W USA mają przysięgę na sztandar, my będziemy mieli "wychowanie patriotyczne"
Widzę na pewno problem kryzysu patriotyzmu, widzę problem pewnych zahamowań w wyrażaniu pewnych postaw patriotycznych i widzę problem poczucia zadań państwa polskiego. Amerykanie mają przysięgę na sztandar narodowy w swoich szkołach, a my będziemy mieli "wychowanie patriotyczne" - powiedział marszałek Marek Jurek, gość "Sygnałów Dnia".
Sygnały Dnia: Panie marszałku, fizyka wiadomo, historia wiadomo, biologia wiadomo, język polski wiadomo, to są dziedziny wiedzy, prawda? A czy wychowanie jest dziedziną wiedzy, a zwłaszcza wychowanie z przymiotnikiem: patriotyczne?
Marek Jurek: Pedagogika, oczywiście, że jest dziedziną wiedzy. Psychologia w tym zakresie, w jakim ma służyć pedagogice, oczywiście, też od starożytności.
Czyli jeśli przyjmując, tak jak chciałby wicepremier Roman Giertych, że do szkół zostanie wprowadzone wychowanie patriotyczne, będzie ono podlegało ocenie. Czyli jeśli ktoś będzie miał szóstkę z wychowania patriotycznego, to znaczy że jest wybitnym patriotą, a jeśli będzie miał dwójkę, to do poprawki?
- Myślę, panie redaktorze, że mimo wszystko w radiu publicznym powinniśmy rozmawiać poważnie.
Nie, bo chciałbym się dowiedzieć, czy widzi pan sens wprowadzania przedmiotu "wychowanie patriotyczne" w sytuacji, kiedy mamy historię, kiedy mamy wiedzę o społeczeństwie, w sytuacji, kiedy mamy tak zwane godziny do dyspozycji dyrektora, gdzie można robić różne rzeczy. Czy nauczanie historii w tej chwili nie ma wątku patriotycznego?
- Mamy wiedzę o społeczeństwie...
No właśnie.
- ...czyli przedmiot związany z edukacją obywatelską, z nauką działania państwa i jego zasad.
Czy widzi pan sens wprowadzenia takiego przedmiotu do szkół?
- Widzę na pewno problem kryzysu patriotyzmu, widzę problem pewnych zahamowań w wyrażaniu pewnych postaw patriotycznych, widzę problem poczucia zadań państwa polskiego, widzę problem w identyfikacji realnie istniejącego państwa, niepodległego państwa z ideałem ojczyzny.
Zgoda. Ale czy sposobem naprawienia tej sytuacji jest przedmiot pod tytułem "wychowanie patriotyczne"?
- Tego nie wiem. Minister rzucił pewien pomysł. To jest raczej początek dyskusji. W moim przekonaniu przede wszystkim (i tu się zgadzam całkowicie z panem) należałoby nasycić treściami patriotycznymi te przedmioty, o których mówimy, dlatego że sytuacja, na którą kiedyś zwróciła mi uwagę moja żona, ona jest polonistką, dokonała dokładnego przeliczenia w jednym z podręczników licealnych do języka polskiego w literaturze okresu wojny wierszy i utworów charakterystycznych dla twórczości pokolenia wojennego, takich jak Baczyńskiego, Gajcego i tak dalej, i z drugiej strony twórczości takiej, można powiedzieć, rewizjonistycznej, pacyfistycznej powstającej w czasie wojny, typu Białoszewski i podobne. I okazało się, że tak naprawdę opis czasu, II wojna światowa, kiedy powstało polskie państwo podziemne, Polska Walcząca, kiedy właściwie cały naród walczył o niepodległość, były inne postawy, które warto pokazać jako tło, jest kompletnie zdeformowany, dlatego że cała twórczość patriotyczna, cała twórczość pokolenia
wojennego jest ograniczona, jest sztucznie wyeksponowana twórczość pacyfistyczna w okresie II wojny światowej. Nie I wojny światowej w Niemczech czy we Francji, w czasach Remarque’a, ale w Polsce w okresie okupacji hitlerowskiej, w okresie II wojny światowej. I rzeczywiście tutaj warto się nad tym zastanowić, w jaki sposób kształtować młodego Polaka tak, żebyśmy identyfikowali, żebyśmy mieli to poczucie republikańskie, które każe identyfikować własne państwo i ideały ojczyzny tak, jak na przykład robią to Amerykanie, dlatego że w moim przekonaniu to powinien być dla nas model, a nie narody czy państwa, które po II wojnie światowej mają kaca, przeżywają problem, nie wiem, kryzysu demokracji, obywatelskości, patriotyzmu i tak dalej. Powinniśmy budować silną demokrację, opartą na silnym poczuciu obywatelskim. W jaki sposób? Jest zadaniem ministra edukacji, żeby się nad tym zastanawiał i podejmował pewne propozycje. Chociaż jeszcze raz powtórzę, ja się z panem zgadzam, że – w moim przekonaniu – przede wszystkim
należałoby nasycić treściami patriotycznymi te przedmioty, które są naturalnym nośnikiem świadomości narodowej, takich jak historia literatury, wiedza obywatelska czy historia w ogóle, historia polityczna. Amerykanie mają przysięgę na sztandar narodowy w swoich szkołach. To w Polsce pewnie by się nie przyjęło, ale swoją drogą jako przykład czegoś...