Do katastrofy doszło w nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 roku podczas prób generatora prądu. Po podwyższeniu temperatury wewnątrz reaktora numer 4, co było spowodowane dużymi ubytkami wody, doszło do zapłonu bloku grafitu, gwałtownego stopienia się rdzeni i wybuchu o wielkiej mocy.
Według ekspertów, skażenie radioaktywne wokół elektrowni może się utrzymywać nawet sto lat. Nadal jest zamknięta dla ludzi 30-kilometrowa strefa wokół elektrowni. Wśród żyjących tam roślin i zwierząt dochodzi do mutacji genetycznych.
W grudniu 2000 roku Ukraina zamknęła ostatni pracujący blok elektrowni w Czarnobylu, wybudowanej w 1977 roku. W zamian, rząd Ukrainy otrzymał pomoc finansową od Zachodu na wybudowanie nowej elektrowni.
Do dziś nie wiadomo dokładnie, ile ludzi zginęło wskutek awarii w Czarnobylu. Według oficjalnych danych, bezpośrednio w katastrofie śmierć poniosło 31 osób. Byli to ratownicy uczestniczący w likwidacji skutków katastrofy zaraz po wybuchu. Według danych nieoficjalnych, w tej akcji miało zginąć ponad tysiąc osób, a dalszych tysiąc popełniło samobójstwo.
Ukraińskie ministerstwo zdrowia szacuje, że na choroby wywołane wybuchem w Czarnobylu zmarło 4 tysiące osób, głównie na raka, choroby układu krążenia oraz zaburzenia układu nerwowego. Skażeniu uległo 9% terytorium kraju, przesiedlono ponad 110 tysięcy ludzi z 200 wsi i miasteczek.
Raport Komitetu Naukowego ONZ do spraw Skutków Promieniowania Atomowego UNSCEAR, stwierdza, że wcześniejsze dane dotyczące katastrofy w Czarnobylu zostały zawyżone. Według raportu sporządzonego przez 142 specjalistów z 21 krajów, od napromieniowania zmarło 28 osób, dwie - na skutek poparzeń, a 134 dotknęła ostra choroba popromienna.
Jedynym zaobserwowanym skutkiem negatywnym jest wzrost zachorowań dzieci na Ukrainie, w Białorusi i Rosji, na raka tarczycy - uznali eksperci. Obszar silnego skażenia radioaktywnego w okolicach elektrowni ma powierzchnię pół kilometra kwadratowego. Ekspertyzy komitetu USCEAR mają opinię najbardziej obiektywnych źródeł wiedzy o narażeniu na promieniowanie jonizujące. (iza)
