Zginęła 70 lat temu. Dała twarz warszawskiej Syrence!

Krystyna Krahelska** ur. się 24 marca 1914 r. w Mazurkach nad Szczarą na Ziemi Nowogródzkiej, w rodzinie ziemiańskiej rodzinie. Dzieciństwo w dworku było spokojne i wypełnione muzyką - wyjątkowo muzykalna Krystyna **obdarzona została pięknym sopranem i od małego uczyła się białoruskich pieśni. W przyszłości swoją pracę dyplomową z etnografii poświęciła tematowi roku obrzędowego we wsi Mazurki.

Czytaj też: Program obchodów 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego!

W 1926 roku cała rodzina Krystyny przeniosła się do Brześcia. Tutaj dziewczyna rozpoczęła naukę w gimnazjum w klasie humanistycznej. Interesowała się poezją. Prowadziła notatnik, w którym wierszem opisywała emocje i najważniejsze wydarzenia ze swojego życia. Wstąpiła do harcerstwa. W 1932 r. zdała maturę i rozpoczęła studia na Uniwersytecie Warszawskim na Wydziale Geografii. Rok później zdecydowała się przenieść na etnografię.

Jej twórczość poetycka została zauważona w 1936 r., gdy zaproszono ją na tzw. "środę literacką" do Wilna. Tutaj swoje wieczory autorskie mieli m.in. Julian Tuwim i Jan Lechoń. Krystyna dawała też koncerty pieśni ludowych i własnych kompozycji. Chciała poświęcić się sztuce.

Warszawska Syrenka ma twarz młodej artystki

Krystyna była wysoka, w jednym ze wspomnień określono ją jako "posągową blondynę". Oczy miała zielone. Rzeźbiarka Ludwika Nitschowa była przyjaciółką ciotki dziewczyny i wykonała rzeźbę jej głowy. Tą z kolei zobaczył w pracowni artystki prezydent Warszawy Stefan Starzyński. Zachwycił się wdziękiem i polską urodą. Poprosił, aby to Krystyna pozowała Nitschowej do tworzonego przez nią właśnie pomnika warszawskiej Syrenki. Krystyna trochę się podobno wstydziła, nie przyznawała się przyjaciołom.* Pomnik stanął nad Wisłą w sierpniu 1939 roku*.

1 września Krystyna Krahelska przebywała razem z rodziną w rodzinnych Mazurkach. Po wejściu do Polski wojsk sowieckich wyjechali razem do Białegostoku. W połowie października 1939 r. powrócili do Warszawy. W stolicy młoda Krystyna zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Wiosną 1940 r. cała rodzina ponownie opuściła Warszawę i przeniosła się do Pieszej Woli, a potem do Puław. Tam Krystyna rozpoczęła pracę jako pomoc laboratoryjna. Nieprzerwanie działała w konspiracji.

W 1941 r. Krystyna pisze dwie piosenki: "Kołysanka" i "Kujawiak". W sierpniu 1942 r. znowu przeprowadza się do Warszawy, gdzie w styczniu 1943 r. powstaje jej najbardziej znana piosenka "Hej chłopcy bagnet na broń", napisana dla batalionu AK "Baszta".

Krystyna ostatni swój wiersz napisała w czerwcu 1944 r. : "Gdy przyjdzie dzień odlotu do krainy innej, / chcę odlecieć w porywie szczęścia jak ptak, /co uciekając z ziemi niegościnnej, / ziemię na niebo zamienia".

28 lipca 1944 r. pod pseudonimem "Danuta" została przydzielona jako sanitariuszka do plutonu 1108, wchodzącego w skład dywizjonu "Jeleń". Noc przed wybuchem Powstania Warszawskiego spędziła w mieszkaniu na rogu Oleandrów i Marszałkowskiej razem z kilkoma innymi sanitariuszkami. 1 sierpnia 1944 r. o godz. W pluton 1108 ruszył do akcji na gmach "Nowego Kuriera Warszawskiego". "Danuta" z poświęceniem opatrywała pierwszych rannych, jednak po godzinie walk sama została ciężko ranna. Już półprzytomna, trafiła do punktu sanitarnego. Mimo przeprowadzonej operacji zmarła 2 sierpnia nad ranem. Pochowano ją przy ul. Polnej 36. W kwietniu 1945 r. jej szczątki przeniesione zostały na cmentarz przy kościele św. Katarzyny na warszawskim Służewie.

Krystynę Krahelską pośmiertnie odznaczonoKrzyżem Walecznych oraz Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

Więcej: polskieradio.pl

Zobacz też: Sportowcy-bohaterowie Powstania Warszawskiego