Terror wobec Polaków tematem wystawy w Berlinie

Nowa placówka muzealna ma powstać w 2009 roku, w 70. rocznicę napaści Trzeciej Rzeszy na Polskę, na terenie byłej siedziby gestapo w Berlinie.

Dyrektor fundacji realizującej projekt budowy pomnika, historyk Andreas Nachama, wyjaśnił w środę w rozmowie z PAP, że wystawa będzie składała się z części stałej oraz z ekspozycji uzupełniającej, dotyczącej historii krajów okupowanych przez Trzecią Rzeszę.

Chcemy rozpocząć od Polski. To nasuwa się samo przez się, w związku z przypadającą w 2009 r. okrągłą rocznicą 1 września 1939 r. - powiedział niemiecki historyk. Zastrzegł, że takie plany istnieją już "od kilku lat" i nie powstały pod wpływem aktualnych dyskusji. W Polsce pojawił się ostatnio pomysł zbudowania w Berlinie centrum polskiej martyrologii.

Teren przyszłego muzeum odwiedzi w środę prezydent Lech Kaczyński, przebywający w Berlinie z roboczą wizytą.

Nachama powiedział, że rada fundacji zdecyduje w terminie późniejszym, czy wystawa dotycząca Polski pozostanie, czy też zastąpiona zostanie ekspozycjami o innych krajach. Przyjęliśmy jak na razie zasadę, że wystawy uzupełniające powinny tworzyć cykl odpowiadający przebiegowi wojny i przedstawiać historię poszczególnych krajów. Wystawy pokazane nie będą znikały lecz po pewnym czasie będą ponownie prezentowane - wyjaśnił. Dodał, że projekt budynku muzeum stwarza "nowe możliwości". Poczekajamy na propozycje - powiedział Nachama.

Nachama uczestniczył w prezentacji zwycięskiego projektu architektonicznego obejmującego budynek ośrodka dokumentacyjnego oraz zagospodarowanie terenu byłej siedziby gestapo.

Hitlerowska policja polityczna przejęła budynek Szkoły Rzemiosła Artystycznego przy ówczesnej ulicy Prinz-Albrecht- Strasse w maju 1933 r., cztery miesiące po dojściu Hitlera do władzy. Tutaj urzędował jeden z głównych katów III Rzeszy Heinrich Himmler. W piwnicach budynku urządzono więzienie, w którym torturowano więźniów politycznych.

Gestapo, przekształcone po połączeniu z SD w 1939 r. w Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA), stanowiło główny aparat terroru w Niemczech i w okupowanych krajach, nadzorując m.in. obozy koncentracyjne.

Pod koniec wojny siedziba gestapo uległa zniszczeniu. Znajdujące się w pobliżu berlińskiego muru budynki rozebrano. Dopiero w połowie lat 80. odkopano cześć piwnic. W tym miejscu znajduje się obecnie prowizoryczna wystawa na temat historii hitlerowskiej policji politycznej i popełnionych przez nią zbrodni. Kilka tablic ilustruje hitlerowski terror w Polsce. Rocznie teren wystawy odwiedza 400 tysięcy osób - Niemców i zagranicznych turystów.

Jacek Lepiarz