TYLKO W WP: "Antysemickie wypowiedzi nie miały miejsca". Publikujemy treść listu premiera Gowina do francuskiej minister

O kulisach dyplomatycznego zamieszania na linii Paryż-Warszawa, w związku z konferencją polskich badaczy na temat historii Holokaustupisaliśmy w Witrualnej Polsce szeroko.

W sobotę 2 marca francuska polityk stwierdziła, że jej polski odpowiednik, a pośrednio cały rząd, nie zdystansował się wobec incydentów w trakcie debaty 19 lutego oraz zagłuszania wystąpień uczestników. "Można odnieść wrażenie, że incydent miał wsparcie państwa polskiego, bo obecny na sali przedstawiciel IPN go nie potępił" – napisała minister Vidal.

Poniżej przedstawiamy pełną treść listu wicepremiera Jarosława Gowina, który za pośrednictwem polskiej ambasady w Paryżu został przekazany do francuskiego ministerstwa nauki. Według naszej wiedzy, przed wysłaniem korespondencja otrzymała aprobatę premiera Mateusza Morawieckiego oraz polskiego MSZ.

"Szanowna Pani Minister,
cieszę się, że w liście skierowanym do mnie tak mocno podkreśla Pani wartość, jaką jest wolność nauki. W wielu krajach Europy wartość ta jest bowiem zagrożona przez ideologię politycznej poprawności, przy pomocy której próbuje się narzucać uczonym rozmaite formy cenzury i autocenzury. Dlatego też doceniam, że swoim listem przyłącza się Pani do walki o wolność nauki, którą sam toczę od 40 lat – czyli od czasu, gdy jako student, a potem młody naukowiec, związałem się z ruchem "Solidarności". Do naszych ideałów należały autonomia uczelni, wolność słowa i badań naukowych – tak pozostało do dziś.

To właśnie za sprawą bolesnych doświadczeń z dwoma totalitaryzmami jesteśmy w Polsce szczególnie wyczuleni na wszelki formy ograniczania wolności. To dlatego po upadku komunizmu konstytucja niepodległej Polski zagwarantowała uczelniom szeroką autonomię. Od 30 lat autonomia ta nie jest w moim kraju niczym zagrożona.

Mimo to jednym z podstawowych celów głębokiej reformy, którą wprowadziłem jako Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, jest dalsze poszerzenie autonomii uczelni. Chciałbym zresztą polecić Pani uwadze również metodę przygotowania i wprowadzania zmian w polskim systemie nauki i szkolnictwa wyższego. Uchwalenie ustawy poprzedziły trwające prawie trzy lata cykle wielkich konferencji, sympozjów i seminariów, w których udział wzięło ok. 10 tys. polskich naukowców, doktorantów i studentów.

W efekcie końcowy kształt ustawy poparły wszystkie reprezentatywne gremia polskiego świata akademickiego – od konferencji rektorów po Parlament Studentów RP, który skupia przedstawicieli wszystkich samorządów studenckich.
Ponieważ wiem, z jak gwałtownym sprzeciwem spotykają się Pani próby zreformowania systemu we Francji, dlatego wraz z czołowymi polskimi naukowcami, którzy ponad partyjnymi podziałami poparli moją reformę. Chętnie podzielę się z Panią naszymi doświadczeniami.

Dowodu, jak bezcenna jest dla mnie i całego rządu wolność nauki, dostarczają również przywoływane przez Panią badania nad prześladowaniami Żydów w okupowanej przez Niemców Polsce. Choć prace Centrum Badań nad Zagładą Żydów spotykają się z krytyką wielu historyków i publicystów, Centrum otrzymuje w ostatnich latach kolejne granty państwowe. Wsparcie to – zgodnie z najlepszymi światowymi wzorcami – przyznają wyspecjalizowane agencje, a wszelkie decyzje pozostawiamy uczonym występującym w roli ekspertów.

TYLKO W WP: - Polacy na wsiach zabili więcej Żydów, niż Niemcy w obozach koncentracyjnych i zagłady - miał powiedzieć na konferencji naukowej we Francji prof. Jan Tomasz Gross.

Jednym z filarów wolności nauki – co Pani świetnie rozumie – jest prawo do krytyki. Oczywiście krytyka nie może przybierać form sprzecznych z kanonem dyskursu naukowego, a przede wszystkim z prawem i dobrymi obyczajami. W swoim liście nawiązuje Pani do debaty, która odbyła się w École des hautes études en sciences sociales. W pełni zgadzam się z Panią Minister, że wolność dyskursu akademickiego nie powinna być podważana, a konferencja naukowa to platforma do dyskusji i wyrażania różnych opinii i stanowisk.

Jakiekolwiek zakłócanie debaty naukowej jest niewłaściwe, toteż jeśli miały miejsce emocjonalne okrzyki wznoszone przez część publiczności w czasie konferencji i zakłócające jej normalny przebieg nie powinny one mieć miejsca.

Natomiast należy zwrócić uwagę, że niektórzy prelegenci wygłosili krytyczne komentarze skierowane pod adresem władz polskich, odbiegające od tematyki konferencji i nie spotkało się to z żadną reakcją, ze strony jej organizatorów. Nazwania obecnych władz polskich, wybranych w wolnych i demokratycznych wyborach, "reżimem" nie można bronić w imię wolności wypowiedzi naukowej. Jest to sformułowanie obraźliwe nie tylko dla zwolenników obecnego rządu, ale dla całego polskiego społeczeństwa. Wierzę, że podziela Pani to przekonanie.

Trudno mi jednoznacznie stwierdzić, czy w trakcie konferencji doszło do antysemickich wypowiedzi. Z zebranych relacji nie miały one miejsca. Natomiast jeżeli padły w kuluarach pod adresem prelegentów obraźliwe słowa, które miały wydźwięk antysemicki to takie zachowanie jest w oczywisty sposób nieakceptowalne.

Ufam, że w świetle moich słów zrozumiała Pani, jak bardzo bezpodstawne i niepotrzebne były Pani obawy, że polski rząd mógłby ograniczać wolność badań naukowych czy tolerować jakiekolwiek ekscesy antysemickie. Już w ogłoszonym latem ubiegłego roku i znanym także francuskiej opinii publicznej wspólnym oświadczeniu premierów Polski i Izraela, Mateusza Morawieckiego i Benjamina Netanjahu, padła znacząca deklaracja: "Opowiadamy się za swobodą wypowiedzi na temat historii oraz wolnością badań nad wszystkimi aspektami Holokaustu, tak aby mogły być one prowadzone bez żadnych obaw o przeszkody prawne, między innymi przez studentów, nauczycieli, badaczy, dziennikarzy, jak również z całą pewnością przez Ocalonych i ich rodziny".

Cieszę się także z Pani słów potępiających antysemityzm. Jako osoba od dekad zaangażowana w dialog polsko-żydowski i chrześcijańsko-żydowski wiem od moich żydowskich przyjaciół, jak ogromnym problemem jest antysemityzm w dzisiejszej Francji. Miło mi powitać w Pani sojusznika w walce z wszelkim formami antysemityzmu. Proszę też pozwolić, że za Pani pośrednictwem przekażę wyrazy najgłębszego szacunku i solidarności prof. Alainowi Finkielkrautowi, którego pracom zawdzięczam bardzo wiele jako filozof polityki. Haniebny atak antysemicki, którego ofiarą padł na ulicach Paryża, oburzył polską opinię publiczną.

Antysemityzm jest – podobnie jak wrogość wobec narodu polskiego, francuskiego czy jakakolwiek inna forma rasizmu – moralnie nie do zaakceptowania i stanowi jaskrawe zaprzeczenie leżącej u podstaw naszej cywilizacji chrześcijańskiej koncepcji niezbywalnej godności każdego człowieka.
Pozwoli Pani, że w tym kontekście raz jeszcze zacytuję wspólne oświadczenie premierów Polski i Izraela: "Oba rządy z całą mocą potępiają wszelkie formy antysemityzmu oraz dają wyraz swemu zaangażowaniu w zwalczanie jakichkolwiek jego przejawów. Oba rządy odrzucają również antypolonizm oraz inne negatywne stereotypy narodowe. Rządy Polski i Izraela nawołują do powrotu do spokojnego dialogu opartego na wzajemnym szacunku w dyskursie publicznym".

Bez wątpienia podobne zasady i wartości powinny przyświecać także stosunkom polsko-francuskim.

Dlatego też mam szczerą i niezmienną nadzieję, że polsko-francuski rok nauki zacieśni współpracę uczonych z obu naszych krajów. Agenda wydarzeń została ustalona już dawno temu. Pozwólmy teraz swobodnie działać naukowcom. My, politycy – w duchu tak wysoko cenionej zarówno przez Panią, jak i przeze mnie wolności nauki – wstrzymajmy się od wszelkiej ingerencji, by uniknąć wrażenia, że nie o prawdę nam chodzi, tylko o doraźne korzyści polityczne.

Z wyrazami szacunku

Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Jarosław Gowin"