Złamanie ciszy wyborczej i nieprawidłowości – jak zgłaszać?

Kodeks wyborczy wskazuje nie tyle, kiedy obowiązuje cisza wyborcza, ile trwa kampanii kandydatów w danych wyborach. Artykuł 104 Kodeksu wyborczego wskazuje, że taka kampania rozpoczyna się z dniem ogłoszenia aktu właściwego organu o zarządzeniu wyborów, a ulega zakończeniu na 24 godziny przed wyznaczonym dniem głosowania.

Jako że zwykle wybory są w niedzielę, to cisza wyborcza trwa od północy w sobotę do północy w poniedziałek. Przez sobotę i niedzielę, czyli w przeddzień wyborów i w ich dniu, jest cisza wyborcza. Oznacza to, że nie można prowadzić agitacji wyborczej. Artykuł 107 § 1 Kodeksu wyborczego określa, że w dniu głosowania i na 24 godziny przed tym dniem zabronione jest:

• zwoływanie zgromadzeń,
• organizowanie pochodów i manifestacji, 
• wygłaszanie przemówień,
• rozpowszechnianie materiałów wyborczych. 

Jednak nie wszyscy stosują się do tego zakazu. Jak zgłaszać epizody złamania ciszy wyborczej i inne nieprawidłowości, jakich możemy być świadkiem w związku z wyborami?

Takie zdarzenia każdy obywatel może zgłosić na Policję. Organy ścigania zobowiązane są do przyjęcia zgłoszeń. To od nich zależy także ocena, czy w danym przypadku rzeczywiście doszło do naruszenia zakazu, o którym stanowią przepisy Kodeksu wyborczego. Nie leży to więc w gestii Państwowej Komisji Wyborczej. 

Ważne jest, by zgłoszenia złamania ciszy wyborczej czy innych nieprawidłowości dokonać jak najszybciej, aby odpowiednie służby mogły podjąć działania. Informację Policji można przekazać, udając się na najbliższy komisariat albo dzwoniąc pod numer alarmowy 112 – dotyczy to głównie sytuacji pilnych i poważnych naruszeń. 

Złamanie ciszy wyborczej to nie jedyne sytuacje, jakie warto zgłaszać na Policję. Chodzi także o pewne nieprawidłowości, jak:

• dezinformacja,
• podszywanie się pod innych użytkowników,
• spamowanie,
• fałszywe konta,
• ataki hakerskie i inne formy manipulacji.

To wszelkie nieprawidłowości dotyczące wyborów, które mogą zniekształcić ich wyniki i wpływać na ich uczciwość. Dzięki temu, że obywatele doświadczający takich nieprawidłowości zgłoszą je, mogą przyczynić się do tego, że wybory odbywać się będą w sposób sprawiedliwy i rzeczywiście demokratyczny. 

Każdorazowe zgłoszenie nieprawidłowości wyborczych powinno być poparte wiarygodnymi dowodami i przekazane odpowiednim organom ścigania. 

Obecnie to sieć i działalność internautów stanowi duże zagrożenie dla ciszy wyborczej. Zdarzają się nader często przypadki fałszywych przekazów i fake newsów. Skargi obywateli dotyczące nieprawidłowego działania obwodowych komisji wyborczych należy zgłaszać do komisarza wyborczego.

PKW określa, że naruszenie zakazu prowadzenia agitacji w okresie ciszy wyborczej jest uznawane za wykroczenie. Natomiast przestępstwem będzie naruszenie zakazu podawania do publicznej wiadomości sondaży zachowań wyborczych i przewidywanych wyników wyborów. 

Ustalenie, czy doszło do wykroczenia, czy przestępstwa, leży w gestii organów ścigania i sądów. Tymczasem Kodeks wyborczy określa w art. 498, że kto w związku z wyborami, w okresie od zakończenia kampanii aż do zakończenia głosowania, prowadzi agitację wyborczą, podlega karze grzywny. Natomiast w przypadku przypadków złamania ciszy wyborczej poprzez podawanie do publicznej wiadomości wyników przedwyborczych sondaży opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań wyborczych lub przewidywanych wyników. Kara w takim przypadku może wynieść od 500 000 zł do nawet 1 000 000 zł.