagę stopień szkodliwości czynu, a także dochody sprawcy, jego sytuację materialną, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

Zobacz także:

• Wybory samorządowe 2018 Warszawa
• Wybory samorządowe 2018 Katowice
• Wybory samorządowe 2018 Kraków
• Wybory samorządowe 2018 Wrocław
• Wybory samorządowe 2018 Gdańsk
• Wybory samorządowe 2018 Łódź
• Wybory samorządowe 2018 Poznań
• Wybory samorządowe 2018 Szczecin
• Wybory samorządowe 2018 Lublin
• Wybory samorządowe 2018 Bydgoszcz
• Wybory samorządowe 2018 Białystok