Współczesna sztuka litewska w Bydgoszczy

"O Litwie, dalibógże! mniej wiemy niż o Chinach” – żalił się Adam Mickiewicz w Paryżu w XIX wieku. Dziś, w wieku XXI wiemy coraz więcej o Chinach, jednak o Litwie wciąż bardzo mało. Tradycyjnie mamy przed oczyma obraz idylliczny rodem z „Pana Tadeusza”, czasem nie zapominamy o wspólnej 500-letniej historii Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Oraz o Matce Boskiej Ostrobramskiej i Wilnie. To niewiele. Od 1989 r., kiedy Polska stała się na powrót niezależną demokracją i od 1990 r., kiedy Litwa przestała być republiką radziecką, w obu krajach zaszło tak wiele przemian, że warto zmienić tradycyjny kąt spojrzenia na Litwę w Polsce i Polskę na Litwie. A najlepiej wzajemnie można się poznać poprzez kulturę. Od nowa. Zwłaszcza, że po 2004 r. znów jesteśmy wspólnotą – częścią Unii Europejskiej.

Wystawa „Współczesna sztuka Litwy – OD NOWA” nie jest pierwszą szerszą prezentacją sztuki litewskiej w Polsce po 1990 r., jest dokładnie piątą tego typu wystawą, jednak, jak dotąd, najpełniejszą i największą. Obejmuje malarstwo, rzeźbę i instalację, tkaninę, fotografię, video art, performance, grafikę i film. Poprzednie wystawy, jak np. „Czas osobisty. Sztuka Estonii, Litwy i Łotwy” w warszawskiej Zachęcie (1996), pokazywały pewien wycinek: 17 malarzy i autorów instalacji, albo skupiały się tylko na jednej dyscyplinie, jak „Inni to ja” w krakowskim Bunkrze Sztuki (2004) na video. W Galerii Miejskiej BWA w Bydgoszczy udało się bardziej wyważyć proporcje - obecne są gatunki klasyczne, jak malarstwo i rzeźba, a także tzw. zimne media: fotografia, instalacja, video art. Na przygotowywanej przez ostatnie 3 lata ekspozycji prezentowane są prace 33 artystów reprezentujących wszystkie aktualne tendencje i style sztuki litewskiej. Oraz generacje artystów.

„OD NOWA” jest wyrazem wiary w malarstwo, a szczególnie litewskie, zjawisko oryginalne i wybitne, oraz – podobnie jak polskie – niedoceniane na świecie. Miejmy nadzieję, że bydgoska wystawa będzie służyła szerszej promocji tego zjawiska. Tkanina litewska jest obok malarstwa jedną z najmocniejszych stron sztuki naszych sąsiadów, można wręcz stwierdzić, że w tej dziedzinie Litwa jest mocarstwem. To w Kownie i Wilnie odbywają się najważniejsze międzynarodowe triennale tkaniny, tu tworzą prawdziwe gwiazdy sztuki włókna w skali europejskiej i światowej. Kuratorem wystawy oraz autorem katalogu-książki o sztuce litewskiej jest Krzysztof Stanisławski.