Upamiętniono miejsce po pierwszej komorze gazowej w Birkeanu

W uroczystości uczestniczyli między innymi były arcybiskup Paryża, kardynał Jean-Marie Lustiger, przewodniczący Konferencji Episkopatu Francji abp Jean-Pierre Ricard, wielki rabin Gilles Bernheim z Paryża, Haim Musicant, który reprezentuje porozumienie wszystkich francuskich organizacji żydowskich oraz Richard Prasquier z francuskiego komitetu Yad Vashem.

Podczas uroczystości kardynał Lustiger zmówił modlitwę, a przedstawiciele społeczności żydowskiej kadisz.

Na odsłoniętych tablicach w czterech językach: polskim, angielskim, hebrajskim i jidisz oddano hołd zgładzonym.

Późnym wieczorem w Krakowie kardynał Lustiger, podczas dyskusji o pamięci i tożsamości, która odbyła się na Uniwersytecie Jagiellońskim podkreślił, że Auschwitz powinno być miejscem wspólnej pamięci. To nie tylko historia Polski, Niemiec czy Żydów, ale dramat całej cywilizacji europejskiej XX wieku - mówił kardynał.

Auschwitz jest nie tylko miejscem, ale i zdarzeniem, które wyciska swoje piętno na sumieniu Europy. Nie po to, żeby wtrącić ją w głębokie poczucie winy i ciążyć nad kolejnymi pokoleniami, ale żeby dać ludziom przestrogę. Przestrogę, że należy pamiętać o odpowiedzialności za wszystkie swoje wybory. I że nasza wolność może nas zaprowadzić na takie manowce, na które nigdy byśmy nie przypuszczali, że dotrzemy i przysięgaliśmy sobie, że tam nie zabrniemy - powiedział Lustiger.

Budynek, w którym powstała pierwsza komora gazowa, Niemcy nazywali "bunkrem I". Został wytypowany do tego celu jeszcze jesienią 1941 roku. Dom był z cegły i pokryty dachówką, stąd więźniowie mówili o nim "czerwony domek". Przed wojną należał do polskiej rodziny. Niemcy zamurowali w nim okna i uszczelnili, pozostawiając niewielkie otwory by wrzucać nimi gaz cyklon B. Na drzwiach umieszczono napis "Zur Desinfektion" (do dezynfekcji).

Komora gazowa w "czerwonym domku" działała od marca 1942 roku. Hitlerowcy szacowali, że jednorazowo można było w nim zgładzić 800 osób. Życie straciły w nim tysiące Żydów. Wiosną 1943 roku, po oddaniu do użytku nowych komór gazowych, unieruchomiono bunkier I, a także powstały nieco później bunkier II. "Czerwony domek" został rozebrany. Współcześnie nie zachowały się nawet fundamenty.

Obóz Auschwitz powstał w 1940 roku. KL Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem masowej zagłady Żydów. Do Auschwitz należała także sieć podobozów. Do kompleksu Auschwitz hitlerowcy deportowali co najmniej 1,3 miliona osób. Życie straciło tam co najmniej 1,1 miliona ludzi.