Tematy maturalne z polskiego - cz. I

Jak zawsze zapowiedzi tzw. pewniaków sprawdziły się jedynie połowiecznie. Zawiedli się ci, którzy nastawiali się na tematy związane z integracją europejską, natomiast zadowolenia nie kryli uczniowie, którzy obstawiali problematykę człowieka i jego kondycji we współczesnym świecie.

W województwie lubuskim pierwszym temacie maturzyści musieli rozwinąć myśl mówiącą, że "to nie autor lecz czytelnik nadaje lekturze jakieś znaczenie i otwiera jej przestrzenie". Drugi temat kazał opisać "jakie wartości polskiej literatury ostaną się na zawsze". W trzecim z kolei podnoszono kwestię obrazu człowieka w literaturze XX wieku - "szlachetny czy okaleczony"? Na takie pytanie musieli odpowiedzieć maturzyści, którzy zdecydowali się napisać wypracowanie na ten właśnie temat.

Zdaniem polonistów w lubuskiem tegoroczne tematy z języka polskiego nie należą do najtrudniejszych. Z pierwszych informacji jakie docierają z sal, w których od godz. 9.00 trwa egzamin dojrzałości wynika, że maturzyści najchętniej wybierają temat drugi, który daje największą swobodę wypowiedzi. Na dokończenie swoich wypracowań uczniowie mają jeszcze czas do godziny 14.

Na Podkarpaciu podczas egzaminu dojrzałości z języka polskiego największym powodzeniem cieszył się temat dotyczący emocji i uczuć - miłości i nienawiści w życiu bohaterów literackich.

Tematy maturalne z języka polskiego na Podkarpaciu:

1. "Podwaja swoje życie, kto przeszłość rozważa" (W. Syrokomla). Przedstaw, jaką funkcję pełnią wspomnienia w różnych utworach literackich.

1. Miłość, nienawiść, zazdrość, gniew... Zaprezentuj bohaterów literackich, którzy znaleźli się we władzy namiętności.

1. Albert Camus twierdził, że pisarz współczesny powinien przemawiać "w imieniu tych wszystkich, którzy cierpią". Wykorzystując utwory literatury polskiej i obcej XX wieku, rozważ, w jaki sposób pisarze realizowali to przesłanie.

1. Wiersz Wisławy Szymborskiej "Zamiast felietonu" odczytaj jako refleksję na temat iluzoryczności świata kreowanego przez współczesne media.

Wcześniej na tzw. giełdzie tematów maturalnych na Podkarpaciu jako temat "pewniak" najczęściej wymieniany był "dorobek literacki Witolda Gombrowicza", w związku z obchodzonym rokiem tego pisarza. Podobnie jak w roku ubiegłym, spodziewano się także tematów dotyczących władzy, terroryzmu, wojny i tradycyjnie holokaustu. Niektórzy z maturzystów typowali tematy związane z Unią Europejską i romantycznymi motywami działań bohaterów literackich.

Zdaniem polonistów, najłatwiejszym tegorocznym tematem jest ten, który cieszy się największą popularnością, czyli o emocjach i uczuciach w życiu bohaterów. Temat daje największe możliwości wykazania się znajomością literatury i interpretacji utworów.

A oto tematy maturalne z języka polskiego w województwie łódzkim:

1. "Kochać i tracić, pragnąć i żałować" (Leopold Staff). Twoje rozważania o literackich obrazach pożegnań i rozstań na podstawie utworów wybranych epok.

1. Poświęcenie, ofiarność, rozwaga, brawura... Przedstaw swoje refleksje na temat postaw młodych ludzi wobec sytuacji zagrożenia ojczyzny. Odwołaj się do wybranych utworów literackich.

1. Bohater tragiczny. Na podstawie wybranych tekstów rozważ przyczyny i różne postaci tragizmu bohaterów literackich.

1. Zinterpretuj wiersz Ewy Lipskiej "Stół rodzinny". Zwróć szczególną uwagę na funkcję, jaką pełni w utworze motyw rodzinnego stołu.

Natomiast następujące były tematy pisemnego egzaminu dojrzałości z języka polskiego obowiązujące w szkołach średnich dla młodzieży w woj. świętokrzyskim:

1. "Gorzki to chleb jest polskość" (Cyprian Norwid). Czy podzielasz zdanie poety, rozważ tezę i wyraź swój sąd odwołując się do wybranych utworów literackich.

1. Błądzić jest rzeczą ludzką. Przedstaw niewłaściwe decyzje, mylne kroki lub myśli wybranych bohaterów literackich oraz skomentuj efekty ich doświadczeń.

1. Każdy człowiek przeżywa chwile refleksji nad sensem egzystencji. Zaprezentuj te dzieła literackie (filmowe, muzyczne), które napełniły cię optymizmem, wiarą w człowieka i w wartość jego działania.

1. Zinterpretuj wiersz "Krótkie życie naszych przodków" Wisławy Szymborskiej zwracając uwagę na refleksje dotyczące sytuacji człowieka w świecie.

W województwie pomorskim podczas egzaminu dojrzałości z języka polskiego największym zainteresowaniem cieszył się temat trzeci dotyczący dojrzewania wraz z bohaterami literackimi - poinformowała dyrektor wydziału kształcenia ponadgimnazjalnego i ustawicznego w Pomorskim Kuratorium Oświaty w Gdańsku, Irena Pancer.

Tematy maturalne z języka polskiego w Pomorskiem:

1. "Stara, szanowana, pyłem siwa księga (...) najmniejszy jej szczątek wart miejsca w świętej skarbnicy pamiątek". (W. Gomulicki). Utwory literackie, które moim zdaniem należy ocalić od zapomnienia.

1. Obrazy polskiej społeczności wielonarodowej i wielowyznaniowej w wybranych utworach literackich.

1. "Mądrzeję razem z moimi bohaterami" - uczę się życia, czytając.

1. Zanalizuj i zinterpretuj: - albo wiersz Władysława Broniewskiego "Łódź", - albo fragment powieści Władysława Reymonta "Ziemia obiecana".

W województwie mazowieckim podczas egzaminu dojrzałości z języka polskiego największym zainteresowaniem cieszył się pierwszy temat, a zaraz za nim trzeci - poinformowała dyrektor wydziału szkolnictwa ponadgimnazjalnego kuratorium mazowieckiego Anna Wesołowska.

Tematy maturalne z języka polskiego w Mazowieckiem:

1. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że twórców, którzy dają ludziom chwilę radości, powinno się cenić wyżej niż tych, którzy każą im płakać? Swój pogląd uzasadnij, odwołując się do wybranych tekstów literackich i dzieł filmowych.

1. "Uciekłszy kiedyś jeszcze w dzieciństwie, wyemigrowawszy w duchu nad Morze Śródziemne, rychło spostrzegłem, że uciekłem nie od Polski, lecz w głąb Polski". Skomentuj słowa Zygmunta Kubiaka, analizując związki literatury polskiej wybranego okresu z tradycjami literatury śródziemnomorskiej. Odwołaj się do kilku utworów literackich.

1. Materia i wyobraźnia - sprawdzian z rozumienia czytanego tekstu Andrzeja Osęki i tworzenia własnego. Test składał się z 23 poleceń. Do trzech spośród nich należało utworzyć krótki tekst własny.

1. Dokonaj interpretacji wiersza Haliny Poświatowskiej (* - bez tytułu), odpowiadając na pytanie: czy utwór ten można uznać za refleksję nad sensem twórczości poetyckiej.

W Wielkopolsce egzamin maturalny przebiegał bez zakłóceń - poinformowano w Wielkopolskim Kuratorium Oświaty. Oto tematy maturalne z języka polskiego w tym województwie:

1. "To nie autor, lecz czytelnik, nadaje lekturze jakieś znaczenie, otwiera przestrzenie... (G.Leszczyński). Skomentuj słowa współczesnego krytyka, przywołując lektury szkolne i książki czytane z własnego wyboru.

1. Jakie wartości polskiej literatury ostaną się na zawsze - niezależnie od gustów, mód i zmieniającej się koniunktury politycznej? Omów problem, analizując wybrane utwory.

1. Szlachetny - występny - okaleczony... Jaki obraz człowieka odnajdujesz w literaturze powojennej XX wieku? Rozważ problem, odwołując się do różnych problemów literackich.

Interpretacja tekstów:

4a. Zbigniew Herbert: "Dom" Józef Baran: "Apokalipsa domowa" 4b. Adam Mickiewicz "Dziady część III" (fragment)

Jeszcze przed wejściem na egzamin maturalny na tzw. giełdzie tematów zdający egzamin w I Liceum Ogólnokształcącym w Poznaniu liczyli na tematy związane z Unią Europejską i Witoldem Gombrowiczem. Jak co roku uczniowie mieli nadzieję na przekrojowy temat, "do którego będzie można dopasować to, co się przeczytało".

Tematy maturalne z języka polskiego w woj. dolnośląskim:

1. "W czasach, kiedy wartość czytania i życia wewnętrznego jest tak silnie atakowana, literatura jest wolnością" (Susan Sontag) - rozwiń i skomentuj wypowiedź na przykładzie wybranych utworów.

1. "Obcy wśród swoich" - odwołując się do wybranych tekstów kultury rozważ problem alienacji bohaterów w świecie, w którym przyszło im żyć.

1. Analiza porównawcza wierszy: Ewy Lipskiej "Kraj podobny do innych" oraz Adama Zagajewskiego "Klęska" lub analiza tylko pierwszego z tych utworów.

1. Czytanie ze zrozumieniem: wypracowanie na podstawie tekstu Leszka Kołakowskiego "Niepokój wieku naszego". (reb)

Zobacz także:Tematy maturalne z polskiego - część II