Świat dostępny dla wszystkich

Każdy powinien mieć możliwość korzystania z tych samych usług, produktów czy przestrzeni. Brak dostępnych rozwiązań ogranicza nasze szanse rozwoju i kontakt z innymi ludźmi. Sprawia, że trudniej nam korzystać z wielu praw obywatelskich i nie tylko.

Spróbujmy przyjrzeć się otoczeniu z innej perspektywy. Zobaczmy, jakich ograniczeń w codziennym życiu doświadczają osoby z niepełnosprawnościami, seniorzy, kobiety w ciąży czy rodziny z małymi dziećmi. Gdy zrozumiemy ich sytuację, łatwiej będzie nam podejmować działania, które zapewniają dostępność. Choć tak naprawdę dostępnych rozwiązań na różnych etapach życia potrzebuje każdy z nas. Wprowadzanie ich nie zawsze jest prostym zadaniem. Często wymaga współpracy różnych instytucji – państwa, samorządów, organizacji i firm.

Zasady dostępności muszą być obecne we wszystkich sferach naszego życia. Tylko wtedy będziemy mogli odczuć faktyczną poprawę. Instytucje publiczne już od kilku lat są zobowiązane do stosowania przepisów związanych z dostępnością. Ważne jednak, by również podmioty gospodarcze były świadome tego, czym jest dostępność i włączały ją do swoich działań. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej przekonuje firmy, że dostępne rozwiązania mogą zwiększyć grono odbiorców ich usług i produktów. Po to stworzyliśmy "Partnerstwo na rzecz dostępności". Urzędnikom zależy, by dobre praktyki biznesowe były w jednym miejscu i stały się inspiracją dla biznesu. Inicjatywa skupia przedstawicieli różnych branż i sektorów zainteresowanych tą ideą. W grupie tej są podmioty, które są otwarte na różnorodne potrzeby. Oferują rozwiązania opracowane dla osób ze szczególnymi potrzebami, w tym z niepełnosprawnościami.

Partnerzy na rzecz dostępności dają doskonały przykład innym. Sam pomysł na takie działanie pojawił się podczas prac nad Programem Dostępność Plus. Program zyskał uznanie społeczeństwa. Wprowadził już wiele zmian i sprawił, że słowo dostępność weszło do naszego języka potocznego. Dzięki niemu ludzie zwrócili uwagę na specjalne potrzeby innych. Organizacje zaangażowane w poprawę dostępności nie tylko realizują jego założenia, ale także inspirują do działania. Starają się poprawiać jakość życia w różnych jego aspektach. Do "Partnerstwa" dołączyło już ponad 250 różnych podmiotów – od firm i organizacji, po uczelnie.

Każdy z partnerów realizuje dostępność w różnym stopniu i zakresie. Wielu z nich oferuje produkty lub rozwiązania, które osoby ze szczególnymi potrzebami mogą wykorzystać w codziennym życiu. Jest też szereg organizacji, stowarzyszeń i fundacji. Dają one osobom z niepełnosprawnościami kompleksowe wsparcie. Pomagają korzystać z usług zdrowotnych, pokonywać codziennie trudności czy zwiększać mobilność. Wspierają w aktywizacji zawodowej i integracji społecznej. Wszyscy partnerzy realizują ambitne zadania, które mają usuwać bariery architektoniczne, komunikacyjne i cyfrowe.

Dostępność najczęściej kojarzy się z osobami, które mają trudności z poruszaniem się, a także podjazdami dla wózków w budynkach. To jednak część większej całości. Udogodnienia potrzebne są w całej przestrzeni miejskiej, np. na kolei. Jednym z partnerów porozumienia jest Łódzka Kolej Aglomeracyjna. Wprowadziła ona w pełni dostępne pociągi wyposażone w windy dla wózków. Znajdują się w nich także informacje w alfabecie Braille’a.

Każdy rodzaj niepełnosprawności wymaga innego podejścia. Musimy zrozumieć, jakie konkretne potrzeby i ograniczenia ma dana grupa. Jeśli nie jesteśmy pewni, kto będzie odbiorcą naszych działań, musimy zadbać o pełną dostępność. Na przykład odpowiednio dostosować treści, stosować prosty język, dodać napisy dla niesłyszących i audiodeskrypcję dla osób niewidomych. Te działania sprawią, że z usług, edukacji czy kultury skorzystają naprawdę wszyscy. Cały czas potrzebne są także inne udogodnienia, np. w czasie robienia zakupów, korzystania z komputera, pracy czy nauki.

Jednym z partnerów programu jest Fundacja Ładne Historie. Skupia się ona na edukacji, animacji, sztuce i lokalnej kulturze. Inspiruje do działania i pomaga rozwijać kreatywność. Flagowy projekt fundacji nosi nazwę "Łączą nas góry". Polega na organizowaniu górskich wycieczek dla osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin. We współpracy z firmą Nautil powstał portal z mapą dostępnych górskich szlaków turystycznych. Promuje on nie tylko dostępną turystykę. Pomaga również budować społeczność osób z niepełnosprawnościami. Sprawia, że zaczynają one spotykać się ze sobą na szlakach i poza nimi.

Innym ciekawym projektem jest system YOURWAY. Pomaga on niewidzącym w poruszaniu się po mieście i obiektach publicznych. Aplikacja stworzona przez Fundację Szansa dla Niewidomych odczytuje znaczniki i informuje o tym, co widzimy i gdzie się znajdujemy. Może odczytać tabliczkę z nazwą urzędu lub opisać, co jest na obrazie przed nami. Znaczniki znajdziemy w przestrzeni miejskiej, w urzędach, szkołach, muzeach, a także na dworcach i lotniskach.

Każda osoba pragnie być samodzielna. Partnerzy na rzecz dostępności starają się wprowadzać rozwiązania, które ułatwiają wykonywanie codziennych czynności, a należy do nich również wyrzucanie śmieci. Firma Eneris w ramach programu "Segreguję – nie widzę przeszkód" wprowadziła naklejki na kontenery na odpady. Mają one ostre barwy, oznaczenie w alfabecie Braille’a oraz wypukłe litery. Rozwiązanie to pomaga osobom z dysfunkcją wzroku rozpoznać poszczególne pojemniki na odpady.

Współpraca między firmami, organizacjami, uczelniami i instytucjami publicznymi jest niezwykle ważna przy tworzeniu dostępnego świata. Firmy mogą wprowadzać nowoczesne rozwiązania, które poprawiają dostępność produktów i usług. Organizacje społeczne działają jako rzecznicy praw osób ze szczególnymi potrzebami. Edukują też społeczeństwo na temat tych potrzeb. Uczelnie natomiast mogą kształcić specjalistów, którzy będą projektować i budować dostępne budynki i miasta.

Inicjatywy na rzecz dostępności przynoszą korzyści nie tylko osobom ze szczególnymi potrzebami. Łatwy dostęp do informacji, usług i miejsc publicznych sprawia, że społeczeństwo staje się bardziej zróżnicowane, tolerancyjne i otwarte. Dostępność pomaga budować wspólnotę, w której wszyscy mamy równe prawa i czujemy się akceptowani.

Więcej przykładów inicjatyw zrealizowanych przez partnerów można obejrzeć w Internecie.