Znani zbierają pieniądze na ratowanie cmentarzy

Kwesty odbywają się niemal we wszystkich większych polskich miastach - w Warszawie, Łodzi, Poznaniu, Zakopanem, Kielcach, Łomży, na Podkarpaciu i Śląsku.

Na warszawskich Powązkach po raz 34. trwa kwesta na ratowanie zabytkowych nagrobków i pomników. Biorą w niej udział znani artyści i dziennikarze, wśród nich Alina Janowska, Jan Englert i Wojciech Młynarski. Wszyscy darczyńcy otrzymują na pamiątkę mapę cmentarza z zaznaczonymi grobami ludzi filmu i teatru.

Dzięki funduszom, pozyskiwanym w czasie corocznej kwesty, Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami przez 34 lata odrestaurował 1200 zabytkowych grobów.

O godzinie 12.00 w kweście weźmie udział prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz. Kwestujących odwiedzi też kardynał Józef Glemp.

Prymas będzie przewodniczył (12.00) mszy świętej w kościele świętego Karola Boromeusza, po której poprowadzi procesję po terenie cmentarza.

W Warszawie kwesty odbywają się także na Cmentarzach Ewangelicko-Augsburskim, Ewangelicko-Reformowanym i Prawosławnym.

Po raz 14. na Starym Cmentarzu w Łodzi odbywa się kwesta na rzecz ratowania zabytków najstarszej w mieście nekropolii, gdzie pochowani są obok siebie ewangelicy, wyznawcy prawosławia i katolicy.

Tegoroczną kwestę rozpoczęła w piątek łódzka młodzież. W sobotę od godz. 8 do 20 pieniądze zbierają m.in. artyści, dziennikarze, politycy, samorządowcy oraz członkowie Towarzystwa Opieki nad Starym Cmentarzem. W niedzielę pieniądze zbierać będą m.in. przewodnicy miejscy i społecznicy.

Do tej pory na ratowanie zabytków Starego Cmentarza zebrano ponad 550 tys. zł.

O tym, który zabytek będzie odnawiany za zebrane podczas kwesty pieniądze, decyduje specjalna rada. W jej skład wchodzą m.in. przedstawiciele kościoła prawosławnego, ewangelickiego i katolickiego.

Łódzki Stary Cmentarz powstał w latach 1855-1858. Znajduje się na nim niemal 600 zabytkowych obiektów sztuki nagrobnej, świadczących o wielokulturowej historii Łodzi; ponad 100 z nich wpisano do wojewódzkiego rejestru zabytków. Obok neogotyckiej kaplicy grobowej łódzkiego fabrykanta Karola Scheiblera znajdują się tam także grobowce innych łódzkich przemysłowców, m.in. Geyerów i Grohmanów; są też zabytkowe groby rosyjskich urzędników carskich, przedstawicieli inteligencji i artystów. Łomża - kwesta na rzecz ratowania jednej z najstarszych polskich nekropolii

Około 120 wolontariuszy kwestuje na zabytkowym cmentarzu w Łomży. Dochód ze zbiórki w całości będzie przeznaczony na ratowanie zabytkowych nagrobków na jednej z najstarszych i najpiękniejszych w kraju nekropolii.

Kwesta - zazwyczaj jednodniowa - odbywać się będzie w tym roku także w niedzielę, ze względu na to, że Dzień Zaduszny przypada w dzień wolny od pracy - poinformował Józef Babiel z Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej (TPZŁ), które organizuje akcję.

W kweście biorą udział harcerze, dziennikarze, władze miasta, byli i obecni posłowie pochodzący z Łomży, a także osoby prywatne.

Łomżyńską nekropolię założono 207 lat temu. Najstarszy zachowany pomnik pochodzi z 1814 roku. Znajduje się tam w sumie około pół tysiąca zabytkowych nagrobków, z czego ponad 60 zostało wpisanych do rejestru zabytków. Pierwszą kwestę zorganizowano w 1984 roku.

W ubiegłym roku kwestujący zebrali ponad 32 tys. złotych.

Łomżyńska nekropolia powstała po upadku powstania kościuszkowskiego i jest jednym z najstarszych cmentarzy w Polsce. Spoczywają tam m.in. autor "Flory Polskiej" sławny botanik Jakub Waga (zm. 1872), pisarz Feliks Bernatowicz (zm. 1836) czy pierwszy archeolog północno-wschodniej Polski Alfons Budzyński (zm. 1855).

Ponad 40 osób - artyści, ludzie kultury, przedstawiciele władz samorządowych Zakopanego, harcerze - kwestuje na zakopiańskich cmentarzach. Towarzystwa - Muzeum Tatrzańskiego oraz Opieki nad Zabytkami zorganizowały kwestę po raz 17.

Do tej pory za ponad 90 tys. zł. udało się odrestaurować kilkadziesiąt nagrobków. Potrzeby związane z utrzymaniem i pielęgnacją zabytkowych nagrobków są bardzo duże - powiedziała prezes Podhalańskiego Oddziału Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Agata Nowakowska-Wolak.

Zakopiańczycy, widząc efekty oraz potrzebę restaurowania starych nagrobków, chętnie biorą udział w kweście - dodała.

W tym roku m.in. dzięki funduszom z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dokończono renowację zabytkowego muru okalającego Stary Cmentarz dla Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku.

Pęksowy Brzyzek to pierwszy zakopiański cmentarz założony około 1850 roku dzięki staraniom pierwszego zakopiańskiego proboszcza, Józefa Stolarczyka. Nazwa cmentarza pochodzi od nazwiska ofiarodawcy gruntu, na którym się znajduje - Jana Pęksy.

Na Pęksowym Brzyzku znajduje się około 500 grobów osób zasłużonych nie tylko dla Zakopanego, lecz dla całej Polski: artystów, poetów, ludzi kultury, sportowców, ratowników i przewodników górskich. Prawie wszystkie nagrobki są niepowtarzalnymi dziełami sztuki. Kapliczki i krzyże wykonane w drewnie, metalu lub kamieniu nierzadko są rzeźbione w motywy podhalańskie.

Na murze Starego Cmentarza znajduje się tablica zawierająca motto, przypisywane francuskiemu marszałkowi Ferdynandowi Fochowi: "Ojczyzna to ziemia i groby. Narody tracąc pamięć, tracą życie". Pod tymi słowami widnieje inskrypcja dodana przez ks. Jana Tobolaka: "Zakopane pamięta".

Na Pęksowym Brzyzku pochowani są m.in. Kornel Makuszyński, Kazimierz Przerwa - Tetmajer, Stanisław Witkiewicz (na tym cmentarzu znajduje się także symboliczny grób jego syna Stanisława Ignacego Witkiewicza "Witkacego"), Władysław Hasior, Antoni Kenar a także Stanisław Marusarz, Helena Marusarzówna, Bronisław Czech i Jan Krzeptowski Sabała.

Jest tu także mogiła ratowników Stanisława Matei Torbiarza i Janusza Kubicy, którzy w 1994 roku zginęli w śmigłowcu podczas wyprawy ratunkowej. Na Pęksowym Brzyzku spoczywają również ratownicy zasypani lawiną podczas akcji pod Szpiglasowym Wierchem - Marek Łabunowicz i Bartek Olszański. Poznań - kwesta na remont kaplicy na wileńskim cmentarzu w Rossie

Pieniądze na odnowienie jednej z kaplic cmentarnych na wileńskim cmentarzu na Rossie zbierają politycy, artyści i sportowcy podczas kwesty na największych poznańskich cmentarzach - Miłostowskim i Junikowskim.

Kwesta organizowana jest od ośmiu lat. Przez ten czas udało się zebrać blisko 220 tys. zł., za które odrestaurowano na Rossie 5 kaplic grobowych i kilkanaście pomników.

Dzięki pieniądzom zebranym w tym roku zostanie odnowiona zrujnowana kaplica cmentarna rodziny Hermanowiczów z początku XX wieku.

Nie możemy oczekiwać od Litwinów, że będą odnawiali nasze groby na Rossie, mają dość własnych problemów. Nasza zbiórka organizowana jest pod hasłem "Na święte kurhany ojczyzny...". Sami musimy dbać o historię własnego narodu - przekonuje ks. Eda Jaworski.

Część zebranych pieniędzy trafi także na konto poznańskiego Zarządu Zieleni Miejskiej, który opiekuje się Cmentarzem Zasłużonych Wielkopolan, położonym na wzgórzu św. Wojciecha.

Cmentarz Misjonarzy na Rossie w Wilnie został założony w 1801 r., a zamknięty w 1967 r. Jest to stara i zabytkowa nekropolia. W skład zespołu cmentarnego wchodzą: Stara Rossa, Nowa Rossa, mauzoleum Matka i Serce Syna (grób Marii z Billewiczów Piłsudskiej i urna z sercem jej syna Józefa Piłsudskiego)
.

Na Rossie spoczywa 26 tys. zmarłych. Spoczywają tam m.in żołnierze polegli w bojach z 1919, 1920, 1939 i 1944 r., a także znane postaci polskiej historii i kultury, m.in. historyk i profesor Uniwersytetu Wileńskiego Joachim Lelewel, lekarz i ojczym Juliusza Słowackiego August Becu oraz ojciec poety Euzebiusz Słowacki.

Ponad 100 osób w sobotę kwestuje na rzecz Starego Cmentarza w Krośnie. Zbiórkę organizują zajmujące się od 2003 roku odnawianiem cmentarza - Podkarpackie Towarzystwo Historyczne i Komitet Ratowania Starego Cmentarza.

W zbiórce pieniędzy na odnawianie kolejnych grobów na Starym Cmentarzu biorą udział m.in. młodzież, nauczyciele historii, potomkowie rodzin pochowanych na tym cmentarzu. Świadczy to o dużej wrażliwości lokalnej społeczności na ideę ratowania zabytków oraz o zrozumieniu potrzeby pamięci o naszej historii i tradycji - powiedział Piotr Babinetz z Komitetu Ratowania Starego Cmentarza.

Stary Cmentarz w Krośnie powstał ok. 1786 roku. Zmarłych chowano na nim do początku lat 20. ubiegłego wieku. Na cmentarzu znajduje się m.in. wzniesiony w 1903 roku przez mieszkańców Krosna pomnik upamiętniający poległych powstańców z 1863 roku.

Odnowę zabytkowych nagrobków, wakacje dla dzieci z ubogich rodzin, działalność hospicjów oraz schronisk dla bezdomnych wspomogą kwesty zorganizowane na cmentarzach niektórych miast woj. śląskiego. Najstarsza śląska kwesta ma już 17-letnią tradycję.

Kwestujących wolontariuszy - wśród których są ludzie znani w lokalnych środowiskach, artyści i samorządowcy - spotkać można m.in. na cmentarzach w Częstochowie, Będzinie, Bytomiu, Zabrzu, Tychach i Gliwicach.

Już od 12 lat artyści, dziennikarze, dyrektorzy instytucji kultury i wiele znanych w mieście osób kwestują w dniu Wszystkich Świętych na ratowanie zabytkowych nagrobków dwóch częstochowskich cmentarzy: Kule i św. Rocha. W poprzednich kwestach oraz z dotacji sponsorów zebrano łącznie ponad 120 tys. zł, co pozwoliło na odnowienie 10 nagrobków.

Podczas sobotniej kwesty zbierane są pieniądze na renowację nagrobka Jerzego Kienitza z ok. 1917 r. z figurą uśpionego anioła, nagrobka Elizabeth Proumen z ok. 1909 roku z figurą anioła siedzącego oraz Edity Allert, z figurą Anioła Śmierci tulącego dziecko. Renowacja jednego nagrobka to koszt ok. 30 tys. zł. Zabytkowe grobowce i cmentarne pomniki odzyskują również świetność dzięki kwestom organizowanym od kilku lat na cmentarzach w Będzinie i Bytomiu.

W Będzinie odnawiane są nagrobki najstarszej nekropolii miasta - na Wzgórzu Zamkowym. Kwesta organizowana jest po raz piąty. Z zebranych dotąd środków sfinansowano renowację grobu górników kopalni "Reden" z 1836 r., grobu rodziny Chorzelskich oraz Teodora i Feliksy Kahl. Łącznie dotychczas zebrano ponad 37,7 tys. zł. Z pieniędzy uzyskanych w sobotę odnowiony ma być XIX-wieczny grób Konrada i Ludwiki Zawojewiczów Siedleckich.

W Bytomiu dzięki corocznym kwestom odnawiane są grobowce na cmentarzu Mater Dolorosa. Akcję ratowania zabytków tej najstarszej i najcenniejszej miejskiej nekropolii, gdzie spoczywa wielu zasłużonych dla miasta i regionu, zainicjowano w 2000 roku. Co roku udaje się zebrać więcej - od ponad 6,5 tys. zł w pierwszej kweście do blisko 11,5 tys. zł przed rokiem.

Na bytomskim cmentarzu odnowiono dotychczas okazałe grobowce rodzin: Nowotny, Pisarek, Jakuba, Paikert, Goetzler, Proszydło, Garus. W październiku ubiegłego roku zakończono renowację grobowca rodziny Schastok. Na ten cel przeznaczono również środki z ubiegłorocznej kwesty. Wybrane do renowacji nagrobki i kaplice należą do najcenniejszych na cmentarzu; powstały przed II wojną światową, kiedy Bytom znajdował się w granicach Niemiec.

Od 17 lat na bytomskich cmentarzach w dniu Wszystkich Świętych trwa również inna kwesta, organizowana przez środowiska mieszkających w Bytomiu Kresowian. Przez wiele lat zbierali oni pieniądze na odnowę Cmentarza Obrońców Lwowa (w sumie ponad 72 tys. zł), a od kilku lat kwestują pod hasłem "O zmarłych pamiętać; żyjących wspierać". Dochód z kwesty przeznaczany jest na wspólne wakacje ubogich dzieci ze Śląska i dawnych Kresów Wschodnich II RP.

Dzięki ubiegłorocznej kweście z dwutygodniowych integracyjnych wakacji w Kokotku k. Lublińca skorzystała w tym roku 60-osobowa grupa najuboższych dzieci - powiedziała współorganizatorka kwesty, Danuta Skalska. Co roku z datków udaje się pozyskać kilkanaście tysięcy złotych (w ubiegłym roku ponad 11 tys. zł), które także wspomagają mieszkających na Kresach Wschodnich Polaków, głównie ludzi starszych, żyjących często w biedzie. W sumie w ciągu ponad 10 lat zebrano łącznie ponad 150 tys. zł.

Zbiórkę pieniędzy zorganizowano także na sześciu cmentarzach w Zabrzu. Tamtejsze Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta chce w ten sposób pozyskać środki na pomoc bezdomnym i ubogim, w tym osobom niepełnosprawnych. W kweście pod hasłem "Bliźniemu swemu" uczestniczą członkowie Towarzystwa, zabrzańscy radni oraz młodzież ze szkół średnich. Towarzystwo prowadzi w Zabrzu schronisko dla bezdomnych kobiet i matek z dziećmi, przytulisko dla mężczyzn oraz Klub Albertyński - placówkę wsparcia dla wielodzietnych rodzin.

Na największym cmentarzu w Tychach, w dzielnicy Wartogłowiec, po raz 9. kwestę zorganizowało Społeczne Stowarzyszenie Hospicjum im. Św. Kaliksta. Dochód z niej będzie przeznaczony na budowę Domu Hospicyjnego w Tychach, jako dowód wdzięczności za pontyfikat Jana Pawła II. Pierwsza kwesta, w 2000 r., przyniosła ponad 9,5 tys. zł. W ubiegłym roku zebrano ponad 31 tys. zł. W sumie z kwest i darowizn (m.in. 1% podatku)
stowarzyszenie zebrało już ok. 1 mln zł. Budowa hospicjum ma ruszyć w 2009 r., gotowa jest już dokumentacja.

Kwestę na rzecz nieuleczalnie chorych, przebywających w Hospicjum Miłosierdzia Bożego w Gliwicach, również po raz 9. zorganizowano na cmentarzach w tym mieście. Zbiórkę prowadzą jego pracownicy i wolontariusze - w sumie ponad 170 osób. Z zebranych pieniędzy hospicjum kupuje m.in. koncentratory tlenowe, łóżka w których można elektronicznie zmieniać pozycję chorego, materace przeciwodleżynowe i inne rzeczy, pomocne w leczeniu i pielęgnacji ciężko chorych.