Wrocław. Willa z balkonem do gimnastyki i bank w Rynku. Mamy nowe zabytki

Modernistyczna willa na Zalesiu, kamienica w Śródmieściu i na Krzykach oraz dobrze znany wszystkim wrocławianom gmach w Rynku, zaprojektowany w Breslau na siedzibę miejskiej kasy i całe lata konsekwentnie na ten cel przeznaczany także w polskim Wrocławiu to obiekty architektoniczne, które dołączyły właśnie do wrocławskiego spisu budynków chronionych z uwagi na szczególne historyczne atuty.

Rading wyznawał zasadę domu otwierającego się na ogród, powietrze i słońce. Kubistyczną bryłę budynku tworzą połączone prostopadłościany. Całość kryta jest płaskim dachem. Otwory okienne mają różne kształty i wymiary. Na parterze są pomieszczenia części dziennej - jadalnia z wyjściem na taras prowadzący do ogrodu, salon i pokój muzyczny. Wszystkie te trzy pomieszczenia są oddzielone rozsuwanymi drzwiami, dzięki czemu można było je łączyć tworząc jedną wielką przestrzeń.

W okresie międzywojennym willa należała do najnowocześniejszych i najbardziej awangardowych przykładów budownictwa mieszkalnego we Wrocławiu. Projektant przewidział wszystkie rodzaje aktywności mieszkańców, łącznie z wyjściem prowadzącym z łazienki wprost na balkon, co zachęcać miało do gimnastyki na świeżym powietrzu.

Biurowiec przy Rynku 9-11, w Breslau Städtische Sparkasse czyli Miejska Kasa Oszczędności jest obecnie siedzibą Santander Bank Polska. Jego miejsce na wykazie cennych zabytków jest w zupełności uzasadnione - to jeden z pierwszych wieżowców Wrocławia. Powstał w 1931 roku i wyróżnia się znacznie od sąsiedztwa.

Bank powstał w miejsce trzech wyburzonych budynków - późnogotyckiej kamieniczki pod adresem Rynek 9, gotyckiej Kamienicy Pod Złotym Krzyżem pod 10 i wielokrotnie przebudowywanej kamienicy pod numerem 11.

Autorem projektu miejskiej kasy był Max Berg, odpowiedzialny również za wizję Hali Stulecia. Jego projekt wpisywał się w ówczesne poglądy na architekturę nowoczesną, modernistyczny styl oraz nowatorskie projekty urbanistyczne i fascynację nowojorskimi wieżowcami.

Na najwyższej kondygnacji znajdowała się kawiarnia. Wejście główne od strony Rynku ozdobione było podwójnym portalem pokrytym wypukłymi, wzorowanymi na znanych ze sztuki egipskiej, reliefami w stylu art déco autorstwa Gustava Adolfa Schmidta. We wnętrzu znaleźć można do dziś czynną windę typu paciorkowego z dwudziestoma kabinami, jedną z niewielu na świecie.

W 1940 roku został opracowany projekt przebudowy budynku banku oraz części zachodniej pierzei Rynku i całej północnej pierzei pl. Solnego. Na szczęście niemieckim gospodarzom zabrakło pieniędzy i czasu.

Dwie wrocławskie kamienice, jedne z wielu ocalonych ze zniszczeń dokonanych w Festung Breslau, będą teraz otoczone prawną ochroną konserwatora zabytków. Jedna z nich znajduje się przy ulicy Gajowej 34, a druga przy Piastowskiej 26. Pozornie są jednymi z wielu w swojej okolicy, jednak warto przyjrzeć im się dokładniej - są pełne niezwykłych detali architektonicznych.