Ukraina rozpocznie prace ekshumacyjne w Polsce. Są szczegóły

• Strona ukraińska zapowiedziała rozpoczęcie prac ekshumacyjnych w Polsce na 30 września, a wyjazd ekipy zaplanowano dzień wcześniej.
• Prace obejmą teren wsi Jureczkowa w województwie podkarpackim, gdzie według ukraińskich historyków mogą znajdować się szczątki ok. 20 członków UPA.
• Polski Instytut Pamięci Narodowej wydał w czerwcu wstępną zgodę na działania, które mają być finansowane przez Ukrainę i mogą objąć także inne lokalizacje.

- Wyjazd zaplanowano na 29 września. Mówimy o datach przybliżonych. Strona polska zgodziła się na początek prac 30 września - powiedział Nadżos.

Powiedział, że strona ukraińska zawiadomiła stronę polską, którą działkę w lesie chce badać. - Stoi na niej stary kamienny krzyż. Jest on dla nas pewną wskazówką, chociaż nie wiadomo, czy akurat w tym miejscu znajduje się zbiorowa mogiła - podkreślił.

Według Nadżosa, w pierwszej fazie prac planowane jest usunięcie wierzchniej warstwy gruntu, a w razie potrzeby konieczne może być również ścięcie drzew, co wymaga zgody lokalnych władz.

Wstępne dane, oparte na badaniach ukraińskich historyków, wskazują, że we wsi Jureczkowa w województwie podkarpackim mogą spoczywać szczątki około 20 bojowników Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA). Nadżos dodał, że strona polska wyraziła zgodę na prace poszukiwawczo-ekshumacyjne w czterech lokalizacjach, choć faktycznie może ich być więcej.

Polski Instytut Pamięci Narodowej (IPN) udzielił w czerwcu wstępnej zgody na przeprowadzenie przez Ukraińców prac poszukiwawczo-ekshumacyjnych w Jureczkowej. Decyzję tę potwierdził ówczesny rzecznik IPN, dr Rafał Leśkiewicz, w rozmowie z PAP. Prace mają ruszyć najwcześniej jesienią 2025 roku, będą finansowane przez Ukrainę i obejmować poszukiwania grobów członków UPA.

Zgoda na prace w Jureczkowej jest jednym z trzech wniosków złożonych przez Ukrainę; pozostałe obejmują Łasków koło Hrubieszowa oraz cmentarz w Przemyślu.

Ekshumacje szczątków polskich ofiar w Ukrainie są kontynuowane. Rozpoczęto je w kwietniu 2025 r., po zniesieniu ukraińskiego zakazu. Prace obejmują m.in. Puźniki oraz przedmieścia Lwowa, takie jak Zboiska. W lutym 2025 r. powołano ukraińsko-polską grupę roboczą, która opracowuje mechaniczne metody poszukiwań i ekshumacji.

Ponadto ambasadorzy obu krajów w listopadzie 2024 r. wydali wspólne oświadczenie, podkreślając brak przeszkód w prowadzeniu tych działań.