CBOS: Po 25 latach Polacy pozytywnie oceniają obrady Okrągłego Stołu

W sumie 42 proc. badanych ma pozytywny stosunek do ustaleń zawartych 25 lat temu. Natomiast 37 proc. ankietowanych jest obojętnych lub nie wyraża zainteresowania oceną Okrągłego Stołu. Negatywnie o porozumieniu obozu "Solidarności" z komunistami wyraża się 10 proc. Polaków. Podobny odsetek respondentów (11 proc.) nie chciał lub nie umiał odpowiedzieć na to pytanie.

Według badanych przez CBOS, sens Okrągłego Stołu najtrafniej odzwierciedla określenie: „porozumienie elit”. Zdaniem 37 proc. Polaków, przy Okrągłym Stole komuniści i „Solidarność” zawarli zadowalający wszystkich kompromis. O połowę mniejszy odsetek respondentów (17 proc.) uważa, że nie byłoby tego porozumienia bez społecznego nacisku na władze. Okrągły Stół jako "zmowę elit" definiuje 15 procent badanych.

W obecnych ocenach porozumienia sprzed 25 lat przeważa umiarkowany krytycyzm. Odpowiadając na pytanie o ocenę postanowień Okrągłego Stołu z perspektywy czasu, ponad dwie piąte ankietowanych (41 proc.) wyraża opinię, że przyjęty wówczas sposób transformacji miał swoje dobre strony. Zwracają jednak uwagę, że ustępstwa wobec ówczesnej władzy były zbyt duże, a kompromis za daleko posunięty. Nieco ponad jedna czwarta badanych (27%) sądzi, że był to najlepszy sposób postępowania w ówczesnej sytuacji.

Na ocenę wydarzeń Okrągłego Stołu wyraźniejszy wpływ mają sympatie partyjne. Pozytywnie porozumienia te oceniają najczęściej zwolennicy PSL oraz PO. Negatywny stosunek do Okrągłego Stołu jest relatywnie najczęstszy wśród sympatyków PiS, chociaż i w tym elektoracie największą grupę stanowią osoby oceniające to wydarzenie pozytywnie.

Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” przeprowadzono w dniach 9-15 stycznia tego roku metodą wywiadów bezpośrednich wspomaganych komputerowo. W sondażu przepytano 1067 dorosłych mieszkańców Polski.

Rozmowy Okrągłego Stołu rozpoczęły się dwadzieścia pięć lat temu. Zapoczątkowały sekwencję wydarzeń prowadzących do zmiany ustroju politycznego w Polsce, a w konsekwencji do upadku systemu komunistycznego. Ustalenia dokonane przy Okrągłym Stole dotyczyły: przeprowadzenia kwotowych wyborów do sejmu – 65% miejsc miało być zagwarantowanych dla PZPR i partii satelickich (ZSL i SD) oraz dla prosystemowych organizacji katolików, o pozostałe zaś 35% miejsc mieli walczyć w wolnych wyborach kandydaci bezpartyjni; utworzenia drugiej izby parlamentu, czyli senatu, do którego obowiązywała ordynacja większościowa; utworzenia urzędu Prezydenta PRL, wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe na 6-letnią kadencję.

Ustalono również zmianę prawa o stowarzyszeniach, która pozwoliłaby na rejestrację „Solidarności” oraz umożliwiła opozycji dostęp do mediów (m.in. reaktywowanie „Tygodnika Solidarność”), a ponadto przyjęto ogólną deklarację dotyczącą polityki społecznej i gospodarczej oraz reform systemowych.