Mężczyźni z Podkarpacia i Małopolski żyją średnio 73 lata, czyli o cztery lata dłużej niż panowie z województwa łódzkiego - wynika z badań prowadzonych przez GUS. W przypadku kobiet, średnia długość życia jest najwyższa w województwie podlaskim - 81,5 lat. Mieszkanki łódzkiego żyją przeciętnie o 2,5 roku krócej.
- To zdumiewające, że taka różnica utrzymuje się na terenie jednego kraju. Nie da się tego wytłumaczyć wyłącznie różnicą w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego. Bardzo trudno dociec wszystkich przyczyn - twierdzi prof. Jerzy Kowaleski, demograf z Uniwersytetu Łódzkiego. - Łódź i samo województwo charakteryzują się pewnymi wcześniejszymi zaniedbaniami, wynikającymi z warunków życia, z jakości opieki zdrowotnej oraz z innych czynników. W skali makro nie ma aż tak znaczących różnic między Łodzią, a np. Warszawą i Krakowem, w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego, mierzonego chociażby wysokością dochodu per capita, które tłumaczyłyby takie różnice w średniej długości życia.
Wschód żyje dłużej
Różnice w średniej oczekiwanej długości życia są jeszcze bardziej widoczne przy porównaniu poszczególnych miast. Najdłuższym życiem cieszą się panowie mieszkający w Rzeszowie (74,4 lata), średnio powyżej 74 lat żyją też mężczyźni mieszkający w Krakowie, Warszawie, Tarnowie i w Trójmieście. Wśród kobiet, najdłużej żyją mieszkanki Suwałk i Łomży (81,8 lat) oraz Białegostoku i Tarnobrzega (81,7 lat). Mężczyźni żyjący najkrócej mieszkają w Łodzi - żyją średnio 68,7 lat, a także w Katowicach i Skierniewicach (69,3 lata). Dla pań, najbardziej niesprzyjające długiemu życiu jest zamieszkiwanie w Katowicach i Szczecinie, kobiety z tych miejscowości żyją średnio 77,9 lat, 78,1 lat dożywają przeciętnie mieszkanki Łodzi.
W długości życia Polaków widać wyraźny podział na wschód i zachód Polski. Średnia długość życia najwyższa jest w województwach wschodnich i w Małopolsce, we wszystkich statystykach najgorzej wypada woj. łódzkie jest tak zarówno w przypadku miast, jak i wsi tego regionu.
- Nasze zdrowie i trwanie życia zależy od kilku czynników. W opinii lekarzy najbardziej znaczące są zachowania chroniące zdrowie i tak zwane zachowania zastępcze (m.in. stosowanie używek). Oprócz tego wpływ na długość życia mają również stopień degradacji środowiska, dostępność i jakość opieki zdrowotnej oraz uwarunkowania genetyczne. Samo położenie regionów, w których żyje się krócej podpowiada, że czynnik ekologiczny może tu odgrywać ważną rolę. Istotny jest także rozwój społeczno-gospodarczy w skali mikro, to znaczy warunki życia w gospodarstwie domowym, które wiążą się z zachowaniami chroniącymi zdrowie.
7 lat do Albanii
65,7 lat - tyle przeciętnie żyją mężczyźni mieszkający na warszawskiej Pradze Północ, kobiety z tej dzielnicy dożywają średnio 76,8 roku życia - wskazują wyniki badań opublikowane w raporcie "Stan zdrowia mieszkańców Warszawy w latach 1999-2008". W przypadku mężczyzn, to o 6 lat mniej, niż wynosi średnia dla Polski i 7 lat poniżej średniej Albanii. Dla porównania najbardziej długowieczni z warszawiaków - mieszkańcy Wilanowa, żyją przeciętnie 82,2 lata (mężczyźni) i 87,5 lat (kobiety). To o dwa lata więcej niż żyjący najdłużej Europejczycy - mieszkańcy Księstwa Liechtenstein i zdecydowanie więcej, niż wynosi średnia dla UE.
- Kiedy przeprowadziliśmy takie badania po raz pierwszy, pod koniec 2002 roku, nie chciano nam wierzyć, wszyscy reagowali śmiechem. Teraz już wiemy, że to jest możliwe - mówi prof. Bogdan Wojtyniak, zastępca dyrektora Narodowego Instytutu Zdrowia - Państwowego Zakładu Higieny, współautor badań stanu zdrowia mieszkańców Warszawy. - Duże zróżnicowanie między dzielnicami widać również w dużych miastach na Zachodzie. Tak jest na przykład w Londynie, nie mówiąc już o miastach amerykańskich, w których istnieją dzielnice biedy i złego stanu zdrowia. W stolicy naszego kraju sytuacja jest podobna.
Średnia długość życia dla Warszawy wynosi 73,8 lat dla mężczyzn i 81 lat dla kobiet. Poza Pragą Północ, poniżej średniej plasują się m.in. Wola i Żoliborz. - Na pewno dzielnice Warszawy bardzo różnią się strukturą społeczną. Na podstawie poprzedniego spisu ludności z 2002 roku widać bardzo wyraźnie, że na przykład Praga Północ i Wola mają dużo wyższy odsetek osób o wykształceniu podstawowym lub zasadniczym zawodowym oraz wyższy odsetek bezrobocia, a niższy osób z wykształceniem wyższym, w przeciwieństwie do Ursynowa i Żoliborza. Co ciekawe, Żoliborz trochę wyłamuje się w statystykach długości życia. To chyba największa zagadka. Mieszkańcy tej dzielnicy mają jeden z najlepszych w Warszawie poziomów wykształcenia. Zawsze wydawało się, że powinni żyć długo i szczęśliwie - mówi prof. Wojtyniak. - Jak wiemy z różnych badań, z niskim poziomem wykształcenia wiążą się złe nawyki zdrowotne i styl życia, odpowiadający w ponad połowie za stan zdrowia społeczeństwa. Na Pradze Północ i na Woli jest najwyższa zapadalność
na gruźlicę, która jest chorobą wskaźnikową złej sytuacji społecznej i ekonomicznej. Giną z własnej ręki
Warszawiacy z Pragi Północ nie tylko częściej niż pozostali mieszkańcy stolicy zapadają na nowotwory i choroby serca, ale też najczęściej popełniają samobójstwa, częściej niż inni mieszkańcy innych dzielnic giną również w wypadkach komunikacyjnych. W porównaniu z Wilanowem, gdzie samobójstw jest najmniej, mieszkańcy Pragi Północ giną z własnej ręki dziesięciokrotnie częściej.
- Jak wynika z moich rozmów z lekarzami pracującymi na Pradze Północ, którzy znają to środowisko, zgony z powodu wypadków komunikacyjnych mogą wiązać się z dużym spożyciem alkoholu. Alkohol i bezrobocie wiążą się również z samobójstwami. Można się zastanawiać, czy w przypadku tej dzielnicy można te fakty powiązać - mówi prof. Wojtyniak.
Część Polski żyje już jak na Zachodzie
Średnia długość życia Polaków to 71,3 lat dla mężczyzn i 80 lat dla kobiet. Jak wynika z badań Eurostatu, średnia długość życia Polek jest już zbliżona do przeciętnego trwania życia obywatelek niektórych państw Europy Zachodniej. Do Dunek brakuje Polkom tylko jeden rok, a do Brytyjek nieco ponad dwa lata. Różnica między Polską a pozostałymi krajami Europy jest znaczna w przypadku mężczyzn. 71,5 roku przeciętnego trwania życia to o ponad rok mniej niż u mężczyzn w Albanii i o ponad osiem lat mniej niż wynosi średnia długość życia Szwedów i Holendrów.
- W dalszym ciągu trwanie życia będzie wzrastało - zapewnia prof. Kowaleski. - Rzeczą dyskusyjną jest tempo wyrównywania dystansu do krajów europejskich, w których żyje się najdłużej. Takie parametry przewidywanego dalszego trwania życia, jakie mamy obecnie w Polsce, w Szwecji były 20-30 lat temu. Tyle wynosi dystans - dodaje profesor.
Z raportu "Stan zdrowia mieszkańców Warszawy w latach 1999-2008" wynika, że już teraz warszawiacy mieszkający w niektórych dzielnicach wyprzedzili przeciętne trwanie życia w najlepiej rozwiniętych państwach kontynentu. - Jest tak, że mieszkańcy kilku dzielnic Warszawy żyją dłużej niż przeciętni mieszkańcy Unii Europejskiej. To nie jest tylko Wilanów, dotyczy to również mieszkańców Ursynowa, Bemowa i Wesołej. To pokazuje, jak duże jest zróżnicowanie. Są dzielnice, których mieszkańcy są już pełnymi Europejczykami w sensie zdrowotnym - wyjaśnia prof. Wojtyniak.
