Trwa ładowanie...
23-12-2013 10:50

Tradycja obchodów wigilii Bożego Narodzenia

Wigilia to dzień poprzedzający święto Bożego Narodzenia. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa "vigilia", oznaczającego czuwanie. Wigilią nazywana jest także uroczysta wieczerza, do której tego dnia zasiada się o zmroku w gronie najbliższych.

Tradycja obchodów wigilii Bożego NarodzeniaŹródło: PAP, fot: Andrzej Grygiel
d7bderl
d7bderl

O północy we wszystkich kościołach Polski tego dnia zostaną odprawione uroczyste msze, tzw. pasterki.

Wieczerza wigilijna tradycyjnie rozpoczyna się wraz z pojawieniem się pierwszej gwiazdki, symbolizującej gwiazdę betlejemską, która prowadziła Trzech Króli do narodzonego Jezusa. Kolację rozpoczyna wspólna modlitwa i odczytanie fragmentu Ewangelii o narodzeniu Jezusa.

Wigilii towarzyszy wiele zwyczajów i symboli, bez których trudno wyobrazić sobie święta. Pod obrus zwykle wkłada się odrobinę siana - nawiązując do żłóbka, miejsca narodzin Chrystusa. Na stole pozostawia się również dodatkowe nakrycie dla zbłąkanego wędrowca. Zanim goście skosztują przygotowanych potraw, wszyscy składają sobie życzenia, przełamując się opłatkiem, symbolizującym miłość i przebaczenie. Zgodnie z tradycją, na stole wigilijnym powinno znaleźć się dwanaście dań, a każdy z uczestników wieczerzy powinien skosztować każdego z nich, by zapewnić sobie pomyślność w nadchodzącym roku. Wigilii towarzyszy obdarowywanie się prezentami kładzionymi pod choinką albo wręczanymi dzieciom przez Mikołaja.

Wigilia bez postu

Od 2003 roku - zgodnie z formułą przykazań kościelnych, zatwierdzonych przez Watykańską Kongregację Nauki Wiary - formalnie nie obowiązuje post w wigilię Bożego Narodzenia. Niemniej Polacy zwykle nie spożywają tego dnia mięsa w poszanowaniu dla wielowiekowej tradycji, a biskupi polscy zachęcają wierzących do dochowania wierności tej tradycji. Wigilia postna obowiązuje katolików jedynie wówczas, gdy przypada w piątek.

d7bderl

W Polsce - jako jednym z nielicznych krajów - wigilia jest często również dniem wręczania prezentów; na Zachodzie Mikołaj pojawia się dopiero w dzień Bożego Narodzenia - 25 grudnia. W wielu domach po kolacji wigilijnej śpiewa się kolędy. Choć 24 grudnia nie jest dniem wolnym od pracy, większość firm - zarówno handlowych, jak i usługowych - kończy pracę wcześniej. Dla wielu Polaków, zarówno tych bardziej, jak i mniej religijnych, wigilia jest najbardziej rodzinnym dniem w roku.

Bogata tradycja wigilijna

Wigilia przypomina dawne agapy (uczty), na których chrześcijanie gromadzili się wieczorem przed dniem świątecznym, by przez czuwanie, modlitwy i śpiewy przygotować się na obchody święta.

Początkowo wigilię praktykowano przed wszystkimi uroczystościami kościelnymi. Dopiero w czasach nowożytnych upowszechniła się wieczerza wigilia w przeddzień Bożego Narodzenia.

W Polsce wigilia zyskała popularność w XVIII wieku, a w XX w. stała się powszechną tradycją. Tego dnia w wiejskich chatach i dworach umieszczało się w czterech rogach głównej izby cztery snopy zbóż: pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa, aby narodzony Jezus nie skąpił w Nowym Roku niezbędnego pokarmu dla zwierząt i ludzi. Pod obrus na stole kładziono siano na pamiątkę narodzenia Chrystusa w stajence betlejemskiej i położenia go w żłóbku na sianie. Stawiano osobne nakrycia dla członków rodziny zmarłych w mijającym roku, a także dla gościa, który może się niespodziewanie pojawić.

d7bderl

Ojciec rodziny lub najstarszy wiekiem rozpoczynał wieczerzę modlitwą, odczytaniem opisu narodzenia Pańskiego z Ewangelii św. Łukasza. Następnie dzielono się opłatkiem i składano sobie życzenia. Do tych zwyczajów doszła później tradycja ubierania choinki, która jest chrześcijańskim symbolem drzewa rajskiego. Przez swoją zieleń zachowywaną nawet w zimie jest dla wierzących symbolem Chrystusa, jako "drzewa życia". Ozdobiona świecami lub lampkami elektrycznymi symbolizuje Chrystusa - "światłość świata".

Wigilia w polskiej obyczajowości jest świętem bardzo rodzinnym, powszechnie uważanym za najważniejszy dzień w roku (w wielu krajach nie ma on aż takiego znaczenia). Podobnie jak w Polsce wigilię obchodzi się na Litwie, w Czechach i na Słowacji. Poza Polską i Litwą zwyczaj łamania się opłatkiem nie jest znany.

d7bderl
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.

WP Wiadomości na:

Komentarze

Trwa ładowanie
.
.
.
d7bderl
Więcej tematów

Pobieranie, zwielokrotnianie, przechowywanie lub jakiekolwiek inne wykorzystywanie treści dostępnych w niniejszym serwisie - bez względu na ich charakter i sposób wyrażenia (w szczególności lecz nie wyłącznie: słowne, słowno-muzyczne, muzyczne, audiowizualne, audialne, tekstowe, graficzne i zawarte w nich dane i informacje, bazy danych i zawarte w nich dane) oraz formę (np. literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne, programy komputerowe, plastyczne, fotograficzne) wymaga uprzedniej i jednoznacznej zgody Wirtualna Polska Media Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, będącej właścicielem niniejszego serwisu, bez względu na sposób ich eksploracji i wykorzystaną metodę (manualną lub zautomatyzowaną technikę, w tym z użyciem programów uczenia maszynowego lub sztucznej inteligencji). Powyższe zastrzeżenie nie dotyczy wykorzystywania jedynie w celu ułatwienia ich wyszukiwania przez wyszukiwarki internetowe oraz korzystania w ramach stosunków umownych lub dozwolonego użytku określonego przez właściwe przepisy prawa.Szczegółowa treść dotycząca niniejszego zastrzeżenia znajduje siętutaj