Warszawa. Początek roku szkolnego. Wsparcie psychologiczne dla uczniów

– Jak alarmują specjaliści kryzysy psychiczne dzieci i młodzieży to palący problem ostatnich lat, który znacząco nasiliła pandemia. Dlatego stale rozbudowujemy ofertę specjalistycznej pomocy dla młodych warszawiaków – powiedział Rafał Trzaskowski, prezydent Warszawy. – System wsparcia, który zapewniamy obejmuje pomoc w szkołach, sieć poradni psychologiczno-pedagogicznych, dostęp do specjalistów w miejskich podmiotach leczniczych. Organizowaliśmy również szkolenia dla rodziców na temat walki z depresją u dzieci i nastolatków – dodaje prezydent.

– W trosce o warszawskich uczniów podejmujemy szereg działań, aby dzieci i młodzież jak najlepiej czuły się w szkole i były w niej bezpieczne. Dlatego w każdej miejskiej szkole zapewniamy opiekę psychologa lub pedagoga, a w aż 88 proc. szkół podstawowych i 68 proc. szkół ponadpodstawowych dzieci i młodzież mogą liczyć zarówno na opiekę psychologiczną, jak i pedagogiczną – powiedziała Renata Kaznowska, zastępca prezydenta Warszawy.

Jednocześnie, w zależności od potrzeb w stołecznych szkołach zatrudnia się również innych specjalistów - logopedów, terapeutów pedagogicznych oraz reedukatorów – przypomina stołeczny ratusz.

Warszawa ma też rozbudowany system poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego - w ubiegłym roku szkolnym 2019/2020 w stolicy działało 28 poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym 4 specjalistyczne. Uczniowie mogą liczyć na pomoc specjalistów zatrudnionych w poradniach tj. psychologów (diagnostów, psychoterapeutów – indywidualnych i rodzinnych oraz trenerów umiejętności psychologicznych), pedagogów (diagnostów, specjalistów terapii pedagogicznej), terapeutów SI, logopedów oraz pedagogów specjalnych. Specjaliści diagnozują i wspierają rozwój dzieci i młodzieży, ich możliwości i potrzeby, pomagają w efektywnym uczeniu się, uczą jak rozwiązywać konflikty i problemy. Wspierają też rodziców i nauczycieli w ich działaniach wychowawczych i edukacyjnych.

Uczniowie z problemami psychicznymi mają możliwość terapii i kontynuowania nauki w czasie hospitalizacji w trzech miejskich szkołach zorganizowanych w szpitalach.

W Warszawie działają również specjalistyczne poradnie, które są ściśle ukierunkowane na konkretne problemy uczniów:

- TOP diagnozuje dzieci z zaburzonymi analizatorami wzroku i słuchu, afazją, jąkające się, prowadzi też ośrodek koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczy OKRO - w ramach specjalistycznej poradni TOP działa też Młodzieżowy Telefon Zaufania (pod numerem telefonu 667 147 738);

- Uniwersytet dla Rodziców (dla rodziców wychowujących dzieci z trudnościami w zachowaniu);

- OPTA (dla dzieci i rodzin zagrożonych alkoholizmem);

- MOP (zaburzenia okresu dojrzewania, m.in. anoreksja i bulimia).

Warszawa rozszerza ofertę poradni, ogłaszając liczne konkursy i finansując granty na innowacyjne programy.

W tym roku są to programy dotyczące zapobiegania przemocy w rodzinie, w szkole i w środowisku lokalnym, wsparcia psychologicznego dzieci i rodziców w przypadku podejrzenia o wykorzystywanie seksualne oraz promocji zdrowia psychicznego.

Dodatkowo w ramach tegorocznej już 12. edycji grantów realizowanych jest 15 projektów z 13 poradni psychologiczno-pedagogicznych, na łączną kwotę blisko 60 tys. zł. 

Miejskie poradnie psychologiczno-pedagogiczne działają aktywnie w Warszawskiej Sieci Pomocy Dzieciom, która udziela pomocy dzieciom zagrożonym wykorzystywaniem seksualnym. Jej działania koncentrują się na ochronie najmłodszych i zminimalizowaniu konsekwencji, jakie niesie ze sobą doświadczenie przemocy.

W ramach sieci - dzieci i ich rodziny - są wspierane przez specjalistów z 23 poradni psychologiczno-pedagogicznych prowadzonych przez m.st. Warszawę, z 3 organizacji pozarządowych oraz z Centrum Neuropsychiatrii Dzieci i Młodzieży w Józefowie. Jednostką koordynującą działania jest Fundacja "Dajemy Dzieciom Siłę".

Dodatkowym wsparciem dla miejskich szkół są też Specjalistyczne Punkty Konsultacyjne znajdujące się w pięciu młodzieżowych ośrodkach socjoterapii oraz siedmiu placówkach oświatowych funkcjonujących na terenie Warszawy.

Placówki rozwiązują problemy wychowawcze dzieci i młodzieży, oferują bezpłatną pomoc nauczycielom, wychowawcom, rodzicom, kuratorom sądowym i pracownikom socjalnym we wszelkich sytuacjach związanych z niedostosowaniem społecznym, trudnościami adaptacyjnymi, uzależnieniami, używaniem lub eksperymentowaniem z substancjami psychoaktywnymi, nieprzestrzeganiem norm społecznych, buntem, agresją, czy fobiami szkolnymi uczniów. A dyżurujący w nich specjaliści udzielają rocznie ponad 1000 indywidualnych porad i konsultacji.

Od 2009 r. w stolicy działa też grupa interwentów kryzysowych (powołana zarządzeniem prezydenta), którzy udzielają pomocy pokrzywdzonym i rozwiązują konflikty w szkołach, przedszkolach i placówkach oświatowych prowadzonych przez miasto. W jej skład wchodzą przedstawiciele miejskiego Biura Edukacji oraz psycholodzy i pedagodzy, specjalizujący się w szybkim i skutecznym uruchamianiu procedur kryzysowych. 

Wychowawców i szkolnych pedagogów aktywnie wspiera Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń (WCIES. W jego ofercie znajdują się liczne kursy doskonalące, seminaria, warsztaty, konsultacje i inne formy doskonalenia - ukierunkowane na bezpieczeństwo psychiczne i fizyczne warszawskich uczniów i wychowanków. Realizowane są także szkolenia w zakresie profilaktyki problemów zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży (w tym depresji).

W ramach systemu opieki psychologicznej dla dzieci i młodzieży, w Warszawie działają również ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej. Placówki zapewniają szybki kontakt ze specjalistami oraz wsparcie dla dzieci i młodzieży oferowane przez psychologów, psychoterapeutów, terapeutów środowiskowych. Ośrodki oferują m.in. porady psychologiczne i diagnostyczne, sesje psychoterapii (indywidualnej, rodzinnej, grupowej), wizyty i porady.  Przykładem takiej placówki jest Centrum TOGO prowadzone przez Warszawski Szpital dla Dzieci. Ośrodek posiada oddziały na Białołęce (w poradni przy ul. Przykoszarowej 16) oraz w Śródmieściu (al. Wyzwolenia 6). Opieką TOGO są objęte dzieci i młodzież do 21. roku życia oraz ich rodziny i opiekunowie prawni.

W miejskiej przychodni w Ursusie przy ul. Sosnkowskiego 18 funkcjonuje dzienny oddział opieki psychologiczno-psychoterapeutycznej oraz psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży. Młodzi pacjenci mogą skorzystać z leczenia oraz rehabilitacji; oddział udziela również konsultacji edukacyjnych dla ich rodzin.

W warszawskich podmiotach leczniczych od lat funkcjonują również poradnie zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży m.in. na Żoliborzu, Ursynowie, Pradze-Południe.

Latem tego roku, dzięki wsparciu unijnemu oraz dotacjom z miasta, Szpital Wolski uruchomił Środowiskowe Centrum Zdrowia Psychicznego dla dzieci i młodzieży z terenu dzielnicy Wola. W ciągu najbliższych dwóch lat ośrodek zapewni pomoc dla blisko 2 tys. młodych pacjentów i ich rodzin.

Kolejne 5 tys. dzieci i młodzieży z Ochoty, Śródmieścia i Ursusa, będzie miało możliwość skorzystania z drugiego Środowiskowego Centrum Zdrowia Psychicznego dla dzieci i młodzieży, prowadzonego w partnerstwie przez Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa-Ochota. Projekt pn. "Po zdrowie razem", finansowany ze środków unijnych, oferuje usługi szybkiej interwencji psychologicznej, zlokalizowanej najbliżej miejsca zamieszkania młodego pacjenta.

W obu centrach proces zdrowienia dzieci i młodzieży będzie opierał się na kompleksowej opiece medycznej, ale również na indywidualnym wsparciu społecznym i stałym kontakcie z pacjentami.