Ikony warszawskiego Mokotowa

"O najmilsza przechadzko!
Miły Mokotowie
Pióro Cię nie opisze,
Ni słowo opowie"

Takimi słowami Wojciech Wincenty Wielądko (pisarz przełomu XVIII i XIX stulecia) wyraził w kilku wersach urodę przedmiejskiej wówczas osady, której prapoczątki sięgają czasów neolitu.
W 1238 rok erygowano parafię św. Katarzyny, dając początek nowej wsi Służew, w sąsiedztwie której w późniejszych latach powstały także Służewiec, Wierzbno, Szopy i Imielin. Takie były początki warszawskiego Mokotowa.

"Burzliwe dzieje obszaru dzisiejszego Mokotowa sprawiły, że ta dzielnica jest niebywale urozmaicona pod względem architektonicznym i urbanistycznym. Poszczególne epoki pozostawiły widoczne ślady - pomimo zniszczeń spowodowanych kolejnymi wojnami".

SGH, MSW, Iluzjon, Moskwa... Zobaczcie budynki - ikony, które do dziś wzbudzają podziw i zainteresowanie nie tylko turystów.

Tu na zdjęciu kamienica na rogu ulicy Skolimowskiej i Chocimskiej na Starym Mokotowie. Zdjęcie z 1947 roku.

(WP, Fundacja Centrum Architektury, oprac. mg)

Kompozycję kampusu tworzą trzy obiekty o spójnej architekturze. Ich styl - opisywany jako art deco, umiarkowany modernizm lub połączenie klasycyzmu i narodowego historyzmu z ekspesjonizmem - wymyka się klasyfikacji.

Sam gmach główny SGH (zrealizowany w latach 1951-1955 według projektu z 1924 roku) zmodyfikowany został przez Stefana Putowskiego. Centralną jego część stanowi dziedziniec zadaszony niedawno odrestaurowaną szklaną piramidą schodkową (...).

Biblioteka z lat 1928-1931 była nowoczesna jak na swoje czasy, dzięki dostępowi dziennego światła wpadającego do czytelni przez cylindrowe latarnie.

Dwa odlane z betonu lwy stoją na placyku przed frontem biurowca niczym egipskie sfinksy przed wejściem do świątyni (...). Kino, które według plebiscytu pisma "Stolica" miało otrzymać nazwę "Wieczór", nazwano ostatecznie "Moskwa" i otwarto w 1950 roku.
W 1996 roku "Moskwę", podobnie, jak wiele innych stołecznych kin, wyburzono pod nowe inwestycje.

To jeden z warszawskich szpitali zbudowanych w okresie socrealizmu, ale zaprojektowanych według nowatorskich, jak na tamte czasy, założeń funkcjonalizmu.

Rodzinna firma Jana Wedla, warszawskiego potentata cukierniczego, dbała o swoich stałych pracowników. Dla kadry kierowniczej zbudowano mieszkania czynszowe na Mokotowie.

W czasie okupacji cześć lokali zajęli Niemcy. Budynki przetrwały II wojnę światową. Po 1945 roku zasiedlili je w znacznej części przedstawiciele władzy ludowej.

Tu na zdjęciu ochotnicy z narzędziami idą na miejce pracy. Z prawej zabytkowy dom Jana Wedla na ul. Puławskiej 28. Zdjęcie z 1948 roku.

Parterowy budynek kina przy skwerze Słonimskiego (plac ten zaplanowany był pierwotnie jako rynek Mokotowa) to prostopadłościenna bryła z falującym dachem i rotundą w zagłębieniu terenu (...).

Częściowo wykończony obiekt otwarto już 1 maja 1949 roku. Budynek, na skutek społecznych protestów, uruchomiono przed rozbiórką.

W 2012 roku, po trzyletnim remoncie, kino oddano ponownie do użytku. Działa z powodzeniem do dziś.

Wszystkie śródtytuły i opisy pochodzą z książki "MOK - Ilustrowany atlas architektury północnego Mokotowa" (koncepcja i projekt: Magdalena Piwowar, tekst: Joanna Koszewska, Grzegorz Mika, ilustracje: Maciej Drążkiewicz, Łukasz Gadomski).

Fragmenty publikujemy dzięki uprzejmości wydawnictwa Fundacja Centrum Architektury.