historia(strona 115/148)

Stanisław August Poniatowski został wywieziony przez wojska rosyjskie z Warszawy do Grodna, tym samym skończyła się władza ostatniego króla Polski. Formalna abdykacja nastąpiła 25 listopada 1795 r.

Urodziła się Joanna d'Arc, zwana Dziewicą Orleańską, święta uważana za symbol francuskiego patriotyzmu. Podczas wojny poprowadziła armię francuską do kilku ważnych zwycięstw, twierdząc, że działa kierowana przez Boga, pośrednio przyczyniła się do koronacji Karola VII. Została schwytana przez Burgundczyków i przekazana Anglikom, a następnie osądzona przez sąd kościelny i spalona na stosie w wieku 19 lat. 24 lata później papież Kalikst III dokonał rewizji decyzji sądu, uniewinnił ją i uznał za męczennicę, kanonizowana w 1920 roku, święta Kościoła katolickiego.

Oddziały polskie podczas powstania wielkopolskiego zdobyły lotnisko na "Ławicy", ostatni punkt oporu niemieckiego w Poznaniu.

Urodził się Edward Gierek, polityk, działacz komunistyczny, I sekretarz KC PZPR. Po wydarzeniach w grudniu 1970 roku przejął władzę z rąk ekipy Władysława Gomułki. Gierek obiecywał intensywny rozwój kraju. Jego polityka otwarcia na Zachód i niemal nieograniczonego korzystania z kredytów gwarantowanych przez państwo doprowadziła do gigantycznego zadłużenia kraju bez spodziewanych efektów gospodarczych. Gierek został odsunięty z urzędu 28 sierpnia 1980 roku w wyniku strajków, które wybuchły na Wybrzeżu i ogarnęły cały kraj. Zmarł 29 lipca 2001 roku.

5 stycznia 1939 roku Adolf Hitler przyjmuje ministra spraw zagranicznych Józefa Becka w swojej alpejskiej rezydencji w Berchtesgaden. Na spotkaniu, w którym uczestniczy również Joachim von Ribbentrop, szef polskiej dyplomacji po raz pierwszy słyszy o postulatach włączenia Wolnego Miasta Gdańska do III Rzeszy i zbudowania eksterytorialnej autostrady i linii kolejowej łączących Prusy Wschodnie z zachodnią częścią Niemiec. W zamian Polska miała otrzymać port w Gdańsku, wraz z eksterytorialnym szlakiem komunikacyjnym wiodącym przez niemiecką część miasta oraz gwarancje nienaruszalności granic.

Wihelm Roentgen, niemiecki fizyk, ogłosił odkrycie promieni X.

4 stycznia 1947 roku rozpoczął się proces przywódców antykomunistycznej organizacji Wolność i Niezawisłość. Ten pierwszy głośny pokazowy proces sądowy relacjonowany przez media, zorganizowany przez władze stalinowskie, był częścią propagandy wymierzonej w podziemie niepodległościowe (19 stycznia odbyły się wybory do Sejmu Ustawodawczego). 10 oskarżonym, m.in. założycielowi organizacji płk. Janowi Rzepeckiemu postawiono zarzuty szpiegostwa, dywersji, morderstw i rabunków. 3 lutego sąd skazał przywódców WiN na wyroku od 2 do 12 lat więzienia, wydał też jeden wyrok śmierci. Wszyscy skazani zostali ułaskawieni przez prezydenta Bolesława Bieruta.

W 1969 roku w Łodzi zespół chirurgów kierowany przez prof. Jana Mola, po trzech latach przygotowań dokonał pierwszej próby przeszczepu ludzkiego serca. Organ po transplantacji pracował przez półtorej godziny, jednak operacja nie powiodła się, pacjent zmarł. Od 1966 roku polscy lekarze dokonywali udanych przeszczepów serc psów, ćwiczyli też transplantacje na zmarłych. Po nieudanej operacji na żywych pacjentach, zespół zrezygnował z dalszych prób. Pierwszego udanego przeszczepu serca w Polsce dokonał prof. Zbigniew Religa, 5 listopada 1985 roku.

3 stycznia 1521 roku papież Leon X nałożył ekskomunikę na Marcina Lutra (obowiązuje do dziś). Wcześniej, 10 grudnia Luter publicznie spalił księgi z prawem kościelnym oraz papieską bullę z groźbą ekskomuniki, nakazującą spalenie wszystkich wydanych przez mnicha pism i pojednanie z papieżem. W odpowiedzi na groźby papieża, Marcin Luter opublikował kolejne, krytyczne wobec biskupa Rzymu pisma. Konsekwencją ekskomuniki był wydany 26 maja edykt cesarza Karola V, uznający Lutra za heretyka i skazujący go na wygnanie. Oznaczało to, że mnich i jego zwolennicy mogą zostać bezkarnie zabici. Doprowadziło to do trwających do 1555 roku wojen religijnych w Niemczech.

3 stycznia 1945 roku, Krajowa Rada Narodowa, będąca reprezentacją komunistycznych władz na ziemiach II RP okupowanych przez Niemcy, ogłasza decyzję o odbudowie Warszawy (Armia Czerwona wkroczyła do miasta 17 stycznia). 14 lutego powołano Biuro Odbudowy Stolicy, które miało koordynować rekonstrukcję zniszczonego w 85 proc. miasta (raport sporządzony w 2004 roku na zlecenie prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego wycenia straty na 45,3 mld dolarów). Jedyna na świecie tak duża odbudowa miasta miała zjednoczyć społeczeństwo wokół nowej władzy. Ceną było wywłaszczenie dotychczasowych właścicieli nieruchomości (dekretem Bieruta z 26 października 1945 roku) oraz przeobrażenie przedwojennego charakteru stolicy. Odbudowane Stare Miasto zostało wpisane w 1980 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

W Polsce ukazała się pierwsza gazeta w języku polskim - „Merkuriusz Polski”, wydawana cotygodniowo przez Hieronima Pinocciego w Krakowie, później w Warszawie. Inicjatorem powstania gazety był król Jan Kazimierz.

Dzieci nabite na sztachety płotu, kobiety z wyciętymi płodami, księża topieni w studniach. Nigdy Polacy nie byli mordowani tak bestialsko jak na Wołyniu i w Galicji Wschodniej.

Zwycięstwo wojsk polskich dowodzonych przez Stefana Czarneckiego nad Szwedami.

Adolf Hitler został człowiekiem roku 1938 amerykańskiego tygodnika "Time" (człowiek, który w danym roku miał największy wpływ na wydarzenia na świecie - pozytywny lub negatywy). Rok później człowiekiem roku został Stalin.

Tajne dokumenty odnoszące się do głośnego skandalu politycznego i obyczajowego z początku lat 60. XX wieku - tzw. afery Profumo nie zostaną zniszczone, ale mogą pozostać utajnione przez kolejne 50 lat - napisał "Daily Telegraph".

2 stycznia 1959 roku wystrzelono radziecką sondę Luna 1 - pierwszy obiekt, który wydostał się poza orbitę Ziemi. Po dokonaniu pomiarów, sonda miała zderzyć się z powierzchnią księżyca. Na skutek błędnego czasu startu, 4 stycznia Luna 1 minęła księżyc o ok. 6 tys. km i weszła na orbitę słoneczną między Ziemią a Marsem, została tym samym pierwszym sztucznym obiektem krążącym wokół Słońca. Następnego dnia, po wyczerpaniu baterii urządzenia, stracono z nim kontakt. Dzięki misji odkryto m.in. brak pola magnetycznego Księżyca oraz wiatr słoneczny.

W nocy z 31 grudnia na 1943 na 1 stycznia 1944 roku w Warszawie powstała Krajowa Rada Narodowa - instytucja utworzona przez polskich komunistów, która miała administrować zajętymi przez Niemców terenami II RP po wkroczeniu do Polski Armii Czerwonej (kresów wschodnich zrzeczono się na rzecz ZSRR). Inicjatorem powołania KRN był Władysław Gomułka, funkcję przewodniczącego objął Bolesław Bierut. Decyzję o utworzeniu KRN podjęto bez konsultacji z Moskwą, wykorzystując brak łączności spowodowany aresztowaniem łączniczki Małgorzaty Fornalskiej. Tego samego dnia utworzono Armię Ludową - zbrojne ramię organizacji. Rada zakończyła działalność 19 stycznia 1947 roku po sfałszowanych wyborach do Sejmu Ustawodawczego.

1 stycznia 1949 roku to symboliczny początek istnienia Państwowych Gospodarstw Rolnych (tego dnia weszła w życie ustawa o PGR). Same gospodarstwa powstały 12 lutego. Zajmowały ok. 10 proc. powierzchni gruntów uprawnych w Polsce. Tworzono je najczęściej na bazie dawnych majątków ziemskich oraz na ziemiach odzyskanych. Przez cały okres istnienia PGR, władze PRL borykały się z problemem niskiej wydajności państwowego rolnictwa. Mimo prób reform, kwestii tej nie udało się rozwiązać. Ostatnie PGR-y zlikwidowano 31 grudnia 1993 roku.

Klęska książąt ruskich w bitwie nad Kałką, w której zginęło 25 tys. ludzi, otworzyła drogę do mongolskiego podboju w Europie. Zapowiedzią czekających Ruś okrucieństw był los ludzi, którzy poddali się po bitwie. Mongołowie urządzili na przykrytych deskami nieszczęśnikach ucztę zwycięstwa. Pojmani umierali długo i boleśnie. Kilkanaście tysięcy jeńców po prostu wyrżnięto. Sromotna klęska zadana przez Tatarów nałożyła jarzmo na ruskich książąt. Pozostawiło ono na Rusi niezatarte piętno. W dużym stopniu wzięli na siebie te ciosy, które groziły również krajom położonym dalej na zachód, a przede wszystkim następnej w kolejce Polsce.

Nie można ani potwierdzić, ani wykluczyć sabotażu ws. katastrofy lotniczej w Gibraltarze, w której w 1943 r. zginął gen. Władysław Sikorski, premier i naczelny wódz - uznał pion śledczy IPN. Umarzając to śledztwo, IPN wykluczył zaś zamach tuż przed wylotem z Gibraltaru.