Aż 62% Polaków uważa, że przypadek odgrywa dużą rolę w naszym życiu

Badanych spytano najpierw, jak wiele - ich zdaniem - w życiu zależy od przypadku, a skala oferowanych odpowiedzi rozciągała się od "prawie wszystko" do "prawie nic".

Wyniki wskazują, że ludzie skłonni są przypisywać przypadkowi dużą rolę w życiu ogółu. 62% badanych przypisuje przypadkowi w życiu ludzkim co najmniej dużą rolę, 27% małą. 5% osób na pytanie o to, jak wiele zależy od przypadku, udziela odpowiedzi "prawie nic". Pozostali ankietowani - 6% - twierdzą, że "trudno powiedzieć".

Jak wynika z badania, odpowiedzi zależą od wieku respondentów. W starszych grupach wiekowych spada wiara w rolę przypadku, a przybywa przekonanych, że przypadek mało znaczy. Na pytanie: "Jak wiele Pana(i) zdaniem w ludzkim życiu zależy od przypadku?" odpowiedzi "bardzo dużo" udzieliło 22% badanych w wieku 15-19 lat, a w wieku 60 lat lub więcej - 11%.

Ankietowanym zadano też pytanie, co - ich zdaniem - jest główną przyczyną sukcesów i niepowodzeń w życiu ludzi. Ponad połowa badanych za główną przyczynę sukcesów i niepowodzeń doświadczanych przez ludzi uważa ich samych (57-58%), ale wielu za taką przyczynę uważa szczęście (27-29%). Około 10% badanych za przyczynę osiągniętego sukcesu lub poniesionej porażki wskazuje innych ludzi.

Ankietowani byli pytani również o to, co w ich życiu, a nie w życiu ogółu, było lub jest główną przyczyną sukcesów i niepowodzeń. Za przyczynę swoich sukcesów najczęściej uważają oni samych siebie (64%) i szczęście (19%). Odpowiedź "inni ludzie" wybrało 10%.

Badani, odpowiadając na pytanie o przyczynę niepowodzeń w ich życiu, najczęściej wybierali odpowiedź "ja sam" (49%) i "szczęście" (28%). 15% upatruje głównej przyczyny swych niepowodzeń w innych ludziach.

Wśród badanych z wykształceniem podstawowym dostrzeganie swojego udziału w osiąganiu sukcesów jest rzadsze (44%), niż upatrywanie go w czynnikach zewnętrznych (46%). Wśród osób z wykształceniem wyższym aż 75%, sprawstwo to widzi w sobie. Podobnie jest w przypadku sytuacji materialnej; osiągnięcie wysokiej pozycji materialnej tylko 26% badanych upatruje w innych ludziach i szczęściu; natomiast wśród ludzi w złej sytuacji materialnej dominuje pogląd, że mają wpływ na to inni ludzie - 47% i szczęście - 46%.

Podsumowując sondaż, jego autorzy stwierdzają, że w badaniu "udało się potwierdzić ustalone przez psychologów podstawowe prawo atrybucji, które mówi, że ludzie mają skłonność do przypisywania swoich sukcesów własnej motywacji i talentom, natomiast źródła swoich niepowodzeń skłonni są widzieć w okolicznościach zewnętrznych - innych ludziach, historii, losie, przypadku etc".

Sondaż przeprowadzono w dniach 2-5 lutego 2012 na ogólnopolskiej, losowej, reprezentatywnej próbie 1004 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat.