UE przedłuża na 9 miesięcy zawieszenie sankcji wobec Białorusi
Szefowie dyplomacji państw UE przedłużyli na dziewięć miesięcy zawieszenie sankcji wizowych
wobec przedstawicieli białoruskiego reżimu w Mińsku.
"Rada UE (ministrowie) wita z zadowoleniem pewne pozytywne kroki przedsięwzięte przez Białoruś w ślad za decyzją z października 2008 o czasowym zawieszeniu sankcji wizowych" - brzmi przyjęte stanowisko. Ministrowie wyrażają też zadowolenie z "podniesionego na wysoki szczeble dialogu UE-Białoruś".
Jednocześnie wciąż są zaniepokojeni "sytuacją w dziedzinie praw człowieka na Białorusi i ostatnimi przypadkami pogwałceń w tym zakresie". Zastrzegają, że jeśli władze będą powielać błędy z przeszłości, to nie zawahają się w każdej chwili przywrócić sankcji w pełnym wymiarze.
Formalnie sankcje wizowe wprowadzane przez UE stopniowo już od 2004 roku (w odpowiedzi na sfałszowane referendum konstytucyjne, które umożliwiło prezydentowi Alaksandrowi Łukaszence pozostanie u władzy) zostaną utrzymane przez kolejny rok. Ministrowie zdecydowali jednak, że po okresie dziewięciu miesięcy przeanalizują sytuację na Białorusi kolejny raz i "w przypadku dalszego pozytywnego rozwoju wydarzeń będą gotowi rozważyć zniesienie restrykcji".
"UE pozostaje gotowa do pogłębienia stosunków z Białorusią w zależności od postępu tego kraju na drodze ku demokracji, prawom człowieka i rządom prawa" - zapewniają ministrowie "27" w przyjętej deklaracji.
- Cieszę się z postępu poczynionego przez Białoruś, choć potrzeba dużo więcej - powiedziała komisarz ds. stosunków zewnętrznych Benita Ferrero-Waldner. Jak podkreśliła, stosunki UE- Białoruś są w kluczowym punkcie. - Musimy zbudować takie relacje, które będą korzystne dla obu stron - podkreśliła.
Ministrowie nie podjęli natomiast decyzji w sprawie rozważanego zaproszenia Łukaszenki na szczyt do Pragi 7 maja, na którym ma być zainaugurowane Partnerstwo Wschodnie, nowa unijna inicjatywa zacieśniania współpracy z sześcioma republikami poradzieckimi - Ukrainą, Gruzją, Mołdawią, Azerbejdżanem, Armenią i warunkowo Białorusią.
- To byłby dobry sygnał, by na szczycie w Pradze był przedstawiciel Białorusi, ale za wcześnie, by wskazywać, kto to będzie - powiedziała Ferrero-Waldner.
Za utrzymaniem sankcji w zawieszeniu była większość krajów UE, w tym Polska. Dyplomaci nie ukrywają jednak, że wznowione w październiku ubiegłego roku kontakty na linii Mińsk-Bruksela nie przyniosły tak pozytywnych konsekwencji, jak Unia oczekiwała.
Reżim Łukaszenki co prawda wysłał kilka pozytywnych sygnałów, m.in. nawiązał dialog z OBWE w sprawie reformy prawa wyborczego, zaprosił członków opozycji do kilku rad doradczych, a także zezwolił na dystrybucję dwóch dotychczas zakazanych dzienników opozycyjnych. Trzynaście innych niezależnych dzienników wciąż ma jednak zakaz korzystania z państwowego, monopolistycznego na Białorusi, systemu dystrybucji.
Ponadto - jak wskazuje białoruska opozycja - władza, choć uwolniła więźniów politycznych, stosuje nowe formy represji, jak np. przymusowy pobór do wojska młodych opozycjonistów czy areszty domowe. W dodatku ostatnio doszło do nowych politycznych aresztowań i rozpędzenia dwóch pokojowych manifestacji.
UE wznowiła polityczne kontakty z Białorusią, zawieszając sankcje wizowe wobec przedstawicieli reżimu, w tym samego Łukaszenki, w październiku 2008 roku. Uznała bowiem, że miał miejsce pewien pozytywny postęp w procesie wyborczym w ubiegłym roku.
Inga Czerny i Michał Kot