16 sierpnia - kalendarium historyczne

Urodziła się Maria Wittek, komendantka Wojskowych Służb Kobiet AK podczas okupacji niemieckiej. Pierwsza w dziejach oręża polskiego kobieta generał, nominację otrzymała w 1992 roku. Działalność w konspiracji rozpoczęła w 1917 roku jako studentka Uniwersytetu Kijowskiego, ostatnią akcję konspiracyjną zorganizowała w grudniu 1981 roku, kiedy ukrywała dokumenty NSZZ "Solidarność" Uniwersytetu Warszawskiego. Zmarła 19 kwietnia 1997 r.

Urodził się Marian Rejewski, matematyk i kryptolog. Stworzony przez niego zespół złamał kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Sukces Rejewskiego i współpracujących z nim kryptologów z Biura Szyfrów, Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego, umożliwił odczytywanie przez Brytyjczyków zaszyfrowanej korespondencji niemieckiej podczas II wojny światowej, przyczyniając się do wygrania wojny przez aliantów. Zmarł 13 lutego 1980 roku.

W nocy na 17 sierpnia rozpoczęło się pierwsze powstanie śląskie przeciwko Niemcom. Zakończyło się 24 sierpnia przegraną i ucieczką powstańców przed represjami do Zagłębia Dąbrowskiego i województwa krakowskiego.

Wybuch powstania w getcie białostockim. Walki trwały do 20 sierpnia.

16 sierpnia od rana nieprzyjaciel utrzymuje nękający ostrzał artyleryjski i moździerzowy Starego Miasta. Niemcom udaje się opanować klasztor Kanoniczek przy Placu Teatralnym. Nie udają się próby odbicia budynku. Mjr Mieczysław Chyżyński „Pełka” odpiera silne ataki wroga na gmach Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych przy ul. Sanguszki z ulic Rybaki i Zakroczymskiej. Niemieckie natarcie na Rynek Starego Miasta załamuje się na zaciekle bronionych barykadach u wlotu ulic Podwale, Piwnej i Świętojańskiej.

W nocy bataliony „Czata 49” i „Zośka” podejmują spóźniony o dobę atak, mający na celu połączenie z oddziałami idącymi z Kampinosu. Batalion „Czata 49” wypiera Niemców ze Stawek i utrzymuje pozycje przez trzy godziny. Wycofuje się w braku wsparcia od strony Powązek. Natarcie Batalionu „Zośka” załamuje się w okolicy Nalewek. Nieprzyjaciel kontynuuje natarcie na północne Śródmieście.

W okolice Lasek przybywa mjr Alfons Kotowski „Okoń”, z zadaniem objęcia dowództwa nad oddziałami w Puszczy Kampinoskiej i zorganizowania odsieczy dla walczącej stolicy. Pod gruzami kamienicy przy ul. Przejazd giną dwaj wybitni poeci - pchor. Zdzisław Leon Stroiński „Chmura” i jego przyjaciel, Tadeusz Gajcy „Topór”.

Stalin zawiadamia premierów Churchilla i Mikołajczyka, że władze sowieckie odcinają się od „warszawskiej awantury”.

Kartki z kalendarza udostępnione dzięki uprzejmości Muzeum Powstania Warszawskiego.

Rozpoczął się wojskowy zamach stanu w Etiopii, "Komitet Sił Zbrojnych" rozwiązał Radę Koronną - organ doradczy cesarza Hajle Selassje.

*Przeczytaj też:
Ermias Sahle Selassje, wnuk cesarza Etiopii: Ryszard Kapuściński musiał wiedzieć o terrorze reżimu *

poprzedni dzień

następny dzień