Będziemy uczyć się na nowo. RJP planuje ortograficzną rewolucję
Rada Języka Polskiego zapowiedziała prawdziwą rewolucję w rodzimej ortografii. Chociaż zmiany mają ułatwić nam życie i ujednolicić zapis, to wielu zasad będziemy musieli nauczyć się na nowo. Sprawdźcie, które wykuwane na pamięć regułki odejdą w zapomnienie.
Uchwała Rady Języka Polskiego datowana jest na 10 maja tego roku, jednak nowe zasady ortograficzne zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku. Wszystko po to, żebyśmy zdążyli się do nich przyzwyczaić. Taki termin jest istotny nie tylko ze względu na zwykłych użytkowników języka, ale też przez wzgląd na instytucje państwowe, twórców słowników i podręczników, czy nauczycieli, którzy muszą przygotować się do wprowadzenia nowych zasad.
Jak wyjaśnia Rada, zmiana zasad ma ujednolicić zapis, dzięki czemu zmniejszy się liczba błędów językowych "oraz – być może – umożliwi piszącym skupienie się na innych niż ortograficzne aspektach poprawności tekstu".
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
"Mokotowianin", "Żabojad" i "nieczytany"
Zmiany obejmą przede wszystkim zapis nazw mieszkańców miast, dzielnic, osiedli i wsi, które do tej pory pisaliśmy mała literą. Od 2026 roku nie będzie już "warszawianki" a "Warszawianka", nie "krakowianin" a "Krakowianin" i nie "mokotowianin" a "Mokotowianin".
Rada Języka Polskiego zdecydowała też o wprowadzeniu alternatywnego zapisu - małą lub wielką literą - nieoficjalnych nazw etnicznych, takich jak "kitajec" lub "Kitajec", "jugol" lub "Jugol", "angol" lub "Angol", "żabojad" lub "Żabojad".
Zmienią się też zapisy dotyczące pisowni łącznej i rozdzielnej. Zgodnie z nową ortografią "nie" z imiesłowami odmiennymi (np. "nieczytany", "nietknięty") zapisywać będziemy tylko łącznie. Dotychczas zapis oddzielny był poprawny, kiedy piszący chciał przeciwstawić dwie cechy, np. "nie pisany, a mówiony". Oddzielnie natomiast zapisywać będziemy cząstki -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami, np. "Zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry".
Co małą, a co wielką literą?
Wielką literą zapisywać będziemy już nie tylko nazwy marek, ale również pojedynczych egzemplarzy wyrobów przemysłowych. Np. "samochód marki Ford" i "przyjechał czerwonym Fordem".
Od wielkiej litery zaczynać będą się też nazwy komet (Kometa Halleya), nazwy geograficzne (Półwysep Hel), nazwy obiektów przestrzeni publicznej (Plac Zbawiciela, Aleja Róż) - w tym przypadku zachowana zostaje pisownia małą literą słowa "ulica".
Pełny wykaz zmian, jakie wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku, znajduje się na stronie Rady Języka Polskiego.
Źródło: Rada Języka Polskiego
