Środa Popielcowa - dzień pokuty i modlitwy
W Kościele Zachodnim rozpoczyna się 40-dniowy okres Wielkiego Postu, nazywany również Czasem Pasyjnym, który poprzedza Święto Zmartwychwstania Pańskiego. Środa Popielcowa, nazywana w Kościele Ewangelicko-Augsburskim "Dniem Pokuty i Modlitwy", otwiera czas, w którym chrześcijanie w sposób szczególny wspominają mękę i śmierć Jezusa Chrystusa. Święto to znane jest od VI wieku.
W świątyniach rzymskokatolickich i starokatolickich głowy wiernych posypywane są prochem. Kapłan wypowiada wówczas słowa: Nawracajcie się i wierzcie Ewangelii lub Pamiętaj, że prochem jesteś i w proch się obrócisz.
Znany jest też zwyczaj czynienia prochem znaku krzyża na czole. W Środę Popielcową katolików obowiązuje ścisły post. Także podczas całego okresu wielkopostnego Kościół przypomina wiernym, aby powstrzymywali się od hucznych zabaw oraz ograniczali się w jedzeniu i piciu. Od Środy Popielcowej obowiązuje fioletowa barwa liturgiczna. W piątki odprawiana jest Droga Krzyżowa, a w niedziele Gorzkie Żale.
W Kościele Starokatolickim Mariawitów kapłani przywdziewają w dni zwykłe tygodnia ornaty fioletowe, zaś białe szaty liturgii czwartków (dzień ustanowienia Eucharystii) i sobót (dzień wotywny o NMP) mają zwrócić uwagę wiernych na nadzieję radosnych świąt Paschy, pomimo trwającego smutnego oczekiwania. W parafiach organizowane są kilkudniowe rekolekcje, zaś w piątki odprawia się nabożeństwo Drogi Krzyżowej. W niedzielę, pomimo białych szat liturgicznych, z racji odprawiania Mszy św. przed wstawionym Przenajświętszym Sakramentem, rozważaniu Męki Pańskiej służy nabożeństwo – Gorzkich Żalów.
Kościoły reformacyjne
W tradycji ewangelickiej nie ma obowiązku przestrzegania postu, pozostawiając to decyzji wiernych. Wielu luteranów pości w Wielki Piątek, który jest najważniejszym świętem w pobożności ewangelickiej.
W antyfonach liturgicznych Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego opuszcza się w czasie pasyjnym "Alleluja" i śpiewa się "Amen." W liturgii wstępnej zamiast Gloria in excelsis (Chwała Bogu na wysokościach) śpiewa się stary hymn Aufer a nobis (Zgładź, o Panie Boże wszystkie grzechy oraz nieprawości nasze).
Zmieniane są również nakrycia ołtarzowe. W wielu parafiach luterańskich odprawiane są tygodniowe nabożeństwa pasyjne, które wprowadzają wiernych w historię Męki Pańskiej. W parafich, które nie pięlęgnują tradycji częstego przystępowania do Eucharystii, nabożeństwa spowiedni-komunijne odbywają się częściej niż zwykle, zazwyczaj w każdą niedzielę. W parafiach, w których księdza obowiązuje czarna toga z albą śląską (komża), duchowni zdejmują do czynności liturgicznych komżę i prowadzą liturgię tylko w czarnej todze z białymi befkami.
