Uroczystości ku czci prawosławnego męczennika Gabriela
W Białymstoku rozpoczęły się dwudniowe cerkiewne uroczystości związane z 11. rocznicą
przeniesienia tam z Grodna na Białorusi relikwii Męczennika
Gabriela, świętego Ziemi Białostockiej i patrona prawosławnej
młodzieży.
Relikwie przechowywane są w białostockiej katedrze Świętego Mikołaja. Posiada je tylko polska Cerkiew.
Wieczornemu nabożeństwu w tej świątyni przewodniczył zwierzchnik Cerkwi w Polsce metropolita Sawa, w asyście biskupów z kraju i zagranicy, m.in. z Grecji, Brazylii i Białorusi.
Gabriel Gowdel, którego relikwie trafiły do Białegostoku we wrześniu 1992 roku, pochodził z pobożnej prawosławnej rodziny. Urodził się w 1684 roku we wsi Zwierki na Białostocczyźnie. Jako dziecko wyróżniał się wśród innych niezwykłymi, jak na jego wiek, cechami. Skłaniał sie bardziej ku modlitwie i odosobnieniu niż dziecięcym zabawom. Gdy miał 6 lat, został w nieznanych okolicznościach uprowadzony z domu i zamordowany. Według niektórych przekazów - wcześniej poddano go okrutnym torturom.
Kiedy po prawie 30 latach naruszono jego grób koło miejscowej cerkwi (szukając miejsc do pochówku zmarłych w wyniku epidemii), przypadkowo odkryto, że złożone do grobu ciało nie uległo rozkładowi. Przeniesiono je wówczas uroczyście do krypty cmentarnej w Zwierkach. Wtedy epidemia ustała.
Podstawą kultu świętego stały się liczne uzdrowienia na jego grobie. Po pożarze w 1746 r. kaplicy w Zwierkach, nienaruszone zwłoki chłopca przeniesiono do pobliskiego Zabłudowa. Potem przez wiele lat relikwie wędrowały po wschodnich kresach Polski. Przechowywano je m.in. w Słucku, Białymstoku i Supraślu.
W 1944 roku trafiły do Grodna, skąd jedenaście lat temu - dzięki porozumieniu z białoruską Cerkwią - zostały przeniesione do białostockiej katedry pod wezwaniem świętego Mikołaja. W uroczystościach tych wzięło wtedy udział ok. stu tysięcy wiernych i 250 biskupów z kilku krajów. Rokrocznie we wrześniu obchodzone są rocznice tego wydarzenia.
Od tego czasu w każdy wtorek wieczorem (dzień sprowadzenia relikwi) w białostockiej katedrze odprawiany jest akafist (krótkie nabożeństwo) do Męczennika Gabriela.
Uroczystości ku jego czci odbywają się też 2 i 3 maja w Zabłudowie, wtedy przenoszone są tam w pielgrzymce z Białegostoku jego relikwie. W Zwierkach, rodzinnej wsi Męczennika Gabriela, od połowy lat 90. trwa budowa cerkwi pod jego wezwaniem.
Sama Cerkiew ocenia, że w Polsce ma ok. 550-600 tysięcy wyznawców. Największe ich skupiska są w województwie podlaskim.
