62. rocznica wybuchu II wojny światowej - rozpoczęto obchody

Marszałek Sejmu Maciej Płażyński przypomniał słowa papieża Jana Pawła II, który w 1987 roku powiedział, że każdy z nas ma swoje Westerplatte. Według Marszałka oznacza to, że każdy wiek i każdy czas ma swoje wartości, których trzeba bronić tak jak broniono Westerplatte.

W uroczystościach wzięło udział kilkuset harcerzy z całej Polski i z Litwy. Przesłanie do młodych skierował arcybiskup Tadeusz Gocłowski. Podkreślił w nim, że to przede wszystkim młodzi współtworzą Polską. Chcemy być spokojni o jej przyszłość, patrząc na was - powiedział arcybiskup.

W Warszawie rocznicowe obchody rozpoczęły się zmianą warty przed Grobem Nieznanego Żołnierza. W uroczystości, oprócz kombatantów i mieszkańców Warszawy, uczestniczyli m.in.: minister obrony narodowej Bronisław Komorowski, biskup polowy Wojska Polskiego Sławoj Leszek Głódź, szef Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Przewoźnik, posłowie i senatorowie oraz władze Warszawy.

To dzięki tym, którzy zginęli, możemy być w gronie wolnych narodów Europy - oni zapłacili najwyższą cenę - mówił do zebranych wiceszef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Jerzy Woźniak.

Podczas uroczystości złożono wieńce przed Grobem Nieznanego Żołnierza, a na zakończenie odbyła się uroczysta defilada.

U podłoża wojny legł kryzys ustroju demokratycznego w Europie i coraz szersze przechodzenie do ustroju autorytarnego, czy wręcz totalitarnego. Dodatkowo sytuację komplikowały dążenia Niemiec do rewizji postanowień Traktatu Wersalskiego z 1919 roku, który ustalił niekorzystny dla tego państwa porządek polityczny i terytorialny na Starym Kontynencie.

Stronami konfliktu były państwa Osi - niemiecka Rzesza, Włochy i Japonia. Do tego bloku należały także Węgry (od 20 listopada 1940 roku kiedy przystąpiły do Paktu Trzech), Bułgaria (należąca do Paktu Trzech od 1 marca 1941 roku), Rumunia (od 23 listopada 1940 roku), Republika Słowacka, proniemieckie Niezależne Państwo Chorwackie, Finlandia oraz koalicja państw utworzona wokół Wielkiej Brytanii i jej sojuszników (m.in. Francji i Polski). W 1941 roku do tego bloku przystąpiły Stany Zjednoczone (po japońskim ataku na hawajską bazę USA w Pearl Harbor) i ZSRR, który w latach 1939-1941 był sojusznikiem hitlerowskich Niemiec.

Wojna rozpoczęła się atakiem armii niemieckich na Polskę - operacja Fall Weiss. W trzy dni po niemieckim ataku wojnę III Rzeszy wypowiedziały Wielka Brytania i Francja. Nie rozpoczęły jednak zdecydowanych działań przeciwko hitlerowcom (był to tzw. okres dziwnej wojny).

17 września na Polskę napadł Związek Radziecki, argumentując tą agresją obroną mieszkańców zachodniej Ukrainy i Białorusi. Dopiero później okazało się, że ten atak był wynikiem podpisanego 28 sierpnia 1939 roku niemiecko-radzieckiego porozumienie - Traktatu Ribbentropp-Mołotow - którego tajny protokół zakładał podział naszego kraju między ZSRR i III Rzeszę.

Już w 1940 roku, 9 kwietnia siły hitlerowskie uderzyły na Danię i Norwegię, a 10 maja na Belgię, Holandię i Luksemburg. 22 czerwca 1940 roku zawieszenie broni z Niemcami podpisali Francuzi. Na mocy tego porozumienia zajęte zostały tereny północnej i zachodniej Francji, a na południu tego kraju stworzono podporządkowane III Rzeszy państwo francuskie - Republikę Vichy.

Rok później połączone siły niemieckie, włoskie, rumuńskie, słowackie i fińskie rozpoczęły operację Barbarossa - zaatakowano Związek Radziecki. 12 lipca dotychczasowy koalicjant hitlerowców zawarł porozumienie z Wielką Brytanią.

Poza Europą działania wojenne prowadzono także na Oceanie Atlantyckim, w Afryce i na Dalekim Wschodzie.

Na froncie wschodnim sytuacja znacząco zmieniła się po bitwie pod Stalingradem w ZSRR (17 lipca 1942 - 7 lutego 1943), kiedy Armii Czerwonej udało się rozbić dwie armie niemieckie i przejąć inicjatywę.

Na południu Europy Niemców udało się pokonać w bitwie pod Monte Cassino. To zwycięstwo żołnierzy 2 korpusu Polskiego otworzyło aliantom drogę do Rzymu.

Zwycięstwa na froncie zachodnim rozpoczął desant wojsk koalicji antyhitlerowskiej na Normandię 6 czerwca 1944 roku (operacja Overload). 25 sierpnia wyzwolono Paryż, na początku września wkroczono do Belgii. W grudniu alianci powstrzymali kontruderzenie niemieckie w Ardenach i Alzacji.

Jesienią 1944 roku Armia Czerwona skierowała się na Bałkany. Zajęła wschodnią Słowację, północne Węgry, Rumunię i Bułgarię. Na wiosnę 1945 załamały się ostatnie linie obronne wojsk niemieckich. 30 kwietnia 1945 roku Adolf Hitler popełnił samobójstwo, przekazując wcześniej władzę admirałowi Karlowi Dönitzowi.

2 maja 1945 roku dowódca obrony Berlina, generał H. Weidling, zdecydował o poddaniu miasta Armii Czerwonej. Tego samego dnia poddały się resztki armii niemieckiej w północnych Włoszech. 4 maja skapitulowały wojska niemieckie w północno-wschodnich Niemczech, 5 maja w południowych Niemczech, Tyrolu i zachodniej Austrii.

7 maja 1945 w kwaterze głównej Alianckich Sił Ekspedycyjnych generała Dwighta Eisenhowera w Reims generał Alfred Jodl podpisał akt bezwarunkowej kapitulacji III Rzeszy Niemieckiej. Postanowienia aktu weszły oficjalnie w życie 8 maja 1945 roku, o godzinie 23.01. Mimo obecności w Reims przedstawiciela wojskowego ZSRR, akt kapitulacyjny powtórzono 9 maja 1945 w Berlinie, w kwaterze dowództwa radzieckiego w Karlshorst.

Stanu wojny między Polską a Niemcami żaden z tych aktów oficjalnie nie zakończył. Uczynił to dopiero układ podpisany w latach 70.

W ciągu 6 lat walk, w konflikt zaangażowanych było 61 państw, zmobilizowano ok. 110 mln żołnierzy, zginęło ponad 50 mln ludzi. Na prowadzenie działań zbrojnych wydano ponad 1 bilion dolarów. (and)

Zobacz także:

w WP - Encyklopedia