Wskaźnik wolności prasy: Polska na ostatnim miejscu w UE

Alarmuje międzynarodowa organizacja pozarządowa Reporterzy bez Granic podsumowując 'wskaźnik wolności prasy'.

Na szczycie klasyfikacji znajdują się ponownie kraje Europy Północnej. W Finlandii, Irlandii, Islandii i Holandii (wspólne 1 miejsce) nie zanotowano ani przypadków cenzury, ani gróźb czy represji politycznych.

Każdego roku nowe kraje z półkuli południowej zyskują wyższe miejsca, wyższe nawet od Stanów Zjednoczonych czy niektórych państw Unii Europejskiej. To kolejny dowód, że nawet bardzo biedne kraje stać na poszanowanie wolności wypowiedzi.

Degrengolada Stanów Zjednoczonych i Japonii, Francja również traci punkty

Stany Zjednoczone (53) spadły o dziewięć miejsc w stosunku do ubiegłego roku. Pięć lat temu były na wysokiej 17 pozycji. Stosunki między prasą a administracją prezydenta Busha pogorszyły się, gdyż - pod pretekstem bezpieczeństwa narodowego – każdy dziennikarz krytykujący „wojnę z terroryzmem” stał się podejrzany. Gorliwość federalnego wymiaru sprawiedliwości, która w przeciwieństwie do ustawodawstwa 33 stanów, nie uznaje poszanowania tajemnicy dziennikarskiej, zagraża również dziennikarzom niezajmującym się terroryzmem.

Japonia (51) spadła aż o czternaście miejsc z powodu wprowadzenia restrykcji w zakresie zrzeszania się dziennikarzy i wzrostu nacjonalizmu, groźnego dla zdobyczy demokracji. Niektórzy dziennikarze stali się ofiarami agresji ze strony grup skrajnej prawicy.

Francja (35) spadła od zeszłego roku o pięć miejsc i aż o dwadzieścia cztery w ciągu pięciu lat. Organizacje zawodowe niepokoją się wzrostem oskarżeń i pogróżek wobec dziennikarzy, szczególnie na Korsyce czy w czasie zamieszek na przedmieściach jesienią 2005.

Konsekwencje afery „karykatur Mahometa”

Dania (19), pierwsza ofiara tej sprawy, straciła pozycję lidera z powodu poważnych gróźb wobec autorów karykatur.

Jemen (149) spadł o trzynaście miejsc z powodu aresztowania dziennikarzy i zamykania mediów, które opublikowały karykatury. Inni dziennikarze zostali z tego samego powodu aresztowani w Algierii (126), Jordanii (109), Indonezji (103) i w Indiach (105).

Natomiast poza Jemenem i Arabią Saudyjską (161) wszystkie państwa Półwyspu Arabskiego znalazły się znacznie wyżej w klasyfikacji. Kuwejt (73) pozostaje liderem świata arabskiego, przed Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi (76) i Katarem (80).

Pogłębianie się różnic w Unii Europejskiej

Piętnaście pierwszych krajów w rankingu, poza Szwajcarią (8) i Norwegią (6), należy do Unii Europejskiej.

Wśród dwudziestu pięciu krajów Unii Polska (58) pozostaje najgorszym uczniem. Próba ścigania zagranicznej gazety Tageszeitung za publikację satyrycznego artykułu na temat prezydenta Kaczyńskiego dowodzi chęci kontrolowania prasy.

Rumunia (58) dogoniła Polskę: jej postęp dobrze ilustruje dynamikę krajów Europy Wschodniej. Perspektywa dołączenia do UE ma dobry wpływ na sytuację wolności prasy w regionie. W czerwcu 2006 Rumunia usunęła z kodeksu karnego przepisy o zniesławieniu.

Obniżenie pozycji Niemiec (23) wynika m.in. z ujawnionych prób nielegalnego śledzenia mediów przez służby specjalne i ścigania dwóch dziennikarzy za „ujawnienie tajnych informacji”.

Włochy (40) odnotowują lekki wzrost po zakończeniu „epoki Berlusconiego”, Hiszpania (41) spada o jedną pozycję z powodu wprowadzenia przez rząd kataloński restrykcyjnej ustawy o radiu i telewizji.

Kraje byłego Związku Radzieckiego: stare represje, nowe metody

Wiele z tych krajów znajduje się na końcu klasyfikacji. Sytuacja na ogół nie zmieniła się w Rosji (147) i na Białorusi (151). Rosja Władimira Putina powoli, ale systematycznie likwiduje wolną prasę. W Rosji i innych krajach regionu ciągle dochodzi do bezkarnych zabójstw dziennikarzy.

W Azji środkowej Uzbekistan (155) postępuje z prasą podobnie jak w epoce komunistycznej, w tym roku zamknięto tam biura BBC i Radia Wolna Europa. Prezydent Turkmenistanu Separmurad Niazow dowódł, ze jest gotów posunąć się do skrajnej przemocy wobec tych, którzy odważą się go krytykować. Torturowana dziennikarka Ogulsapar Muradowa zmarła w więzieniu.

Nowi członkowie klubu krajów szanujących wolność prasy

Dwa kraje po raz pierwszy pojawiły się w pierwszej dwudziestce. Boliwia (16) jest pierwszym krajem z półkuli południowej. Boliwijscy dziennikarze mogli w minionym roku korzystać z wolności porównywalnej do warunków w Austrii i Kanadzie. Niemniej rosnąca polaryzacja między mediami publicznymi i prywatnymi, między zwolennikami i przeciwnikami prezydenta Evo Moralesa, może skomplikować tę sytuację.

Bośnia i Hercegowina (19) kontynuuje swój powolny postęp od czasów zakończenia wojny w byłej Jugosławii. Dziś kraj ten prześcignął kilka krajów UE, takich jak Grecja (32) czy Włochy.

Spektakularnie awansowała również Ghana (34), czwarta w Afryce, za potwierdzonymi już liderami kontynentu Beninem (23), Namibią (26) i Mauritiusem (32). Prasa Ghany, choć pracuje w bardzo trudnych warunkach ekonomicznych, dzięki przyjętym prawom, wyzwoliła się z gróźb ze strony władz.

Wojna, odwieczny wróg wolności prasy

Liban (107) spadł o pięćdziesiąt jeden miejsc w ciągu pięciu lat. Wpływ na to miały zamachy na dziennikarzy i później atak Izraela. Libańska prasa pada ofiarą bardzo złej sytuacji politycznej w regionie.

Niezdolność Autonomii Palestyńskiej (134) do ustabilizowania sytuacji i postawa Izraela na terytoriach okupowanych (135) poważnie zagrażają wolności słowa na Bliskim Wschodzie.

Zwraca uwagę niska pozycja administracji USA poza własnym terytorium (119), szczególnie w Guantanamo i Iraku.

Po wybuchu walk między wojskami rządowymi a tamilskimi rebeliantami znacznie ucierpiała prasa Sri Lanki (141), pięć lat temu notowanej na 51 miejscu.

Pozycja Nepalu (159), w którym walki o różnej intensywności trwały od wielu lat, ma szanse wzrosnąć w przyszłym roku, ze względu na zachęcające skutki „rewolucji demokratycznej” z kwietnia tego roku.

Poz Kraj Nota

1 Finlandia 0,50

- Irlandia 0,50

- Islandia 0,50

- Holandia 0,50

5 Czechy 0,75

6 Estonia 2,00

- Norwegia 2,00

8 Słowacja 2,50

- Szwajcaria 2,50

10 Węgry 3,00

- Łotwa 3,00

- Portugalia 3,00

- Słowenia 3,00

14 Belgia 4,00

- Szwecja 4,00

16 Austria 4,50

- Boliwia 4,50

- Kanada 4,50

19 Bośnia i Hercegowina 5,00

- Dania 5,00

- Nowa Zelandia 5,00

- Trinidad i Tobago 5,00

23 Niemcy 5,50

- Benin 5,50

- Jamajka 5,50

26 Namibia 6,00

27 Litwa 6,50

- Wielka Brytania 6,50

29 Kostaryka 6,67

30 Cypr 7,50

31 Korea Południowa 7,75

32 Grecja 8,00

- Mauritius 8,00

34 Ghana 8,50

35 Australia 9,00

- Bułgaria 9,00

- Francja 9,00

- Mali 9,00

39 Panama 9,50

40 Włochy 9,90

41 Salwador 10,00

- Hiszpania 10,00

43 Tajwan 10,50

44 Afryka Południowa 11,25

45 Wyspy Zielonego Przylądka 11,50

- Macedonia 11,50

- Mozambik 11,50

- Serbia i Czarnogóra 11,50

49 Chile 11,63

50 Israel (terytorium izraelskie) 12,00

51 Japonia 12,50

52 Dominikana 12,75

53 Botswana 13,00

- Chorwacja 13,00

- Stany Zjednoczone (terytorium amerykańskie) 13,00

- Tonga 13,00

57 Urugwaj 13,75

58 Fidżi 14,00

- Hong-Kong 14,00

- Polska 14,00

- Rumunia 14,00

62 Cypr (część północna) 14,50

- Gwinea-Bissau 14,50

- Honduras 14,50

- Republika Środkowoafrykańska 14,50

66 Madagaskar 15,00

- Togo 15,00

68 Ekwador15,25

69 Nikaragua 15,50

70 Burkina Faso 16,00

- Kosowo 16,00

- Lesotho 16,00

73 Kongo 17,00

- Kuwejt 17,00

75 Brazylial 17,17

76 Argentyna 17,30

77 Zjednoczone Emiraty Arabskie 17,50

- Mauretania 17,50

- Senegal 17,50

80 Albania 18,00

- Katar 18,00

82 Paragwaj 18,25

83 Timor Wschodni 18,50

84 Liberia 19,00

85 Mołdowa 19,17

86 Mongolia 19,25

87 Haiti 19,50

88 Tanzania 19,82

89 Gruzja 21,00

90 Gwatemala 21,25

91 Angola 21,50

92 Malezja 22,25

93 Komory 22,50

- Zambia 22,50

95 Niger 24,50

- Seszele 24,50

97 Maroko 24,83

98 Bhoutan 25,00

- Wybrzeże Kości Słoniowej 25,00

- Turcja 25,00

101 Armenia 25,50

- Malawi 25,50

103 Indonezja 26,00

- Sierra Leone 26,00

105 Indie 26,50

- Ukraina 26,50

107 Liban 27,00

108 Kambodża 27,25

109 Gwinea 27,50

- Jordania 27,50

111 Bahrein 28,00

112 Kamerun 28,25

- Peru 28,25

114 Gabon 28,50

115 Wenezuela 29,00

116 Uganda 29,83

117 Tadżykistan 30,00

118 Kenia 30,25

119 Stany Zjednoczone (poza terytorium amerykańskim) 31,50

120 Nigeria 32,23

121 Dżibuti 33,00

122 Tajlandia 33,50

123 Kirgistan 34,00

124 Czad 35,50

125 Burundi 39,83

126 Algieria 40,00

127 Swaziland 40,50

128 Kazachstan 41,00

- Rwanda 41,00

130 Afganistan 44,25

131 Kolumbia 44,75

132 Meksyk 45,83

133 Egipt 46,25

134 Autonomia Palestyńska 46,75

135 Azerbejdżan 47,00

- Israel (poza terytorium izraelskim) 47,00

137 Bangladesz 48,00

- Gwinea Równikowa 48,00

139 Sudan 48,13

140 Zimbabwe 50,00

141 Sri Lanka 50,75

142 Filipiny 51,00

- Demokratyczna Republika Konga 51,00

144 Maldiwy 51,25

- Somalia 51,25

146 Singapur 51,50

147 Rosja 52,50

148 Tunezja 53,75

149 Gambia 54,00

- Jemen 54,00

151 Białoruś 57,00

152 Libia 62,50

153 Syria 63,00

154 Irak 66,83

155 Wietnam 67,25

156 Laos 67,50

157 Pakistan 70,33

158 Uzbekistan 71,00

159 Nepal 73,50

160 Etiopia 75,00

161 Arabia Saudyjska 76,00

162 Iran 90,88

163 Chiny 94,00

164 Birma 94,75

165 Kuba 95,00

166 Erytrea 97,50

167 Turkmenistan 98,50

168 Korea Północna 109,00