Większość Polaków: nie jesteśmy antysemitami, ale...

Jak wynika z badania, Polacy czerpią wiedzę o Żydach najczęściej z mediów elektronicznych; telewizję, film i radio wskazało prawie dwie trzecie respondentów (65,5%), zaledwie 1,4% spontanicznie wymieniało internet. Drugim najczęściej deklarowanym źródłem wiedzy Polaków o Żydach są media drukowane; książki, gazety i czasopisma wskazała ponad jedna trzecia respondentów (36,7%). Trzecim źródłem wiedzy o Żydach jest szkoła (25,8%) a zaraz potem rozmowy z rodziną (23,5%) i rozmowy ze znajomymi (19,6%).

Stosunkowo niewiele osób (5,2%) wskazało lekcje religii i to, co się słyszy w kościele jako źródło swej wiedzy o Żydach. Również niewielu badanych (4,7%) zadeklarowało osobisty kontakt z Żydami jako swoje źródło wiedzy o nich. Niewielu (4,8%) przyznało, że nie zetknęło się z informacjami o Żydach.

W odpowiedzi na pytanie, którego intencją było zbadanie przekonań na temat "współzawodnictwa w cierpieniu" między Polakami a Żydami (rozmyślnie potraktowanymi rozłącznie), prawie połowa respondentów (45,3%) wybrała odpowiedź, że jeden i drugi naród ucierpiał tyle samo. Mniej niż jedna trzecia (28,4%) respondentów była zdania, że w czasie II wojny światowej naród żydowski ucierpiał bardziej niż naród polski, a mniej niż jedna szósta (15,6%), że naród polski ucierpiał bardziej niż naród żydowski. Co dziesiąty badany nie ma zdania na ten temat.

Wiek silnie różnicuje przekonania o polskich i żydowskich cierpieniach podczas II wojny światowej. Dominujące przekonanie o równowadze w cierpieniu jest tym szerzej rozpowszechnione, im starsi są respondenci. Przekonanie o większym cierpieniu Żydów niż Polaków jest tym częstsze, im młodsi są respondenci. Pogląd o przewadze cierpień polskich nad żydowskimi ma najmniej zwolenników wśród najmłodszych badanych; podziela go tylko 6,4% grupy wiekowej 15-19 lat. Najwięcej zwolenników tego poglądu jest w grupie dwudziesto- i pięćdziesięciolatków - po 20%.

Z opinią, że Polacy nie lubią Żydów zgadza się prawie połowa (46,7%) badanych. Przeciwnego zdania jest ponad jedna trzecia (38,6%) respondentów.

Opinia, że Polacy nie lubią Żydów, jest częściej spotykana u mężczyzn niż u kobiet, wśród osób w wieku 20-39 lat, mieszkańców wielkich miast, zainteresowanych polityką, określających swoje poglądy polityczne jako centrolewicowe i centroprawicowe. Niezgadzający się z opinią, że Polacy nie lubią Żydów, to częściej kobiety niż mężczyźni, osoby z najmłodszej grupy wiekowej (15-19 lat) oraz z dwóch najstarszych grup wiekowych (50 i więcej lat), mieszkańcy miast małych i średnich, deklarujący całkowity brak zainteresowania polityką, określający swoje poglądy polityczne jako prawicowe.

Ponad dwie trzecie respondentów (67,9%) przyznało, że zetknęli się ze słowem "antysemityzm"; jedna czwarta (24%), że nie.

W odpowiedzi na otwarte pytanie o to, czym jest antysemityzm, najczęściej definiowano go jako niechęć, nielubienie Żydów. Takie lub inne odpowiedzi zawierające słabsze emocje negatywne w określeniu podała jedna czwarta ogółu badanych (25,6%). Po drugie, antysemityzm był definiowany jako nienawiść i wrogość do Żydów. Te lub podobne określenia zawierające silne emocje negatywne podał co dziesiąty respondent (11,9%).

Istnienie problemu antysemityzmu w Polsce (zdefiniowanego jako niechęć do Żydów) potwierdza ponad połowa ogółu respondentów (52,7%) - ponad trzy czwarte (77,7%) tych, którzy zadeklarowali, że zetknęli się ze słowem "antysemityzm". Zdaniem większości z nich (39,7% ogółu, a 58,6% tych, którzy zetknęli się ze słowem "antysemityzm") jest to problem marginesowy. Tylko jedna ósma ogółu Polaków (13%) uważa, że antysemityzm to problem poważny. Co dziesiąty badany (9,3%) jest zdania, że problem antysemityzmu w Polsce w ogóle nie istnieje.

Większość Polaków nie prezentuje poglądów antysemickich, ale jednak prawie połowa (45,2%) zgadza się z opinią, że Żydzi mają zbyt wiele wpływu w świecie, jedna trzecia (34,2%) uważa, że Żydzi mają zbyt wielki wpływ na życie polityczne w kraju, jedna trzecia (34,1%), że mają zbyt wielki wpływ na polskie życie gospodarcze, jedna czwarta (26,8%) sądzi, że mają zbyt wielki wpływ na polskie media.

Jedna piąta Polaków (19,6%) uważa, że wprawdzie Holokaust to wielka zbrodnia, ale dobrze się stało, że w jej wyniku w Polsce prawie w ogóle nie ma Żydów. Jedna szósta (16,2%) jest zdania, że Żydzi mają tyle kłopotów, ponieważ Bóg ukarał ich za ukrzyżowanie Chrystusa.

Sondaż zrealizowano w dniach 7-10 stycznia 2010 r. na ogólnopolskiej losowej reprezentatywnej próbie 1001 mieszkańców Polski powyżej 15. roku życia.